Będzie dostępna w Polsce bez recepty. "Krok w stronę cywilizowanej Europy"
Donald Tusk przekazał, że antykoncepcja awaryjna ma być ponownie dostępna bez recepty. Zdaniem Michała Bulsy, prezesa Okręgowej Rady Lekarskiej w Szczecinie, nareszcie doganiamy Europę, jednak to nie może być bezmyślny pęd. Bez edukacji i świadomości zagrożeń antykoncepcja awaryjna może przynieść wiele szkód.
1. Tabletka "dzień po" niedługo bez recepty?
Minister zdrowia Izabela Leszczyna skierowała projekt nowelizacji do Stałego Komitetu Rady Ministrów i zaapelowała o pominięcie etapu uzgodnień, opiniowania i konsultacji publicznych. Projekt ustawy został wpisany 16 stycznia 2024 r. do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.
Nowelizacja przepisów ma na celu przywrócenie stanu sprzed 2017 r., kiedy pigułkę "dzień po" można było kupić w aptece bez okazywania recepty.
- Można powiedzieć, że ta decyzja premiera to w tematach związanych z antykoncepcją krok w stronę cywilizowanej Europy – mówi dr n. med. Michał Bulsa, prezes Okręgowej Rady Lekarskiej w Szczecinie.
Zwraca uwagę, że poprzedni rząd wprowadził recepty, by zmniejszyć zastosowanie antykoncepcji awaryjnej. Przypomnijmy, że pacjentki musiały się borykać z problemem umówienia się na wizytę czy odmową wystawienia recepty, a nawet sprzedaży pigułki z uwagi na klauzulę sumienia stosowaną niekiedy przez medyków.
Tabletka „dzień po” powinna być dostępna bez recepty jak najszybciej. Fakt, że za rządów PiS i podpisem @AndrzejDuda jej dostępność ograniczono (tylko na receptę) był uwarunkowany politycznie i ideologicznie a nie medycznie.
— AleKrasowska (@alekrasowska) January 17, 2024
- Państwo stawiało przeszkody w dostępie do antykoncepcji awaryjnej i teraz nareszcie nadciąga zmiana, która niewątpliwie jest przez społeczność medyczną odbierana pozytywnie - podkreśla dr n. med Michał Bulsa.
2. Nie dla każdego. Uwaga na interakcje
Jak zwraca uwagę dr Bulsa, w Polsce dostępne są dwa preparaty: jeden zawiera lewonorgestrel, drugi octan uliprystalu. Wyjaśnia, że oba leki "przeznaczone są do zastosowania, gdy dojdzie do niezabezpieczonego stosunku, bądź kiedy w jego trakcie doszło do nieprzewidzianego incydentu". W zależności od momentu przyjęcia niwelują albo całkowicie redukują ryzyko zajścia w ciążę.
Zwraca uwagę, że już sama nazwa wskazuje, że preparaty te stosuje się tylko w sytuacjach awaryjnych, unikając nadmiernego korzystania z możliwości, jakie oferują.
- Zbyt częste posiłkowanie się antykoncepcją awaryjną jest niewskazane z uwagi na możliwe działania niepożądane. Do najczęściej występujących zalicza się nudności i wymioty, uczucie zmęczenia lub bóle brzucha, które w przypadku gdy się przeciągają, wymagają konsultacji lekarskich - podkreśla w rozmowie z WP abcZdrowie ginekolog dr n. med. Agnieszka Ledniowska.
Skuteczność i bezpieczeństwo obu preparatów potwierdzają badania, jednak jak każda inna substancja lecznicza niosą za sobą ryzyko wystąpienia działań niepożądanych nie tylko w przypadku zbyt częstego sięgania po pigułkę.
- Przeciwwskazaniem do stosowania octanu uliprystalu są inne leki, jak te stosowane w leczeniu padaczki, w tym barbiturany, leki na gruźlicę czy stosowane w leczeniu zakażenia HIV - mówi w rozmowie z WP abcZdrowie dr n. med. Michał Bulsa.
Preparatu nie należy też stosować w przypadku leczenia przeciwgrzybiczego z zastosowaniem gryzeofulwiny.
