Asparagina – właściwości i zastosowanie

Asparagina, inaczej kwas asparaginowy czy kwas DAA, jest amidem kwasu asparaginowego i składnikiem białek. To organiczny związek chemiczny z grupy aminokwasów endogennych o charakterze kwasowym. Jej jednoliterowy kod międzynarodowy to litera N. Wzór sumaryczny rozpisywany jest jako C4H8N2O3, a nazwa chemiczna to kwas 2-amino-3amidopropanowy.

Jakie właściwości ma asparagina? Posiada postać białych i błyszczących kryształów. Jest łatwo rozpuszczalna w wodzie. Pod wpływem ogrzewania z mocnymi zasadami bądź kwasami może się rozłożyć do amoniaku i kwasu asparaginowego.

Asparagina jest pierwszym wyizolowanym aminokwasem. W 1806 roku dokonali tego francuscy chemicy: Louis Nicolas Vauquelin i Pierre Jean Robiquet.

Kwas asparaginowy ma charakter endogenny. Oznacza to, że organizm człowieka jest zdolny do jego syntezy, nie trzeba dostarczać go z zewnątrz. Związek jest wytwarzany na drodze tak zwanej reakcji transaminacji dwóch składników: szczawiooctanu i glutaminianu.

Asparagina powstaje z kwasu szczawiooctowego w wyniku przeniesienia dwóch grup aminowych, kolejno z glutaminianu i glutaminy z udziałem enzymów transaminazy i syntetazy asparaginowej. Wytwarzanie proteinowych aminokwasów zachodzi w podwzgórzu oraz przysadce mózgowej.

W jakich produktach występuje asparagina?

Kwas asparaginowy można znaleźć w szparagach (swoją nazwę zawdzięcza temu, że po raz pierwszy został wyizolowany ze szparagów), ziemniakach, roślinach strączkowych, rybach i owocach morza, także w nabiale, nasionach czy orzechach, w aspartamie, popularnej substancji słodzącej traktowanej jako zamiennik cukru czy odżywkach białkowych. Dostępne są także preparaty w formie proszku do rozpuszczania w wodzie, kapsułki lub tabletki.

Niegdyś asparagina stosowana była w leczeniu artretyzmu (dna moczanowa, podagra czy skaza moczanowa). Obecnie to składnik wielu preparatów odżywczych, które wspomagają rekonwalescencję po chorobie czy łagodzą uczucie wyczerpania organizmu.

Asparagina odgrywa dużą rolę w:

• łagodzeniu stanów wyczerpania psychicznego lub fizycznego,
• rekonwalescencji po zabiegach chirurgicznych czy chorobach,
• zaburzeniach funkcji poznawczych u osób w podeszłym wieku,
• w zaburzeniach rozwoju u dzieci.

Jak działa asparagina? Okazuje się, że:

• wspomaga procesy uczenia się, zapamiętywania czy koncentrację,
• wspiera regenerację organizmu po intensywnych treningach czy okresach wzmożonej aktywności przez dłuższy czas,
• poprawia budowę tkanki mięśniowej,
• stymuluje wydzielanie hormonu wzrostu, glukagonu i insuliny,
• poprawia samopoczucie,
• wpływa na detoksykację; wspiera oczyszczanie organizmu z metabolitów wtórnych,
• odgrywa kluczową rolę w produkcji plemników i hormonów płciowych, jest stymulatorem seksualnym, podnosi libido, poprawia jakość erekcji.

Jeśli chodzi o suplementację asparaginy, ma ona sens w przypadku osób, które:

• są aktywne fizycznie, ale oczekują bardziej efektywnej regeneracji między treningami,
• mężczyzn z niskim poziomem testosteronu, zmagających się ze spadkiem libido czy problemami z erekcją.

Ma to związek z tym, że kwas DAA tanowi booster testosteronu, który odpowiada za wiele ważnych funkcji w organizmie człowieka. Dobowa dawka DAA wynosi od 1,5 g do 6 g. Porcję preparatu stosuje się rano po przebudzeniu lub 1-2 godziny przed wysiłkiem fizycznym.

Czy kwas asparaginowy jest szkodliwy?

Jeśli chodzi o suplementację kwasu asparaginowego, trzeba pamiętać, by zachować ostrożność. Ważne także, by wiedzieć, że wiąże się z nią ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.

Najczęściej obserwuje się takie skutki uboczne jak kłopoty z pamięcią, pogorszenie koncentracji, bóle głowy, migreny, nudności, pogorszenie, samopoczucia, problemy ze snem oraz nasilenie zmęczenia czy napady lęku oraz objawy demencji u osób starszych.

Trzeba wiedzieć, że substancja wywiera wpływ na układ hormonalny, a przyjmowanie zbyt dużych ilości kwasu asparaginowego może skutkować nadmiernym wydzielaniem żeńskich hormonów płciowych. Ich nadmiar zaburza działanie męskiego organizmu. Z tego powodu asparagina nie powinna być stosowana przez chłopców, których gospodarka hormonalna nie jest jeszcze ukształtowana.