Anoksemia, czyli stan znacznego niedotlenienia krwi
Anoksemia to stan znacznego niedotlenienia krwi. To sytuacja skrajnie niebezpieczna. Brak tlenu prowadzi do szybkiej utraty przytomności i śmierci. Zdarza się, że termin ten jest również stosowany do określenia długu tlenowego. Co warto o nim wiedzieć?
1. Co to jest anoksemia?
Anoksemia, inaczej afiksja lub uduszenie, oznacza niedobór tlenu we krwi w stosunku do zapotrzebowania. To stan znacznego niedotlenienia krwi. Mówi się o nim, kiedy organizm lub część ciała jest pozbawiona odpowiedniego zaopatrzenia w tlen na poziomie tkankowym.
Niedotlenieniem określa się stan, w którym podaż tlenu jest niewystarczająca. Hipoksemia (niedobór tlenu we krwi) i anoksemia odnoszą się szczególnie do stanów o niskim lub zerowym zaopatrzeniu w tlen tętniczy. Hipoksemia to stan, w którym ciśnienie parcjalne tlenu we krwi spada poniżej 60 mmHg.
2. Co trzeba wiedzieć o tlenie?
Tlen (O, łac. oxygenium) jest biogennym i najbardziej rozpowszechnionym pierwiastkiem na Ziemi. To niemetal z grupy tlenowców o liczbie atomowej 8. Zawartość tlenu w skorupie ziemskiej wynosi 46,4%.
Stanowi on 20,95% objętości atmosfery ziemskiej, wchodzi w skład hydrosfery. W przyrodzie obieg tlenu odbywa się w cyklu zamkniętym. To pierwiastek bardzo aktywnym chemicznie. Tworzy związki niemal ze wszystkimi pierwiastkami, a także z wieloma związkami organicznymi i nieorganicznymi.
Tlen jest niezbędny organizmom tlenowym do przeprowadzenia fosforylacji oksydacyjnej, która jest najważniejszym etapem oddychania. Organizm dorosłego człowieka w ciągu minuty przeciętnie zużywa około 200 ml (0,3 g) tlenu. Tlen to kluczowy pierwiastek ciała, a jego niedobór jest niebezpieczny dla życia, gdy jego zawartość w powietrzu spada poniżej 10–12%.
3. Przyczyny anoksemii
Stan znacznego niedotlenienia krwi, inaczej anoksemia, może mieć różne przyczyny. To na przykład:
- blokada oddychania w tkance,
- fizyczne zablokowanie dróg oddechowych na drodze z i do płuc,
- oddychanie w środowisku ubogim w tlen,
- zespół bezdechu sennego
- wysiłek fizyczny.
Blokada oddychania w tkance, uniemożliwiająca oddychanie na poziomie komórkowym, spowodowana jest na przykład truciznami, takimi jak tlenek węgla czy związek z grupy cyjanków.
Z kolei brak tlenu w środowisku bądź oddychanie w środowisku ubogim w tlen, obserwuje się na przykład podczas topienia się lub dekompresji kabiny samolotu lub statku kosmicznego. Przyczyną może być również wadliwe urządzenia do nurkowania, podające mieszankę gazów o niedostatecznej ilości tlenu
Przyczyna afiksji może być fizyczne zablokowanie dróg oddechowych na drodze z i do płuc. To na przykład: zadławienie, zgniecenie lub przyciśnięcie klatki piersiowej lub brzucha, duszenie, zaciśnięcie szyi (zadzierzgnięcie) albo gardła, zachłyśnięcie się wymiocinami, praktyki erotyczne związane z duszeniem, zwężenie dróg oddechowych z powodu astmy lub reakcji anafilaktycznej czy oddychanie mieszanką gazów przeznaczoną do głębokiego nurkowania (niskotlenowa) w zbyt płytkiej wodzie.
Anoksemia dotyczy także wysiłku fizycznego. Zjawisko, rozumiane jako niedobór tlenu w tkankach, pojawia się w jego początkowej fazie. Deficyt ten określany jest jako zadłużenie tlenowe. Zostaje ono spłacone po wysiłku lub podczas jego trwania. Zależy to zarówno od wysiłku oraz jego intensywności.
Organizm poddawany wysiłkowi fizycznemu natychmiast rozpoczyna spalanie zapasów tlenu, które są zgromadzone w komórkach. Na dostarczenie go w niezbędnej ilości - poprzez płuca i krwiobieg - potrzeba czasu. Oznacza to, że brak odpoczynku może skutkować tym, że organizm nie będzie w stanie nadążyć z dostarczeniem tlenu.
4. Objawy i skutki anoksemii
Asfiksja charakteryzuje się przede wszystkim zaburzeniami prawidłowego rytmu oddechowego, dlatego wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. Jeśli nie podejmie się natychmiastowych czynności ratowniczych, prowadzi do szybkiej utraty przytomności i śmierci.
Przedłużająca się anoksemia, jeśli nie zakończy się śmiercią, może prowadzić do uszkodzenia mózgu. Jeśli wystąpi przy urodzeniu, noworodkowi zagraża porażenie mózgowe lub śmieć w wyniku niedotlenienia.
Asfiksja płodu, inaczej zamartwica, najczęściej wywołana jest przez nieprawidłowości w transporcie tlenu z krążenia matki do krążenia płodu. Ponieważ dotyczy podstawowych czynności życiowych, może prowadzić do trwałego uszkodzenia zdrowia i życia dziecka.
Mówi się o niej, gdy dochodzi do niewydolności krążeniowo-oddechowej u noworodka lub płodu. Gdy anoksemia trwa krótko, nie jest bezpośrednim stanem zagrożenia życia.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.