Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego
Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego polega na pobraniu go przez wkłucie igły punkcyjnej do kanału kręgowego. Płyn poddawany jest ocenie pod względem właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych. Zmiany w płynie mózgowo-rdzeniowym pozwalają rozpoznać niektóre schorzenia ośrodkowego układu nerwowego i korzeni rdzeniowych.
1. Wskazania i przebieg badania płynu mózgowo-rdzeniowego
Badanie służy do rozpoznania zapalenia OUN lub przy podejrzeniach krwawień podpajęczynówkowych. Badanie należy wykonać przy chorobach ośrodkowego układu nerwowego: zapalenie opon mózgowych, krwotok podpajęczynówkowy, zapalenie rdzenia i korzeni rdzeniowych, stwardnienie rozsiane. Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego jest wykonywane na zlecenie lekarza.
Płyn mózgowo-rdzeniowy (PMR) pobierany jest przez lekarza w ilości 5-8 ml z nakłucia lędźwiowego (między trzecim a czwartym kręgiem lędźwiowym) lub podpotylicznego (miedzy kręgiem obrotowym a kością potyliczną). Jest on cieczą wypełniającą komory mózgu oraz przestrzeń podpajęczynówkową wokół mózgu i rdzenia kręgowego. PMR jest przesączem osocza, dlatego zmiana składu osocza krwi bezpośrednio wpływa na jego skład.
Badanie układu nerwowego wymaga zgody pacjenta. Przed nakłuciem podpotylicznym należy ogolić skórę okolicy potylicznej. Pacjent w czasie badania leży na boku, z silnie wygiętym grzbietem, podkurczowymi kończynami dolnymi i zgiętym do przodu karkiem. Miejsce przeznaczone do wkłucia igły można znieczulić. Po zakończeniu pomiaru pobiera się kilka lub kilkanaście mililitrów płynu mózgowo-rdzeniowego. Po wyciągnięciu igły na miejsce wkłucia zakłada się jałowy opatrunek.
2. Zmiany w płynie mózgowo-rdzeniowym
Prawidłowy PMR jest przezroczysty i jego ciśnienie wynosi 80-200 mm H2O (gdy pacjent jest w pozycji leżącej). W stanach patologicznych może dojść do zmiany jego barwy:
- żółte zabarwienie to tzw. ksantochromia, najczęściej jest to spowodowane obecnością bilirubiny, co świadczy o wylewie krwi do przestrzeni podpajęczynówkowej (w okresie nie dłuższym niż około 2 tygodnie) przed badaniem lub znacznej hiperbilirubinemii;
- mleczno-żółte - jest to z reguły płyn ropny;
- czerwone - wskazuje na obecność krwi;
- zmętnienie różnego stopnia jest spowodowane obecnością dużej liczby komórek, bakterii lub zwiększonego stężenia białka.
Zaburzenia w ciśnieniu płynu mózgowo-rdzeniowego wywołane są różnymi czynnikami.
Wzrost ciśnienia PMR powodują:
- guzy mózgu;
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;
- zrosty opon mózgowo-rdzeniowych;
- ciężkie urazy mózgu;
- pęknięcia tętniaka mózgu;
- znaczne niedotlenienie mózgu;
- dożylny szybki wlew płynów izo- lub hipotonicznych.
Spadek ciśnienia PMR wywołany jest:
- znacznym odwodnieniem;
- wstrząsem;
- znaczną hiperwentylacją;
- hipotermią;
- dożylnym szybkim wlewem płynów hipertonicznych.
Po badaniu płynu mózgowo-rdzeniowego, przez około godzinę od nakłucia pacjent powinien leżeć na brzuchu, a następnie może ułożyć się w pozycji na plecach, nie powinien podnosić głowy, za to pić dużo płynów po badaniu. Po badaniu układu nerwowego pacjent może odczuwać ból karku, głowy, mieć zawroty głowy i nudności. Objawy te wyraźnie nasilają się w pozycji siedzącej i stojącej. Po takim zabiegu należy leżeć w łóżku.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.