Choroba brudnych rąk – przykłady, przyczyny, objawy i leczenie

Choroba brudnych rąk to choroba przenoszona głównie drogą pokarmową. Mogą to być zakażenia bakteryjne, ale i pasożytnicze, zapalenia wirusowe czy zatrucia pokarmowe.

Przykłady chorób brudnych rąk to:

• wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A),
• wirusowe zapalenie wątroby typu E (WZW E),
• salmonelloza (lub salmonella),
• owsica,
• tasiemczyca,
• czerwonka bakteryjna,
• bostonka,
• bakteryjne zapalenie jamy ustnej.

Najbardziej powszechne choroby brudnych rąk to WZW A, salmonella i bostonka.

Choroba brudnych rąk to problem głównie małych dzieci, które poznają świat organoleptycznie, poprzez dotyk, ale i smak. To dlatego nieustannie wkładają do buzi rączki czy zabawki. W grupie ryzyka znajdują się jednak nie tylko niemowlaki, ale i przedszkolaki lub dzieci w wieku szkolnym.

U starszych dzieci, młodzieży i dorosłych kłopot pojawia się często w przypadku niedostatecznej higieny rąk. Problemem jest również nieodpowiednie przygotowywanie produktów spożywczych (np. niedokładne mycie warzyw czy owoców, spożywanie skażonych produktów, które nie są poddawane obróbce termicznej).

Bezpośrednią, główną przyczyną każdej choroby brudnych rąk jest drobnoustrój chorobotwórczy, który staje się aktywny w organizmie po tym, jak zostanie przeniesiony do ust.

I tak na przykład wirusowe zapalenie wątroby typu A wywołują enterowirusy HAV, które są przenoszone drogą pokarmową poprzez zanieczyszczone pokarmy lub napoje. Ponieważ patogen jest wydalany wraz z kałem, gdy jego nosiciel nie umyje rąk po skorzystaniu z toalety i poda komuś dłoń czy przygotowuje posiłek, przyczynia się do zarażenia kolejnych osób.

Za salmonellozę odpowiada bakteria – pałeczka Salmonella enterica. Źródłem zakażenia mogą być surowe jaja czy mięso drobiowe, także mleko czy majonez, źle przechowywane desery bądź lody.

Bostonka, czyli choroba dłoni, stóp i jamy ustnej, znana jako choroba bostońska jest wywołana przez enterowirusy. Jej przebieg rozpoczyna się od kontaktu z wydzielinami ciała osoby chorej. Oprócz drogi fekalno-oralnej, enterowirusy wywołujące bostonkę przenoszą się także drogą kropelkową.

Wspólne i charakterystyczne dla chorób brudnych rąk jest to, że zwykle jej dolegliwości są typowe dla zatrucia pokarmowego. Pojawiają się bowiem nudności i wymioty, biegunka i gorączka. Towarzyszą im również symptomy, które są charakterystyczne dla każdej z nich.

Dla WZW A typowe są takie objawy jak żółta skóra i spojówki, gorączka oraz biegunka. U dzieci zwykle przebiega bezobjawowo i nigdy nie przechodzi w formę przewlekłą. Czasem może wymagać hospitalizacji, która może trwać 2-3 tygodnie.

Pierwszymi objawami salmonellozy są zwykle ostre bóle brzucha, gorączka i wymioty, które występują na 6-72 godzinach po spożyciu zakażonego jedzenia. Z kolei choroba brudnych rąk bostonka objawia się wysypką na dłoniach i stopach oraz bólem i zaczerwienieniem gardła.

Leczenie choroby brudnych rąk polega głównie na utrzymywaniu odpowiedniej diety, odpoczynku i obserwacji. Nie ma na nią leków. Terapia ma charakter objawowy. Jej celem jest łagodzenie objawów, stąd koncentruje się na obniżaniu gorączki oraz podawaniu leków przeciwbólowych.

Aby zapobiec chorobie brudnych rąk, warto zadać sobie trud (także edukacyjny, jeśli chodzi o dzieci) i zwracać uwagę na częste oraz dokładne mycie rąk, obowiązkowo po przyjściu do domu, przed jedzeniem i wyjściem z toalety.

Jeśli chodzi o profilaktykę, nie mniej ważne jest dokładne mycie warzyw i owoców oraz utrzymywanie higieny podczas przygotowywania posiłków.

Należy także pamiętać, by podczas kichania, kasłania lub czyszczenia nosa zakrywać usta i nos, a następnie umyć dłonie.

W przypadku dzieci nie wolno oblizywać smoczków czy podawać jedzenia wspólną łyżką. Zabawki trzeba myć co najmniej raz w tygodniu, a butelki i smoczki wygotowywać codziennie. Trzeba pamiętać, że każda choroba brudnych rąk u dzieci zwykle bardzo odbija się na samopoczuciu tak malucha, jak i jego bliskich. Lepiej więc zapobiegać niż leczyć.