Witamina E - rola w organizmie, niedobór i nadmiar

Witamina E to tak naprawdę nie jeden składnik, ale grupa organicznych związków chemicznych z rodzaju tokoferoli i tokotrienoli. Jest rozpuszczalna w tłuszczach. W organizmie człowieka pełni istotne role, jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Wzór sumaryczny witamina E to C29H50O2. Tokoferole stosuje się także jako dodatek do żywności - wówczas można je znaleźć pod nazwą E306. Syntetyczne tokoferole, stosowane w żywności lub kosmetykach oznaczane są symbolami E307-E309.

Główną funkcją witaminy E w organizmie jest silne działanie antyoksydacyjne. Tokoferole niwelują wolne rodniki i zapobiegają uszkodzeniom w błonie komórkowej. Dzięki temu wykazuje właściwości przeciwstarzeniowe.

Wolne rodniki przenikają do ludzkiego organizmu poprzez jedzenie i czynniki środowiskowe - dym papierosowy, smog, etc. Witamina E zatrzymuje tworzenie reaktywnych form tlenu (ROS), dzięki czemu wolne rodniki nie mają szans na destrukcyjne działanie.

Witamina E wspiera także układ autoimmunologiczny dzięki temu, że hamuje nadmierną aktywność kinazy białkowej C, czyli enzymu, który odpowiada za proliferację (rozrost) komórek w mięśniach, płytkach krwi oraz monocytach. Dzięki tokoferolom komórki te o wiele skuteczniej opierają się szkodliwym składnikom.

Tokoferole pomagają także rozszerzyć naczynia krwionośne, co ma szczególne znaczenie w przypadku profilaktyki chorób serca i układu krwionośnego.

Wspierają także płodność, szczególnie u mężczyzn. W przypadku braku wystarczającej ilości witaminy E w procesie spermatogenezy powstają plemniki niskiej jakości, które mają mniejsze możliwości zapłodnienia.

Ze względu na swoje szerokie spektrum działania, witamina E może pomóc w prewencji wielu chorób, w tym także przewlekłych. Warto włączyć ją na stałe do swojej diety, zarówno poprzed produkty spożywcze, jak i suplementy. W czym może nam pomóc witamina E?

Choroby nowotworowe a witamina E

Działanie antyoksydacyjne witaminy E sprawia, że jest ona naszym świetnym sojusznikiem w rofilaktyce nowotworowej. Ponadto tokoferole mogą blokować rakotwórcze związki zwane nitrozoaminami.

Dzięki temu, że stymulują układ odpornościowy, witamina E wspiera także działanie barier ochronnych organizmu, które również spełniają kluczową rolę w prewencji nowotworów.

Witamina E dla zdrowych oczu

Ze zdrowiem oczu kojarzy się przede wszystkim witamina A, ale warto wiedzieć, że tokoferole również przyczyniają się do poprawy funkcjonowania wzroku. Witamina E świetnie sprawdza się w profilaktyce chorób związanych głównie z wiekiem, a więc zaćmy i zwyrodnienia plamki żółtej (AMD).

Choć przyczyna tych schorzeń nie jest do końca pozanana, wiadomo, że najczęściej związane są ze starzeniem się organizmu. Ponadto istnieje teoria, według której do schorzeń oczu dochodzi w konsekwencji tzw. stresu oksydacyjnego. Witamina E posiada właściwości, które radzą sobie z obiema tymi przyczynami.

W badaniach naukowych dowiedziono, że regularne przyjmowanie sumplementów z witaminą E pozwala spowolnić proces mętnienia soczewki.

Wpływ witaminy E na układ sercowy

Witamina E pomaga także zapobiegać rozwojowi choroby wieńcowej oraz chroni przed miażdżycą. Hamuje utleniania cholesterolu LDL, które wpływa na tworzenie się blaszek miażdżycowych w naczyniach krwionośnych. Takie działanie pozwala także unikać powstawania skrzepów krwi, które mogą doprowadzić do zawału serca lub zakrzepicy.

