Amylaza - charakterystyka, normy, interpretacja
Amylaza jest enzymem hydrolitycznym wytwarzanym główne przez trzustkę. Amylaza trafia do soku trzustkowego, a z nim do światła przewodu pokarmowego, gdzie bierze udział w trawieniu wielocukrów, przede wszystkim skrobi, glikogenu, amylopektyn, do cukrów prostych.
1. Charakterystyka amylazy
Enzym amylaza hydrolizuje wiązania α (1-4) glikozydowe amylozy, dając cząsteczki maltozy. Oprócz trzustk amylaza występuje też w śliniankach, wątrobie oraz w mięśniach. Poziom enzymu można oznaczać we krwi, ale również w moczu. Podwyższony poziom amylazy we krwi wskazuje głównie na choroby trzustki.
2. Normy stężenia amylazy
Amylazę we krwi bada się, głównie gdy zachodzi podejrzenie ostrego zapalenia trzustki. Na schorzenie to wskazują bardzo silne, opasające bóle zlokalizowane w nadbrzuszu. Samo badanie poziomu amylazy we krwi polega na pobraniu krwi z żyły odłokciowej. Stężenie amylazy we krwi powinno mieścić się w granicach 25 - 125 U/L. U osób powyżej 70. roku życia normy stężenia amylazy będą wahać się w granicach 20 - 160 U/L.
3. Interpretacja ppoziomu stężenia amylazy
Amylaza w surowicy krwi, która przekroczyła 1150 U/L, może świadczyć o rozwoju ostrego zapalenia trzustki. Po ujawnieniu się objawów chorobowych, w ciągu 6 - 12 godzin, stężenie amylazy jest największe. Amylaza we krwi na takim poziomie może utrzymywać się do czterech dni. Stężenie amylazy znajdujące się w granicach 575 - 1150 U/L może być wywołane:
- okresowym zaostrzeniem w przewlekłym zapaleniu trzustki
- perforacją, czyli przebiciem się, wrzodu dwunastnicy przez ścianę narządu;
- niedrożnością jelit;
- zapaleniem pęcherzyka żółciowego;
- kamicą żółciową;
- kamicą trzustkową;
- ostrym zapaleniem nerek;
- kwasicą ketonową w cukrzycy;
- niektórymi nowotworami (rak trzustki), rak jajnika, rak płuca).
Nieznacznie podwyższony poziom amylazy we krwi (115-575 U/L) bywa wywołany przez:
- świnkę;
- urazy ślinianek;
- [amicę przewodów ślinowych;
- radioterapię i chemioterapię;
- alkaloidy opium;
- zatrucie metanolem;
- duże dawki etanolu (u alkoholików).
Z kolei obniżona amylaza we krwi może być oznaką:
- martwicy trzustki;
- rozległego poparzenia;
- tyreotoksykozy;
- zawału mięśnia sercowego;
- zatrucia.
PYTANIA I ODPOWIEDZI LEKARZY NA TEN TEMAT
Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem:
- Co oznacza białko i amylaza w moczu? - odpowiada lek. Małgorzata Panek
- Co oznacza podwyższona amylaza w moczu? - odpowiada lek. Tomasz Budlewski
- Czy amylazę może podwyższać doustna antykoncepcja? - odpowiada prof. dr hab. Jarosław Leszczyszyn
Należy dodać, że u niektórych osób stwierdza się wrodzoną, niezwiązana z chorobą, tzw. makroamylazemię. We krwi tych osób wykrywa się stale podwyższony poziom amylazy, przy czym poziom amylazy w moczu nie odbiega od normy (w przeciwieństwie do stanów opisanych powyżej, w których wzrost poziomu amylazy we krwi wiąże się ze wzrostem wydalania jej z moczem).
Makroamylazemia spowodowana jest polimeryzacją, czyli łączeniem się cząsteczek amylazy między sobą lub tworzeniem kompleksów amylazy z immunoglobulinami. W ten sposób powstają „duże” cząsteczki amylazy, które odpowiadają za wzrost aktywności enzymu we krwi, jednak są za dużych rozmiarów, by przejść przez nerki i znaleźć się w moczu.
Ponadto stwierdzono, że trójglicerydy hamują aktywność amylazy, dlatego osoby, które mają podwyższony poziom trójglicerydów we krwi mogą mieć zaniżony poziom amylazy.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.