Co ze szczepieniami przeciwko HPV? Wiemy, jakie szczepionki będą dostępne

Za tydzień ruszają długo wyczekiwane szczepienia przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV). Lekarze krytykują resort zdrowia za brak kampanii informacyjnej i szczegółowych wytycznych programu. Ministerstwo wyjaśnia, że dostawy szczepionek są w trakcie realizacji, a promocja szczepień ruszy 26 maja.

1. Darmowe szczepienia przeciwko HPV

Kilka dni temu pisaliśmy o darmowych szczepieniach przeciwko HPV, z których będą mogły skorzystać nastolatki w wieku 12 i 13 lat. Program powinien ruszyć 1 czerwca. Lekarze podkreślają, że do tej pory nie znają szczegółów dotyczących realizacji szczepień. Dr Paweł Grzesiowski, ekspert Naczelnej Rady Lekarskiej ds. zagrożeń epidemicznych wytyka ministerstwu m.in. chaos organizacyjny i brak kampanii edukacyjnej.

Blisko 800 przedstawicieli #POZ bierze udział w e-szkoleniu dotyczącym przebiegu szczepień przeciw #HPV dla 12 i 13-latków, które ruszą już w czerwcu. Z uwagi na duże zainteresowanie będzie kolejny termin. O samym programie szczepień i kampanii powiemy jeszcze w tym tygodniu

— Adam Niedzielski (@a_niedzielski) May 22, 2023

Poprosiliśmy o komentarz w tej sprawie resort zdrowia. Zapytaliśmy m.in., czy szczepionki są już w magazynie Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych i czy na szczepienia można się zgłosić do każdej placówki POZ.

Zobacz film: "Lekarze o polskiej lekomani. Pacjenci wierzą, że pigułka pomoże na wszystko"

W odpowiedzi resort poinformował, że dostawy są w trakcie realizacji. "Szczepić będą placówki podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), które są na liście podmiotów wykonujących szczepienia przeciw HPV i wystąpią do Powiatowych Stacji Sanitarno-Epidemiologicznych (PSSE) o szczepionki" - czytamy w mailu nadesłanym do redakcji WP abcZdrowie przez Biuro Komunikacji Ministerstwa Zdrowia.

"Podmiot POZ musi w tym celu przekazać dane Miejsca Udzielania Świadczeń (MUŚ). W ten sposób zostanie podłączony do Centralnej e-Rejestracji i wpisany na listę punktów, które wykonują szczepienia przeciw HPV. Listę punktów udostępni Centrum e-Zdrowia (CeZ)"- wyjaśnia resort.

Minister zdrowia wskazuje, że trwają e-szkolenia dotyczące przebiegu szczepień. W pierwszej turze wzięło udział 800 przedstawicieli POZ.

Blisko 800 przedstawicieli #POZ bierze udział w e-szkoleniu dotyczącym przebiegu szczepień przeciw #HPV dla 12 i 13-latków, które ruszą już w czerwcu. Z uwagi na duże zainteresowanie będzie kolejny termin. O samym programie szczepień i kampanii powiemy jeszcze w tym tygodniu

— Adam Niedzielski (@a_niedzielski) May 22, 2023

2. Które szczepionki będą za darmo?

W Polsce są dostępne trzy rodzaje szczepionek przeciwko HPV: szczepionka 2-walentna, 4-walentna i 9-walentna. Od lat istniała możliwość szczepienia jednym z tych preparatów, ale odpłatnie. Które z nich będą dostępne dla 12- i 13-latków w ramach darmowych szczepień?

Ministerstwo Zdrowia potwierdziło nam, że wybrano dwie szczepionki: Cervarix dawka 0,5 ml (GlaxoSmithKline Biologicals S.A.) i Gardasil 9 dawka 0,5 ml (Merck Sharp & Dohme B.V). Ten dobór również budzi zastrzeżenia wśród ekspertów.

