Co kolor kału mówi o stanie zdrowia?
Jakość i regularność defekacji jest ważną informacją na temat kondycji naszego organizmu. Duży wpływ na wypróżnienie okazuje codzienna dieta, tryb życia, a także stres. Dzięki obserwacji wydalanego kału i umiejętnemu łączeniu informacji o jego konsystencji, barwie i zapachu, można stosunkowo szybko zareagować na wszelkie nieprawidłowości, które mogą wynikać z przyczyn o podłożu chorobowym.
1. Jak wygląda prawidłowy stolec i jak zachodzi jego wypróżnianie?
Stolec to nic innego jak masa kałowa, powstała z niestrawionych resztek pokarmowych. Prawidłowy stolec składa się głównie z wody (ok 75%), bakterii (ok 15%) oraz pokarmu (ok 10%), resztę tworzą śluz i resztki nabłonka. Kształtem przypomina walec, a jego konsystencja powinna być miękka i zbita. Zabarwienie charakterystyczne dla stolca to od jasnego do ciemnobrązowego.
Masa kałowa formuje się w jelicie grubym. To właśnie tutaj przemieszczane są resztki pokarmowe z jelita cienkiego, wówczas odznaczają się bardziej płynną konsystencją. W jelicie grubym właśnie, a konkretnie w okrężnicy, treść nabiera ostatecznego kształtu, zagęszcza się dzięki wchłanianiu przez jelito wody. Wskutek skurczy ścian odbytnicy, kał w końcowej fazie jest wydalany z organizmu podczas wypróżniania.
Przy wydalaniu stolca niezwykle ważna jest regularność. Przyjęło się uważać za normę wypróżnianie raz na dobę (maksymalnie do trzech razy), a także raz na dwa lub trzy dni. W praktyce proces ten jest sprawą indywidualną i zależny jest od wielu czynników. Na ilość i jakość wypróżnień wpływa tryb życia, stres, dieta, w tym regularność posiłków i odstępy czasowe między nimi. O wszelkich nieprawidłowościach i stanach chorobowych świadczą towarzyszące wypróżnianiu niepokojące objawy, m.in. bóle brzucha, utrata masy ciała powyżej 10% w stosunkowo krótkim czasie, uczucie pełności, ogólne złe samopoczucie, krew w stolcu. Gdy zauważymy jakiekolwiek z powyższych objawów, konieczna może się okazać wizyta u lekarza specjalisty.
2. Zmieniony kolor stolca – cenna informacja o zdrowiu.
Nie zawsze zmiana zabarwienia kału jest powodem do niepokoju i świadczy o stanie chorobowym. Ze względu na to, że kał jest złożony z resztek pokarmowych, jego barwa zależy właśnie od spożytego pokarmu. Czujność powinna wzbudzić jednak zmiana koloru utrzymująca się dłużej niż kilka dni, mimo zróżnicowanej diety, a także nawracająca.
Zmiana zabarwienia ze względu na dietę.
Barwa zielona – głównym składnikiem pożywienia, odpowiedzialnym za zielone zabarwienie stolca, jest chlorofil. Do produktów, zawierających w swym składzie chlorofil, należą m.in. szpinak oraz brokuł. Podobne rezultaty daje również suplementacja żelazem (mogą towarzyszyć zaparcia), a także antybiotykoterapia.
Barwa żółta – to najprawdopodobniej efekt spożywania dużej ilości beta-karotenu, którym głównym źródłem jest marchew, a także morele, papryka czy szczaw. Przyczyną może być również suplementacja witaminy A (źródło beta-karotenu).
Barwa czerwona – jest przede wszystkim efektem spożywania buraków, w formie stałej lub soku, a także suplementacji potasem.
Barwa czarna – przyczynić się do niej może spożywanie owoców i warzyw o ciemnym zabarwieniu (czarne jagody, wiśnie), a także suplementacja żelazem i węglem aktywnym. Zdarza się, że czarna barwa stolca jest wynikiem przyjmowania w dużej ilości leków zawierających ibuprofen, aspirynę lub paracetamol.
Barwa biała/szara – to typowe zabarwienie stolca w przypadku diety bogatej w biały ryż i ziemniaki. Może być też wynikiem suplementacji wapnia i przyjmowania niektórych leków.
Zmiana zabarwienia z powodu nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizmu.
- Barwa czarna – to bardzo niepokojący objaw, zazwyczaj świadczyć może o obecności krwi w stolcu, co jest efektem krwawienia z przewodu pokarmowego. Przyczyną mogą okazać się różnego typu schorzenia, a wśród nich choroba wrzodowa żołądka, owrzodzenia przełyku, stan zapalny jelita grubego lub nawet nowotwór.
- Barwa zielona – stolce w zielonych odcieniach mogą być oznaką infekcji bakteryjnej rozwijającej się w jelicie, tym bardziej jeśli mają luźną konsystencję i towarzyszy im gorączka i silny ból brzucha. Powodem mogą być ponadto ciężkie choroby jelit, którym towarzyszy stan zapalny, zaburzenia wchłaniania, celiakia lub alergie pokarmowe. Podobny odcień stolca obserwuje się przy występowaniu zespołu jelita drażliwego.
- Barwa przesadnie jasna – wskazuje głównie na dolegliwości ze strony wątroby i dróg żółciowych. Nieprawidłowości w wydalaniu żółci wpływają również na kolor moczu, który staje się ciemniejszy. W cięższych przypadkach dochodzi też do zmiany zabarwienia skóry i oczu na kolor żółty. Wszystkie te objawy mogą wskazywać na wirusowe zapalenie wątroby. Podobnymi symptomami objawia się też m.in. kamica żółciowa, marskość wątroby, mukowiscydoza.
Zdarza się, że podobne dolegliwości występują podczas ciąży, wówczas mamy do czynienia z tzw. cholestazą ciężarnych.
- Barwa żółta – może wskazywać na choroby układu pokarmowego, a w szczególności trzustki i wątroby. Podobne symptomy mogą wywoływać nieprawidłowości w funkcjonowaniu pęcherzyka żółciowego, a także samych jelit.
Żółta barwa stolca może mieć też całkiem inne podłoże, wskutek nietolerancji glutenu. Jej rozpoznanie następuje drogą biopsji jelita cienkiego.
Żółty stolec o luźnej konsystencji, biegunki, najczęściej wskazuje na bakteryjną infekcję jelita.
3. Zmiana kształtu i konsystencji stolca.
Ewentualna zmiana kształtu i konsystencji kału jest również cenną wskazówką na temat naszego zdrowia i ma duże znaczenie w diagnostyce stanów chorobowych.
Za najbardziej wskazany uznaje się stolec w kształcie wałka o miękkiej, ale zbitej konsystencji o charakterystycznym zapachu. Wszelkie odejścia od normy są traktowane jako następstwa zmiany diety (najczęściej nadużywanie jakiegoś jednego produktu) albo oznaka niepożądanych procesów chorobowych zachodzących w organizmie. Obserwując wydalany stolec jesteśmy w stanie określić kondycję naszego układu pokarmowego, a także całego organizmu.
Najczęstsze zmiany konsystencji i kształtu stolca.
Bobkowaty stolec - w postaci oddzielnych kuleczek może wskazywać na proces zapalny w jelitach. Inną przyczyną może być przyjmowanie niektórych antybiotyków, a także zbyt mała ilość błonnika pokarmowego w diecie.
Zbity grudkowaty stolec – występuje przy zaparciach.
Ciemny gładki stolec – powodem może okazać się stan zapalny przewodu pokarmowego wywołany chorobami grzybiczymi.
Wodnisty stolec – najczęstszą przyczyną jest stres.
Płynny stolec – jest objawem zatrucia pokarmowego.
4. Wpływ pozycji kucznej na jakość wypróżniania.
Bardzo istotne dla właściwego wypróżniania jest przyjęcie prawidłowej pozycji. Najpopularniejsza pozycja siedząca na sedesie nie zapewnia skutecznej i komfortowej defekacji. Okrężnica wówczas jest zakrzywiona, przez co wydalanie złogów pokarmowych jest znacząco utrudnione. Ustawienie ciała w pozycji kucznej umożliwia rozluźnienie mięśni wokół okrężnicy oraz jej wyprostowanie, dzięki czemu masa kałowa może zostać z łatwością całkowicie usunięta. Przyjęcie prawidłowej pozycji kucznej na sedesie jest możliwe dzięki nowatorskiemu urządzeniu GoKo. Pełna regulacja ustawień urządzenia sprawia, że każdy użytkownik w łatwy sposób osiągnie optymalną pozycję, a dodatkowe mobilne wspomaganie wzmocni efekt.
Artykuł Sponsorowany