Alienacja – definicja, przyczyny i skutki alienacji.
Alienacja (łac. alienus) nazywana również wyobcowaniem, odnosi się do sytuacji, w której jednostka czuje się wyizolowana od społeczeństwa. Stan ten może być wyrazem subiektywnych odczuć jednostki lub być podyktowany uwarunkowaniami zewnętrznymi. Pojęcie alienacji zostało użyte po raz pierwszy przez niemieckiego filozofa, Georga Hegla.
1. Czym jest alienacja?
Alienacja (łac. alienus – obcy, alienatio – wyobcowanie) jest wyobcowaniem jednostki ze świata natury i kultury. Skutkiem tego stanu jest niwelacja wymiaru podmiotowego danej jednostki. Alienacja może wynikać z wyboru lub być spowodowana presją innych osób. Interakcje wyalienowanej jednostki są zazwyczaj ograniczone.
Człowiek odizolowany od społeczności może borykać się z poczuciem braku akceptacji, niezrozumienia. Alienację możemy interpretować jako przeciwieństwo uczestnictwa. Według słownika języka obcego termin „obcy” oznacza „nienależący do jakiegoś kręgu osób, spraw, rzeczy, zewnętrzny względem czego, niewłaściwy komuś, nie objęty czyimś zainteresowaniem, cudzy”.
2. Rodzaje alienacji
Wyróżniamy następujące rodzaje alienacji (wyobcowania):
- Alienacja fizyczna – objawia się brakiem więzi z daną osobą lub społecznością. Zwykle prowadzi do braku trwałych kontaktów osobistych, izolacji od społeczeństwa.
- Alienacja psychiczna (osamotnienie) – ten rodzaj wyobcowania jest ściśle związany z subiektywnymi odczuciami jednostki. Zazwyczaj objawia się brakiem więzi psychicznej z innymi ludźmi.
- Alienacja moralna – ten rodzaj wyobcowania może wiązać się z głębokim kryzysem wartości oraz dotychczas wyznawanych morali.
3. Alienacja - przyczyny
Poczucie wyobcowania może być spowodowane wieloma czynnikami. Może wiązać się ze stanem psychicznym lub fizycznym danej jednostki. Społeczna izolacja jednostki może być uwarunkowana różnicami kulturowymi, niechęcią i lękiem wobec danej osoby. Może być uwarunkowana także brakiem społecznej akceptacji i brakiem tolerancji. Przykładem może być np. niechęć wobec osób innego wyznania, alienacja osób homoseksualnych.
Możemy wymienić także zdrowotne przyczyny alienacji. Są to m.in.: schizofrenia, zaburzenie obsesyjno-kompulsywne, zespół stresu pourazowego (PTSD), auto-stygmatyzacja wywołana chorobą psychiczną.
Alienacja to stan bardzo powszechny wśród dorastających ludzi. Poczucie wyobcowania u nastolatków może być spowodowane: przesadnym przywiązaniem do rodzica lub opiekuna w okresie dzieciństwa, niskim poczuciem własnej wartości, nękaniem przez rówieśników, zmianami z życiu codziennym (np. zmianą miejsca zamieszkania, zmianą szkoły).
4. Skutki alienacji
Alienacja może skutkować nie tylko wycofaniem się z życia społecznego, czy przeciążeniem psychicznym. Stan ten może prowadzić również do:
- degradacji,
- permanentnego stresu,
- uległości,
- bezsilności,
- nieumiejętności odczuwania radości,
- kłopotów z adaptacją,
- niskiej wydajności w pracy,
- samotności,
- frustracji,
- zaburzeń nerwicowych,
- fobii i zaburzeń lękowych
- obłędu,
- uzależnień,
- schorzeń somatycznych (np. nerwobóli, bezsenności, zaburzeń odżywiania, chorób sercowo-naczyniowych) .
Wśród innych następstw długotrwałej izolacji można wyróżnić rezygnację z rozwoju zawodowego, niechęć do podjęcia terapii i leczenia poważnych chorób.
5. Alienacja – leczenie
W leczeniu alienacji niezbędne jest zdiagnozowanie przyczyny. Jednostka, która czuje się wyobcowana, wyalienowana powinna poddać się specjalnemu wsparciu terapeutycznemu. W Internecie znajdziemy strony internetowe ośrodków, świetlic środowiskowych, grup samopomocowych czy poradni psychologicznych, zajmujących się tym problemem.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