Regularne spożywanie witaminy E pomaga zachować zdrowy układ ruchu, zapobiega powstawaniu żylaków i chroni przed takimi chorobami, jak udar mózgu czy zapalenie mięśnia sercowego.

Tokoferole są chętnie stosowane w przemyśle kosmetycznym. Producenci dodają je do kremów, masek, odżywek do paznokci, toników czy ser do twarzy. Znajdują się także w składzie kosmetyków odmładzających i antycellulitowych.

Dostępne są także wyekstrahowane olejki witaminy E, któe wykazują pozytywne działanie na całe ciało. Możemy także zrobić kosmetyki samodzielnie, jeśli chcemy poprawić ich właściwości. Wystarczy, że do ulubionego kremu, maski do włosów dodasz zawartość dowolnego suplementu z witaminą E. To także świetny dodatek do domowych maseczek do twarzy.

Tokoferole są znane ze swoich właściwości wspierających skórę, włosy i paznokcie. W tym ostatnim przypadku wzmacniają uszkodzoną płytkę, pomagają wyrównywać niedoskonałości i zmiękczają skórki, spowalniając ich wzrost.

Witamina E wytwarzana jest wyłącznie w roślinach i w ten sposób należy dostarczać ją do organizmu. Najwięcej witaminy E znajdziemy w:

• olejach
• orzechach
• zbożach pełnoziarnistych
• sałacie, szpinaku i kapuście.

Niedobór witaminy E w ludzkim organizmie zdarza się bardzo rzadko, ponieważ znajduje się ona w produktach, które często spożywamy. Niemniej jednak taka sytuacja jest możliwa - wówczas dochodzi do nadmiernego rozpadu czerwonych krwinek oraz dystrofii mięśniowej.

Objawy niedoboru witaminy E to przede wszystkim:

• zmęczenie
• anemia
• pogorszenie wzroku
• podwyższony cholesterol
• problemy z układem kostno-stawowym
• nadmierne wypadanie włosów
• większa podatność na infekcje.

Na niedobór witaminy E szczególnie powinny uważać kobiety w ciąży. Zbyt mała podaż tokoferoli może wpłynąć na zmniejszenie wagi dziecka. U mężczyzn natomiast może doprowadzić do powiększenia prostaty oraz impotencji.

Dzienna dawka witaminy E różni się w zalżności od regionu świata i wynosi średnio od 10 do 30 mg na dzień. Niektóre zalecenia podają także, że dzienne zapotrzebowanie na witaminę E wynosi nawet 100 mg na dobę.

Witaminę E dostarczaną w pożywieniu bardzo trudno jest przedawkować, ale w przypadku suplementów diety jest to możliwe. Należy zawsze zwracać uwagę na właściwą dawkę, którą stosujemy każdego dnia. Przedawkowanie witaminy E może objawić się krwawieniami (np. w nosa) i ciągłym, niewyjaśnionym zmęczeniem.

Tokoferole w suplementach rozpuszczają się w tłuszczach, a więc ich przyswajalność jest bardzo wysoka, co dodatkowo zwiększa szanse przedawkowania.

Witamina E może wchodzić w niekorzystne reakcje z niektórymi lekami, dlatego zawsze przyjmowanie wszelkich preparatów należy omówić z lekarzem.

Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku przyjmowania środków przeciwzakrzepowych. Jeśli jednocześnie przyjmujemy witaminę E, mogą wystąpić u nas krwawienia.

Stosowanie suplementów z witaminą E nie jest zalecane także w przypadku chemio- i radioterapii. Antoksydacyjne działanie tokoferoli może zaburzyć działanie leków onkologicznych.

Witamina E jest powszechnie dostępna w aptekach i niektórych sklepach medycznych czy ze zdrową żywnością. Można ją dostać w postaci kapsułek, kropli lub tabletek. Jej cena waha się od kilku do nawet 100 złotych.