Antykoncepcja dla nastolatków – rodzaje, najskuteczniejsze metody
Antykoncepcja dla nastolatków powinna być przede wszystkim bezpieczna, skuteczna, odwracalna, prosta w użyciu oraz łatwo dostępna. Ważne jest także, by zapobiegała zarówno niezamierzonej ciąży, jak i chorobom przenoszonym drogą płciową. Jakie metody antykoncepcji są najlepsze w tej grupie wiekowej?
1. Czym jest antykoncepcja?
Antykoncepcja to działanie mające na celu zapobieganie niezamierzonej ciąży (zapobieganie zapłodnieniu lub zagnieżdżeniu zapłodnionej komórki jajowej). Pozwala ona na kontrolę płodności oraz planowanie potomstwa w pożądanym czasie.
Antykoncepcja jest szczególnie istotna wśród nastolatków i młodych dorosłych. W tej grupie wiekowej aktywność seksualna jest bowiem na wysokim poziomie. Co więcej, decyzje o inicjacji seksualnej podejmowane są w coraz młodszym wieku.
Niestety, nieplanowana ciąża w tym wieku, może stanąć na drodze do realizowania dalszych celów edukacyjnych, czy zawodowych. Dlatego tak istotne jest, by młode osoby, miały zagwarantowany dostęp do antykoncepcji.
Należy jednak pamiętać, że wybór metody antykoncepcji powinien być zawsze dostosowany do indywidualnych potrzeb. Istotny jest tu zarówno wiek, stan zdrowia, skuteczność metody, jak i wszelkie czynniki ryzyka.
2. Metody antykoncepcji dla nastolatków i ich skuteczność
Najogólniej metody zapobiegania ciąży można podzielić na:
- antykoncepcję naturalną,
- antykoncepcję hormonalną,
- antykoncepcję długoterminową,
- antykoncepcję mechaniczną,
- antykoncepcję awaryjną.
Nie wszystkie z tych metod będą odpowiednie dla nastolatków aktywnych seksualnie lub rozważających współżycie. Niektóre z nich mogą bowiem okazać się niewystarczająco skuteczne, zbyt skomplikowane, czy wiązać się z pewnymi skutkami ubocznymi.
2.1. Antykoncepcja naturalna
Antykoncepcja naturalna polega na wnikliwej obserwacji własnego ciała oraz powstrzymywania się od współżycia w okolicach owulacji, kiedy to prawdopodobieństwo zajścia w ciążę jest największe.
Niestety antykoncepcja naturalna nie jest rekomendowaną metodą zapobiegania ciąży wśród nastolatków. Zaliczana jest do metod najmniej skutecznych, która sprawdza się przede wszystkim u dojrzałych kobiet, które doskonale już znają swój organizm, mają regularne cykle miesiączkowe oraz prowadzą zrównoważony tryb życia.
Ponadto metoda ta nie chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Dlatego też sprawdza się głównie w przypadku stałych, zdrowych i zaufanych partnerów seksualnych.
2.2. Antykoncepcja hormonalna
Antykoncepcja hormonalna dostępna jest w wielu postaciach. Mogą to być zarówno tabletki doustne, implanty podskórne, zastrzyki, jak i aplikatory uwalniające hormony dopochwowo. Nie wszystkie te metody są odpowiednie dla nastolatki. Najlepszą metodę wybiera lekarz w porozumieniu z młodą pacjentką (uwzględniając wywiad lekarski, badanie ginekologiczne oraz wyniki innych badań).
Stosunkowo wysoką skutecznością cieszą się doustne tabletki antykoncepcyjne dla nastolatek z niską zawartością hormonów. Jednak metody te mają także pewne ograniczenia, a ponadto mogą powodować działania niepożądane. Dlatego też nie są one odpowiednie dla każdego.
Od ilu lat można brać tabletki antykoncepcyjne?
To, od jakiego wieku można brać tabletki antykoncepcyjne, zależy od wielu czynników. Najczęściej nie przepisuje się antykoncepcji hormonalnej wcześniej niż 2 lata od pierwszej miesiączki. Istnieją jednak sytuacje kliniczne, w których tabletki antykoncepcyjne stosowane są nawet u bardzo młodych dziewczyn (tabletki antykoncepcyjne w wieku 15 lat, czy tabletki antykoncepcyjne w wieku 16-17 lat).
O ich przepisaniu zawsze jednak decyduje lekarz. Co istotne, w przypadku nastolatek, które nie ukończyły 18. roku życia, wizyta u lekarza i rozpoczęcie leczenia doustną antykoncepcją hormonalną wymaga także zgody rodzica (opiekuna prawnego).
Od ilu lat można iść samemu do ginekologa po tabletki?
Nastolatki, które ukończyły 18. rok życia, mogą przyjmować doustną antykoncepcję hormonalną bez pisemnej zgody prawnego opiekuna.
2.3. Antykoncepcja długoterminowa
Do antykoncepcji długoterminowej zalicza się m.in. plastry antykoncepcyjne, czy pierścienie antykoncepcyjne. Stosowanie tego rodzaju metod może być wygodnym rozwiązaniem, zwłaszcza dla nastolatek, które mają problem z regularnym stosowaniem antykoncepcji doustnej. Zabezpieczenie długoterminowe skuteczne jest nieprzerwanie przez cały okres stosowania metody.
Jednak antykoncepcja długoterminowa nie chroni przed infekcjami przekazywanymi drogą płciową. Poza tym metody te nie są odpowiednie dla każdej pacjentki. U niektórych nastolatek mogą powodować pewne skutki uboczne (np. plaster antykoncepcyjny może powodować podrażnienia, wywołać krwawienia, plamienia).
2.4. Antykoncepcja mechaniczna
Antykoncepcja mechaniczna (antykoncepcja barierowa) zapobiega przedostaniu się plemników do komórki jajowej. Najpopularniejszą metodą barierową jest prezerwatywa, która nie tylko zabezpiecza przed nieplanowaną ciążą, ale dodatkowo chroni także przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Dlatego też często uważa się, że stosowanie prezerwatywy obok jeszcze jednej, innej formy antykoncepcji, jest rozwiązaniem najbezpieczniejszym dla nastolatków (podwójna forma ochrony).
Ile trzeba mieć lat, żeby kupić prezerwatywy?
Prawo nie zabrania zakupu prezerwatyw osobom niepełnoletnim, dlatego też mogą je nabyć nawet nastolatki poniżej 18. roku życia.
2.5. Awaryjna antykoncepcja dla nastolatków
Awaryjna antykoncepcja to sposób zapobiegania ciąży po odbyciu stosunku płciowego bez zabezpieczenia. Stosowana jest także wtedy, gdy zastosowana podczas współżycia metoda antykoncepcyjna zawiodła (np. uszkodzenie prezerwatywy).
Jak sama nazwa wskazuje, antykoncepcja awaryjna powinna być stosowana przez nastolatków wyłącznie okazjonalnie, jeśli to bezwzględnie konieczne.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.