- To teraz tworzy dylematy - czy w każdym punkcie będą dostępne obie szczepionki i kto będzie decydował, którą dane dziecko dostanie? Osobiście uważam, że Gardasil 9 jest znacznie lepszym wyborem, bo daje ochronę przeciwko szerszemu panelowi wirusów onkogennych. Moim zdaniem w pewnym stopniu to jest dyskryminacja - część dzieci dostanie gorszą szczepionkę, cześć lepszą. Pytanie, kto będzie o tym decydował - podkreślała w rozmowie z WP abcZdrowie prof. Agnieszka Szuster-Ciesielska, biolożka specjalizująca się w wirusologii i immunologii.

Ministerstwo deklaruje, że zapisując dziecko na szczepienie, będzie można wybrać jedną z dwóch dostępnych szczepionek.

3. Lekarze pytają, co z kampanią informacyjną?

Eksperci zwracają uwagę również na potrzebę kampanii informacyjnej, która uświadomi rodzicom i dzieciom wagę szczepień przeciwko HPV. Resort deklaruje, że kampania za chwilę ruszy.

"Planujemy skierować kampanię informacyjną do osób dorosłych - bezpośrednio do rodziców dzieci w wieku 12-13 lat, pośrednio do pracowników ochrony zdrowia i ogółu społeczeństwa. Od 26 maja br. głównymi kanałami przekazu informacji dot. Powszechnego Programu Szczepień będą: Wojewódzkie Odziały Narodowego Funduszu Zdrowia, strona Ministerstwa Zdrowia, strona internetowa Szczepienia.info, www.szczepienia.pzh.gov.pl" - wskazuje ministerstwo.

"Szczepienia są jednym z najbardziej skutecznych i efektywnych działań profilaktycznych, stanowią najsilniejszy oręż w zapobieganiu i zwalczaniu chorób zakaźnych i zakażeń na świecie oraz zapobieganiu powikłaniom po przebyciu chorób zakaźnych. Dlatego uważamy za istotne podejmowanie działań na rzecz promowania tej formy profilaktyki" - podkreśla resort.

4. Co dają szczepienia przeciwko HPV?

Zidentyfikowano blisko 200 gatunków HPV, część gatunków jest onkogenna. Dzięki powszechnym szczepieniom przeciwko HPV można by ograniczyć ryzyko zachorowania na wiele nowotworów, takich jak rak jamy ustnej, odbytu, prącia, a zwłaszcza rak szyjki macicy.

- Według obecnej wiedzy rak szyjki macicy w min. 90 proc. rozwija się w progresji. Od zmian przedrakowych do raka. Histologicznie od CIN-1 przez CIN-2, itd. do raka inwazyjnego - przypomina w mediach społecznościowych prof Piotr Rieske, biotechnolog i diagnosta.

- Wiadomo, że po szczepieniu prawie całkowicie eliminuje się szansę pojawienia się zmian przedrakowych, takich jak CIN-1/CIN-2 czy ASCUS/LSIL. Tylko w ok. pięciu procentach rak szyjki macicy rozwija się bez zmian przedrakowych, którym szczepienia zapobiegają - podkreśla ekspert.

Coraz częściej mówi się również o tym, że szczepienia przeciwko HPV mogą działać terapeutycznie, czyli przyczyniać się też do regresji zmian przednowotworowych.

2/8 Wg obecnej wiedzy rak szyjki macicy w min. 90% rozwija się w progresji. Od zmian przedrakowych do raka. Histologicznie od CIN-1 przez CIN-2, itd. do raka inwazyjnego. Progresje można podobnie opisać cytologicznie np. klasyfikacja Bethesda, LAST itp. https://t.co/bGsHzTqgok pic.twitter.com/yML93yYIDw

— Piotr Rieske (@rieske_piotr) May 23, 2023

Szczepienie przeciwko HPV, w zależności od wieku - jest podawane w schemacie dwu- lub trzydawkowym i chroni przez całe życie. Kluczowe, żeby zaszczepić młodych ludzi przed rozpoczęciem aktywności seksualnej, bo wirus przenosi się przede wszystkim drogą płciową.

Katarzyna Grzęda-Łozicka, dziennikarka Wirtualnej Polski

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.