Kwas acetylosalicylowy - objawy alergii, powikłania alergii, leczenie alergii

Nadwrażliwość na kwas acetylosalicylowy w populacji ogólnej występuje średnio z częstością 0,6–2,5%. Nadwrażliwość na ten lek ujawnia się zwykle w trzeciej lub czwartej dekadzie życia. Objawy alergii pojawiające się po zażyciu kwasu acetylosalicylowego cechuje duży zakres zmienności osobniczej, tzn. każda osoba uczulona może mieć różnie nasilone objawy alergii. Objawy uczulenia na kwas acetylosalicylowy zależą również od rodzaju i dawki przyjętego leku.

Reakcje alergiczne u osób predysponowanych najczęściej manifestują się wodnistą wydzieliną z nosa, blokadą nosa, kichaniem, łzawieniem, zaczerwienieniem twarzy, zmianami skórnym pod postacią pokrzywki lub rumienia. Do objawów ze strony układu oddechowego zalicza się kaszel, trudności w oddychaniu, duszność wywołaną skurczem oskrzeli.

Groźnym objawem nadwrażliwości jest występujący nagle po przyjęciu leku obrzęk naczynioruchowy, tzw. obrzęk Quinckiego. Obejmuje on okolice twarzy, głównie warg, języka, powiek. Czasem mogą występować objawy ze strony przewodu pokarmowego, np. biegunka.

W przypadku przewlekłego stosowania preparatów kwasu acetylosalicylowego oraz współistnienia niezbyt nasilonej alergii, kiedy chorzy nie wiążą objawów z przyjmowaniem leku, może dochodzić do występowania przewlekłego stanu zapalnego błon śluzowych nosa i dolnych dróg oddechowych.

Wynikiem jest powstawanie polipów w nosie i zatokach obocznych nosa, które dodatkowo utrudniają oddychanie, upośledzają wentylację zatok, upośledzają węch, utrudniają odpływ wydzieliny i wtórnie prowadzą do zaostrzenia procesu zapalnego nosa i zatok. Pomimo interwencji chirurgicznej polipy mają tendencję do nawracania.

Dodatkowo u chorych przyjmujących kwas acetylosalicylowy mogą po kilkunastu miesiącach nasilać się objawy zwężania dróg oddechowych, czyli objawy bronchospastyczne, i może rozwinąć się astma aspirynowa. Jednoczesna obecność polipów w nosie, uczulenia na kwas acetylosalicylowy oraz astmy aspirynowej nazywana jest triadą aspirynową. Astma indukowana kwasem acetylosalicylowym z uwagi na często burzliwy przebieg oraz trudności w terapii pozostaje nadal istotnym problemem.

Do działań niepożądanych kwasu acetylosalicylowego, oprócz możliwości wywołania astmy, należy także pieczenie i ból brzucha. Niekiedy na skutek nadwrażliwości lub przedawkowania obserwuje się nudności, wymioty, bóle głowy, zawroty głowy, pocenie się, krwawienia z przewodu pokarmowego.

Bardzo rzadkim, ale ciężkim powikłaniem występującym u dzieci po przyjęciu kwasu acetylosalicylowego jest zespół Reye’a objawiający się wymiotami, dolegliwościami ze strony ośrodkowego układu nerwowego, stłuszczeniem wątroby. Etiologię zespołu Reye’a przypisuje się stosowaniu kwasu acetylosalicylowego w leczeniu zakażenia wirusowego u dzieci.

• Aspiryna w ciąży
• Śmiercionośna aspiryna
• Maseczka z aspiryny – zastosowanie, przepis
• Astma a aspiryna

Kwas acetylosalicylowy odgrywa obecnie bardzo ważną rolę w leczeniu nie tylko powszechnych przeziębień, ale jest również bardzo istotna w przewlekłej terapii schorzeń serca, głównie pacjentów z chorobą wieńcową, w ostrym zawale serca lub przewlekle po zawale serca czy po operacji kardiochirurgicznej – po tzw. wszczepieniu „by-passów”. W przypadku konieczności stosowania u chorych uczulonych preparatów kwasu acetylosalicylowego przeprowadza się pod kontrolą lekarza próbę odczulania.

Odczulanie rozpoczyna się od przyjmowania przez pacjenta początkowo małych, a następnie większych dawek aspiryny aż do dawki terapeutycznej. Jednocześnie lekarz monitoruje parametry życiowe chorego, np. puls, ciśnienie krwi i obecność ewentualnych objawów alergii, jak duszność, obrzęk twarzy. Jeżeli pacjent pomyślnie przejdzie proces odczulania, tzn. nie wystąpią u niego objawy alergiczne, można stosować u niego preparaty kwasu acetylosalicylowego przewlekle.

Zapewnia to lepsze rezultaty w leczeniu choroby wieńcowej serca. Każdy taki pacjent musi pamiętać, by samemu nie przerywać leczenia kwasem acetylosalicylowym. W przypadku przerwania leczenia, po ominięciu dawki leku może wystąpić znów alergia i nietolerancja wymagająca pod kontrolą lekarza kolejnego powolnego procesu włączania tego leku do terapii.

Źródła

1. Buczko W. (red.), Mutschler Farmakologia i toksykologia, MedPharm, Wrocław 2010, ISBN 978-83-60466-81-0
2. Antczak A. Wielka interna - pulmonologia, Medical Tribune Polska, Warszawa 2010, ISBN 978-83-60135-76-1
3. Mędrala W., Podstawy alergologii, Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2006, ISBN 83-89009-53-6
4. Gromek I., Krzeski A., Rynologiczne aspekty astmy aspirynowej, Via Medica, Gdańsk 2007, ISBN 83-60945-43-8