- Do interakcji dochodzi nawet w przypadku łączenia tabletki z zielem dziurawca. Nie powinny jej stosować także osoby z określonymi chorobami przewlekłymi - ciężką postacią astmy oskrzelowej, nie do końca też wiadomo, jak lek działa u osób z wysokim BMI, to jest z otyłością - dodaje lekarz.
Zarówno nadmierna masa ciała, jak i choćby choroby zapalne jelit związane z zaburzeniami wchłaniania mogą obniżać skuteczność antykoncepcji awaryjnej. Dr Ledniowska podkreśla, że takiej antykoncepcji powinny unikać także pacjentki z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby.
- Z uwagi na wysokie stężenie hormonów w pigułce, nie pozostaje ona bez wpływu na ludzki organizm - podkreśla lekarka.
Z kolei antykoncepcja z użyciem lewonorgestrelu, jak mówi dr Bulsa, poza ciężkimi chorobami wątroby jest niewskazana u pacjentek z zaburzeniami zakrzepowo-zatorowymi.
- Nie powinna być też stosowana przez osoby, które zmagają się z chorobami nowotworowymi hormonozależymi - wyjaśnia dr Bulsa i dodaje, że na liście przeciwwskazań do stosowania leku z lewonorgestrolem znajduje się także ostra porfiria, rzadka choroba o podłożu genetycznym.
Lewonorgestrel także może wchodzić w interakcje z niektórymi antybiotykami, lekami przeciwwirusowymi stosowanymi w leczeniu zakażenia HIV czy przeciwpadaczkowymi, obniżającymi skuteczność antykoncepcji. Niektóre leki przeciwarytmiczne, statyny i antydepresanty z grupy SSRI mogą z kolei zwiększać stężenie lewongestrolu, a co za tym idzie - ryzyko działań niepożądanych.
3. Kiedy do lekarza?
Ginekolodzy podkreślają, że w przypadku stosowania się do zaleceń producenta, a także sięgania po antykoncepcję awaryjną tylko sporadycznie, nie ma powodu, by po zażyciu tabletki zgłaszać się do lekarza. Po jej zażyciu mogą pojawić się lekkie dolegliwości, ale mają one zazwyczaj charakter przemijający. Dr Bulsa przyznaje, że jeśli pacjentka za czesto sięga po tabletkę "dzień po" lub też ma niepokojące objawy, wówczas z wizytą nie należy zwlekać.
- W przypadku lewonorgestrelu do najczęściej występujących dolegliwości po zażyciu tabletki zalicza się głównie objawy ze strony układu pokarmowego, jak nudności, brak apetytu, wymioty, biegunka, ale też migrena czy zawroty głowy - mówi lekarz. Dodaje, że może wystąpić brak miesiączki lub też nieprawidłowe krwawienie z dróg rodnych.
- Z kolei preparat zawierający octan uliprystalu wśród swoich działań niepożądanych ma również wymioty i bóle brzucha czy głowy, ale też bóle podbrzusza i miednicy, bóle mięśniowe czy nadwrażliwość piersi i zmęczenie.
- Choć rzadko, to mogą też wystąpić takie nietypowe dolegliwości jak obrzęk twarzy, wysypka, pokrzywka, świąd wskazujące na reakcję alergiczną, ból głowy lub zawroty głowy. Na pewno, jeśli dzieje się cokolwiek niepokojącego, nie należy zwlekać z wizytą u lekarza - radzi dr n. med. Agnieszka Ledniowska.
Dr Bulsa dodaje, że antykoncepcja awaryjna nie jest dedykowana każdemu, może wywoływać działania niepożądane, ale takie ryzyko zachodzi nawet w przypadku dostępnych bez recepty leków przeciwbólowych czy przeciwalergicznych.
- Natomiast krok w stronę eliminacji recept na antykoncepcję awaryjną sprawia, że skrócić się może czas przyjęcia tabletki po ryzykownym stosunku, a także zmniejszy się liczba niekoniecznych w takim wypadku wizyt u lekarza. Przyjęcie tabletki stanie się autonomiczną decyzją kobiety i na taką zmianę długo czekaliśmy - podkreśla dr Bulsa.
Karolina Rozmus, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
