Ankylostomoza (choroba tęgoryjcowa, anemia górników)
Ankylostomoza, nazywana również chorobą tęgoryjcową i anemią górników, powodowana jest przez tęgoryjca dwunastnicy lub Necator americanus. Pojawia się krwawienie, w wyniku uszkodzenia błony śluzowej jelita cienkiego, co powoduje niedokrwistość. W wyniku wędrówki pasożyta przez płuca pojawia się kaszel, duszność czy krwioplucie. Rozpoznanie choroby opiera się głównie na wykonaniu badania kału, a leczenie na zażywaniu leków przeciwpasożytniczych.
1. Przyczyny ankylostomozy
Choroba wywoływana jest przez pasożyta – tęgoryjca. Ankylostomoza występuje głównie w południowej Azji oraz rejonie morza Śródziemnego. Choroba tęgoryjcowa wywoływana jest przez 2 gatunki tęgoryjca – tęgoryjca dwunastniczego (Ancylostoma duodenale) lub tęgoryjca amerykańskiego (Necator americanus). Pasożyt ten jest mały, ma ok. 15 mm długości, ale postać dojrzała może uzyskać nawet 1 cm długości. Do rozwoju potrzebuje specyficznych warunków – odpowiedniej temperatury i wilgotności powietrza – dlatego też występuje w kopalniach.
Samica tęgoryjca dwunastnicy składa 10 000 jaj, z których w sprzyjających warunkach rozwijają się larwy. Jeśli w ciągu 5-6 dni trafią na skórę człowieka, przenikają do naczyń chłonnych i krwionośnych człowieka, następnie wędrują do serca, płuc i docierają tchawicą do przewodu pokarmowego. Tęgoryjec przyczepia się do błony śluzowej jelita otworem gębowym, który wyposażony jest w 4 haczyki. Czas od momentu wniknięcia pasożyta przez skórę do momentu przedostania się do jelita cienkiego to 7 dni. W jelitach nicienie dojrzewają, osiągając możliwość rozmnażania i po ok. 6 tygodniach od zarażenia można wykryć jaja tęgoryjca w kale.
2. Objawy ankylostomozy
Pierwsze objawy to zapalenie skóry, zaczerwienienie, obrzęk oraz uporczywy świąd w miejscu przenikania larw przez skórę. Objawy ogólne występują podczas wędrówki pasożytów. W wyniku obecności tęgoryjca w płucach pojawia się gorączka, kaszel, krwioplucie, objawy związane z zapaleniem oskrzeli lub ogniskowym zapaleniem płuc. Kiedy tęgoryjec dostanie się do jelita człowieka, przyczepia się do błony śluzowej, uszkadza ją, wywołuje krwawienie i niedokrwistość. Wydzielina tęgoryjca utrudnia krzepnięcie krwi – dochodzi do przedłużających się krwawień. Jeden pasożyt wypija 1 ml krwi dziennie, tak więc przy silnych zarażeniach (kilkaset lub kilka tysięcy osobników) może dojść do niedokrwistości i hipereozynofilii. Poza tym obecne są takie objawy, jak: ból brzucha, zaburzenia pracy jelita, żołądka, osłabienie, chudnięcie. Pojawia się częste oddawanie stolców – ok. 10 na dobę, szczególnie nasilone jest to zaraz po jedzeniu. Inne objawy z przewodu pokarmowego to nudności, wymioty, wzdęcia, zaburzenia łaknienia, czasami biegunki z domieszką krwi. W przebiegu choroby mogą pojawić się także pewne zaburzenia neurologiczne.
Anemia górników czasami, szczególnie w krajach endemicznych, może przebiegać bezobjawowo lub jej objawy są bardzo słabo nasilone.
3. Diagnostyka i leczenie ankylostomozy
Ankylostomoza rozpoznawana jest na podstawie badania kału na obecność pasożytów. W kale zostanie wykryty tęgoryjec lub w założonej hodowli stwierdzi się jego larwy. Badanie fizykalne stwierdza bolesność uciskową całego brzucha. W świeżej próbce kału można wykryć bezpośrednio jaja tęgoryjca. W przeprowadzonych badaniach krwi oznaczana jest ilość eozynofilii. Przy zakażeniu pasożytem liczba eozynofilii zwiększa się o kilkadziesiąt procent. Badanie krwi wskazuje także na niedokrwistość niedobarwliwą.
Leczenie opiera się na podawaniu odpowiednich leków przeciwpasożytniczych oraz stosowaniu leczenia objawowego. Niezbędne jest, aby środowisko zakażenia zostało objęte specjalnym nadzorem sanitarnym. Jeżeli w ciągu 3-4 lat nie nastąpi reinfekcja pasożytem, można uznać, że choroba została wyleczona.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.