Biodro trzaskające – przyczyny, objawy, ćwiczenia, diagnostyka i leczenie

Biodro trzaskające (inaczej strzelające biodro, biodro przeskakujące, biodro tancerza) to stosunkowo powszechna dolegliwość, która dotyczy nieprawidłowości okolicy stawu biodrowego. Jest to stan, w którym podczas chodzenia, wstawania, czy machania nogą, odczuwa się i słyszy trzaskanie w biodrze. Stan ten może wystąpić zarówno w jednym biodrze, jak i w obu biodrach.

Biodro trzaskające to ogólne określenie zbioru patologii, które dają podobne objawy. Najogólniej dzieli się je na:

• biodro trzaskające w paśmie biodrowo-piszczelowym,
• biodro trzaskające w ścięgnie biodrowo-piszczelowym.

Biodro trzaskające to w większości przypadków tylko dźwięk pojawiający się w określonych sytuacjach. Trzaskanie i strzelanie w biodrze pojawia się podczas przywodzenia nogi zgiętej w biodrze lub podczas skręcania jej na zewnątrz.

Niekiedy obserwuje się przeskakiwanie wewnętrzne w samym stawie biodrowym (przeskakiwanie w biodrze podczas chodzenia, czy określonego ruchu). Jest ono związane z uszkodzeniami, np. na skutek przeciążenia bądź urazu elastycznej części stawu, zwanej obrąbkiem.

Ból przy trzaskaniu zdarza się tylko u około jednej trzeciej chorych i zwykle występuje już na zaawansowanym etapie schorzenia.

Częstą przyczyną trzaskającego biodra jest uraz, przeciążenie, czy aktywność fizyczna, wymagająca częstego zginania stawu. Biodro przeskakujące może być również wynikiem wad postawy:

• koślawości kolan,
• przodopochylenia miednicy,
• przykurczu zgięciowego biodra.

Zwłóknienie pasma powięziowego może być także efektem robionych wcześniej domięśniowych zastrzyków w tej okolicy.

Na objawy biodra trzaskającego szczególnie narażeni są przede wszystkim sportowcy, uprawiający aktywności wymagające dużego obciążenia stawu biodrowego i jego skręcania. Grupą narażoną na trzaskające biodro są także osoby tańczące w balecie.

Pozostałe czynniki ryzyka związane z biodrem trzaskającym to:

• przeciążenia bioder oraz częste wykonywanie aktywności nadmiernie obciążających obręcz biodrową,
• urazy w okolicy stawu biodrowego,
• wady postawy,
• stany zapalne ścięgien i ich bliznowacenie, zwyrodnienia stawów, reumatoidalne zapalenie stawów (RZS),
• częste przyjmowanie zastrzyków domięśniowych i przebyte zabiegi chirurgiczne w obrębie biodra.

Choć płeć nie jest znaczącym czynnikiem ryzyka, to jednak schorzenie zgłaszane jest częściej przez kobiety.

W przypadku pojawienia się objawów biodra trzaskającego wskazane jest udanie się do ortopedy. Aby poprawnie zdiagnozować biodro trzaskające, przeprowadzany jest wywiad z pacjentem oraz wykonywane jest badanie ortopedyczne.

Najczęściej lekarz kieruje także pacjenta na zdjęcie RTG i USG biodra, które mogą być przydatne do wykluczenia innych patologii. Jeśli na zdjęciu wszystko jest w porządku i nie ma zmian kostnych, można rozpocząć leczenie nakierowane na to schorzenie.

Zwykle przeskakujące biodro nie wymaga skomplikowanego leczenia. Postępowanie terapeutyczne może obejmować:

• niesteroidowe leki przeciwzapalne,
• unikanie nadwyrężania stawu,
• unikanie pozycji, w której biodro przeskakuje,
• fizjoterapię.

Jednak poważne przypadki mogą utrudniać chodzenie oraz dawać uciążliwe dolegliwości. Mogą także nie poddawać się leczeniu zachowawczemu. Wtedy stosowane jest leczenie operacyjne, które polega na przecięciu zwłóknianych pasm.

Należy jednak pamiętać, że operacje chirurgiczne zawsze wiążą się z pewnym ryzykiem i nie są zalecane w przypadku, kiedy trzaskające biodro jest niebolesne.

Zaleca się, by ćwiczenia na trzaskające biodro przygotował fizjoterapeuta. Specjalista analizuje chód i postawę pacjenta, co pozwala określić możliwe dysfunkcje i dopasować optymalny zestaw ćwiczeń, dopasowany do postaci schorzenia (wyróżnia się trzy postacie zespołu trzaskającego biodra).

Stosuje się przede wszystkim:

• ćwiczenia wzmacniające i rozciągające przykurczone mięśnie i ścięgna,
• ćwiczenia poprawiające stabilizację miednicy,
• ćwiczenia korygujące ewentualne wady postawy.

Podczas samych ćwiczeń zwraca się szczególną uwagę na poprawne ustawienie stawu biodrowego oraz miednicy. Istotną rolę odgrywa także ograniczenie aktywności i ruchów, które powodują trzaskanie i przeskakiwanie.

Indywidualnie dobrany program fizjoterapii w wielu przypadkach pozwala przywrócić prawidłową biomechanikę stawu biodrowego.

Zespół trzaskającego biodra nie jest dolegliwością zagrażającą zdrowiu, jednak przewlekle utrzymujące się trzaskanie może prowadzić do pewnych powikłań. Z czasem schorzenie może powodować dyskomfort i ból w stawie biodrowym.

U pacjenta może pojawić się także stan zapalny kaletki maziowej nad krętarzem. Jednym z powikłań mogą być także istotne problemy z chodzeniem.

Mimo tego, że biodro trzaskające z reguły nie powoduje większych problemów ze zdrowiem, jest to stan patologiczny. Nieprawidłowości wynikają bowiem z kolizji tkanek miękkich z fragmentami kości.

Trzaskanie pojawia się przede wszystkim podczas spontanicznych ruchu w pewnych pozycjach. Jednak część pacjentów potrafi też samodzielnie wywołać głośne trzaski lub przeskakiwanie w biodrze za pomocą konkretnych ruchów.

Biodro trzaskające to dość powszechna dysfunkcja, która może pojawiać się u osób w różnym wieku. Przeważnie jednak występuje wśród młodego pokolenia (głównie między 15. a 40. rokiem życia).

Źródła

1. Biodro – przyczyny najczęstszych dolegliwości
2. Dziak A., Tylman D., Traumatologia narządu ruchu tom 1-2, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1995, ISBN 978-83-200-3798-2
3. Dziak A. (red.), Rehabilitacja ortopedyczna: Tom 1-2, Urban & Partner, Wrocław 2009, ISBN 978-83-7609-081-8
4. Szulc A. (red.), Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja tom 1-2, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003, ISBN 83-200-2823-X