Trwa ładowanie...

Antygen nowotworowy CA 19-9 - charakterystyka, normy, cel i przebieg badania

Avatar placeholder
26.01.2023 13:29
CA 19-9 to antygen towarzyszący nowotworom przewodu pokarmowego
CA 19-9 to antygen towarzyszący nowotworom przewodu pokarmowego (Shutterstock)

CA 19-9 to antygen towarzyszący nowotworom przewodu pokarmowego. Jest uznany za specyficzny marker raka trzustki, ale jego znacznie podwyższony poziom stwierdza się również w nowotworach złośliwych pęcherzyka żółciowego, raku jelita grubego, itd. CA 19-9, podobnie zresztą jak inne markery nowotworowe, nie sprawdził się jako wskaźnik wczesnych stadiów choroby nowotworowej. Znajduje jednak duże zastosowanie w monitorowaniu postępów terapii u chorych z rakiem trzustki, a także jest dobrym wskaźnikiem wznowy miejscowej i przerzutów odległych raka trzustki po zakończeniu terapii.

spis treści

1. Czym jest antygen nowotworowy CA 19-9?

CA 19-9 to antygen, inaczej marker nowotworowy. Jest węglowodanem wytwarzanym w dużych ilościach nie tylko przez komórki nowotworowe, ale też przez komórki przewodu pokarmowego i wątroby płodu oraz dojrzałe komórki gruczołów ślinowych, trzustki, dróg żółciowych oraz oskrzeli.

Dlatego występuje on również we krwi ludzi zdrowych i nie należy popadać w panikę, gdy na wyniku badania przy pozycji CA 19-9 znajdzie się liczba powyżej 0. Stężenia CA 19-9 u ludzi zdrowych są jednak niskie, zazwyczaj poniżej 37 U/ml. Około 3 - 7 % populacji w ogóle nie posiada zdolności do wytwarzania tego antygenu.

Zobacz film: "Jad pszczół leczy raka. Przełomowe odkrycie naukowców"

Antygen nowotworowy Ca 19 9 nie jest zwyczajnym markerem, gdyż wytwarzany jest przez niektóre organy człowieka, dlatego jest obecny w wynikach badań zdrowego człowieka. Dopiero jego znaczne odchylenie od normy świadczy o tym, że w organizmie człowieka zachodzą poważne zmiany, świadczące o chorobie nowotworowej.

2. Podwyższony poziom CA 19-9

Poziom CA 19-9 rośnie znacznie ponad normę w przebiegu chorób nowotworowych, osiągając wartości rzędu ponad 1000 U/ml a nawet kilkudziesięciu tysięcy U/ml. Jest specyficznym markerem dla raka trzustki, ale jego poziom wzrasta również w innych nowotworach (raku pęcherzyka żółciowego, raku jelita grubego, raku żołądka, raku wątroby i innych).

Podwyższony poziom markera spotyka się ponadto w różnych chorobach o nienowotworowej etiologii, np. w stanach zapalnych przewodu pokarmowego, zapaleniach wątroby, zapaleniach trzustki itd. W schorzeniach tych jednak jego wartość zazwyczaj jest w granicach 100 U/ml, rzadko przekraczając 500 U/ml.

3. Kiedy warto zbadać poziom antygenu CA 19-9?

Poziom antygenu Ca 19 9 bada się wówczas, gdy u pacjenta występuje podejrzenie choroby nowotworowej związanej z przewodem pokarmowym. Ca 19-9 wykonuje się, gdy występuje podejrzenie:

Oznaczenie we krwi poziomu markera Ca 19-9 służy:

  • różnicowaniu nowotworów przewodu pokarmowego od chorób zapalnych o tej lokalizacji (poziom markera w przebiegu nowotworów jest znacznie wyższy niż w przebiegu zapaleń - patrz wyżej);
  • monitorowaniu leczenia u chorych na raka trzustki - u chorych po operacji usunięcia guza w celu oceny jej efektywności oraz u chorych poddawanych chemioterapii (jeśli operacja/chemioterapia są skuteczne dochodzi do gwałtownego spadku poziomu markera);
  • kontroli chorych na raka trzustki po zakończeniu leczenia, w celu wczesnego wykrycia nawrotu choroby lub przerzutów odległych (w razie wystąpienia wznowy miejscowej lub przerzutów odległych wartości CA 19- 9 gwałtownie wzrastają).

3.1. Przebieg badania

Samo badanie poziomu CA 19-9 polega na pobraniu próbki krwi z żyły odłokciowej.

Pamiętać należy, że sam podwyższony poziom markera CA 19-9 w żadnym wypadku nie jest równoznaczny z rozpoznaniem nowotworu.

Taka diagnoza musi być zawsze potwierdzona innymi badaniami (USG, TK, badaniem histopatologicznym wycinków). Trzeba też wiedzieć, że nie każdy nowotwór przewodu pokarmowego, a nawet nie każdy rak trzustki wydziela antygen CA 19-9. Zdarzają się przypadki bardzo zaawansowanych raków trzustki, w których poziom markera jest w granicach normy.

Ponadto jest to dość podstępny typ nowotworu, który często rozwija się całkowicie bezobjawowo, dając o sobie znać w bardzo już zaawansowanym stadium. Niestety marker CA 19-9 nie jest na tyle czuły, by wykrywać początkowe stadia raka trzustki i by można go było wykorzystywać w badaniu przesiewowym tego nowotworu.

3.2. Interpretacja wyników

Jeżeli pacjent choruje na nowotwór, to stężenie Ca 19-9 rośnie do wysokiego poziomu, może wynosić nawet kilkadziesiąt tysięcy U/ml. Taki wynik najczęściej świadczy o raku trzustki, jednak możliwe jest wystąpienie także innych nowotworów czy stanów zapalnych. Podczas stanów zapalnych stężenie Ca 19 9 nie jest na aż tak wysokim poziomie.

Musisz to wiedzieć

Należy pamiętać, iż samo wykonanie badania Ca 19-9 nie zawsze jest miarodajne. Specjaliści zalecają wykonanie kompletu badań potwierdzających występowanie danego schorzenia. Dlatego nie można kierować się jedynie jednym przeprowadzonym badaniem.

Warto wiedzieć, iż rak trzustki jest niezwykle podstępną chorobą, gdyż nie można jej wykryć w początkowym stadium. Badanie Ca 19-9 nie jest na tyle czułe i dokładne, aby potwierdzić tę chorobę. Raka trzustki najczęściej wykrywa się w ostatnim stadium choroby, kiedy jej poziom jest bardzo zaawansowany.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Następny artykuł: CA 72-4
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze