Co się dzieje, kiedy przedawkujesz witaminy?

Przedawkowanie witamin to sytuacja, w której w naszym organizmie znajduje się większe stężenie określonych związków chemicznych, niż jest on w stanie zmetabolizować i wykorzystać. Ludzki organizm nie jest w stanie odłożyć sobie witamin "na później", a nadmiar niektórych z nich może doprowadzić do rozwoju groźnych schorzeń i chorób obejmujących wiele układów.

Najczęściej hiperwitaminoza dotyczy witamin, które rozpuszczają się w tłuszczach, a więc przede wszystkim witaminy K, A, D oraz E - dzieje się tak, ponieważ związki te gromadzone są w tkankach tłuszczowych, a ich nadmiar nie jest wydalany z moczem.

Nie oznacza to jednak, że witamin rozpuszczalnych w wodzie nie można przedawkować. Przeciwnie - da się to zrobić, ale pozbycie się ich z organizmu jest dużo łatwiejsze.

Co się dzieje z nadmiarem witamin w organizmie?

Jeśli w naszym organizmie krąży zbyt duże stężenie konkretnych grup witaminowych, zwykle magazynowane jest ono w wątrobie. Jeśli taki stan utrzymuje się przez kilka tygodni, stopniowo zaczyna dochodzić do uszkodzenia wątroby, a z czasem także innych narządów, któe biorą udział w procesach metabolicznych.

Na hiperwitaminozę narażają się przede wszystkim osoby, które stosują monotonną dietę. Nawet jedzenie zdrowych produktów nie gwarantuje pełni zdrowia, jeśli codziennie dostarczamy sobie podobny zestaw witmain i minerałów i nie dbamy o prawidłowe zbilansowanie diety.

W takiej sytuacji możemy jednocześnie zmagać się z częściowym niedoborem (hipowitaminozą) określonych witamin przy jednoczesnym nadmiarze innych.

Nie wszystkie witaminy, które przyjmujemy wraz z dietą czy w formie suplementów, można przedawkować. Zwykle syntetyczne postaci niektórych witamin nie wykazują toksycznego działania i nie wywołują przykrych objawów, poza ewentualnym zmęczeniem, rozkojarzeniem czy bólami głowy.

Niemniej jednak należy szczególnie uważać - nawet w przypadku stosunkowo bezpiecznych związków istnieje ryzyko przedawkowania lub niepożądanych interakcji z innymi witaminami czy lekami.

Kwas askorbinowy to przykład witaminy, która jest rozpuszczalna w wodzie i którą jednocześnie łatwo jest przedawkować. Powszechnie przyjmuje się, że witamina C odpowiada za naszą odporność i próbujemy dostarczać jej sobie jak najwięcej. Rzeczywiście, wzmacnia ona działanie układu immunologicznego i pomaga chronić organizm przed infekcjami, ale jej nadmiar może wywołać wiele przykrych konsekwencji.

Przedawkowanie witaminy C może objawiać się:

• biegunką i wymiotami,
• zgagą,
• bólem głowy,
• kłopotami ze snem.

Może także pojawić się ból nerek, ponieważ nadmiar kwasu askorbinowego w organizmie sprzyja tworzeniu się kamieni nerkowych.

Dzięki temu, że witamina C jest rozpuszczalna w wodzie, jej nadmiar można wypłukać poprzez picie dużej ilości niegazowanej wody.

Witamina D jest potrzebna wszystkim ludziom przez cały rok. Jej suplementacja pomaga zachować dobre samopoczucie i dba o prawidłowe funkcje psychologiczne - szczególnie w okresie jesienno-zimowym, kiedy nasłonecznienie jest znacznie mniejsze, a nasze samopoczucie gorsze, niż latem.

Witamina D wspiera także prawidłowy wzrost kości i wspiera cały układ ruchu.

Przedawkowanie witaminy D nie zdarza się często, ponieważ w naszej strefie klimatycznej większość ludzi zmaga się z jej niedoborem. Jeśli jednak będziemy stosowali nadmierną dawkę w suplementach, bez uprzedniej konsultacji z lekarzem, może dojść do:

• osłabienia kości
• zwapniania tkanek miękkich
• powstania kamieni nerkowych
• upośledzenia odporności
• utraty apetytu
• bólu głowy i brzucha
• biegunek i wymiotów

Witamina E, czyli tokoferol, to witamina rozpuszczalna w tłuszczach, ale jej nadmiar nie wykazuje aż takich właściwości toksycznych, jak przedawkowanie innych witamin z tej grupy. Jeśli jednak dojdzie do podwyższonego stężenia tokoferolu w organizmie, może dojść do zaburzeń krzepnięcia.

Wówczas stajemy się bardziej podatni na urazy, a wszelkie rany dużo wolniej się goją. Częściej dochodzi także do krwotoków, np. z nosa. Ponieważ tokoferol metabolizowany jest w wątrobie, w przypadku przedawkowania należy czekać, aż organ ten samodzielnie sobie poradzi. Do tego czasu należy bezwzględnie unikać produktów bogatych w witaminę E i zrezygnować z suplementacji na jakiś czas.

Przedawkowanie witaminy A to dość groźna sytuacja, która może poważnie odbić się na stanie naszego zdrowia. Witamina A rozpuszcza się w tłuszczach, a jej metabolizowanie odbywa się poprzez wątrobę i to właśnie ona jest najbardziej narażona na uszkodzenia.

Toksyczny poziom witaminy A musi zostać przetworzony przez wątrobę, a na to potrzeba czasu. Dlatego bardzo ważne jest szybkie zareagownanie na dolegliwości i odrzucenie wszelkich suplementów i produktów bogatych w witaminę A aż do całkowitego jej usunięcia z organizmu.

Objawy przedawkowania witaminy A to przede wszystkim:

• zaburzenia pracy nerek
• pogorszenie wzroku
• anemia
• osłabienie mięśni
• nudności i wymioty
• zajady
• świąd i pękanie skóry
• zażółcenie skóry

Przedawkowanie witaminy A jest szczególnie niebezpieczne w ciąży, ponieważ może trwale uszkodzić płód i być przyczyną znacznego osłabienia kości i wątroby u nowonarodzonego dziecka.

Witaminy z grupy B to nazwa obejmująca kilkanaście różnych związków chemicznych, w tym także te, któe znamy jako biotyna, kwas foliowy, kwas pentanowy, niacyna czy kobalamina. Wszystkie witaminy należące do tej grupy są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, ale także w różnym stopniu przyczyniają się także do zdrowego rozwoju całego organizmu.

Nie każda witamina z grupy B w nadmiarze szkodzi tak samo. Niektóre z nich, jak witamina B7 (biotyna) nie wykazują toksycznego działania na organizm nawet w nadmiarze. Inne witaminy z kolei mogą wywołać szereg niepożądanych skutków.

Niektóre z nich, np. witamina B1 i B2, mogą być przedawkowane tylko w sytuacji, w której są podawane w formie zastrzyków i tzw. kroplówek witaminowych. Może wówczas pojawiać się:

• wzmożone pocenie,
• drżenie rąk,
• wrażenie kłucia i pieczenia ciała,
• parestezje,
• duszności i zawroty głowy.

Konsekwencją przedawkowania witamin podawanych dożylnie może być nawet śmierć, dlatego trzeba bardzo uważać i traktować tę formę uzupełniania niedoborów jako ostateczność.

Większośc witamin z grupy B w przypadku przedawkowania wywołuje:

• bóle żołądka,
• nudności,
• wymioty,
• biegunki.

Niekótre (np. witamina B3, B6 i B9) dodatkowo mogą objawiać się wysypką, świądem i zaczerwienieniem skóry.

W przypadku przedawkowania witaminy B12 dochodzi do reakcji alergicznej, której konsekwencją mogą być zmiany skórne i krwotoki z nosa.