Cytologia - diagnostyka, badanie, klasyfikacja
Polska jest jednym z krajów o największej zachorowalności i śmiertelności na raka szyjki macicy. Ten niechlubny wynik rodzi się z lęku Polek przed cytologią i unikania jej przez kilka, a nawet kilkanaście lat. Tymczasem większość wcześnie wychwyconych zmian można z powodzeniem wyleczyć, nie dopuszczając do pojawienia się groźnego nowotworu. Dlatego cytologia powinna być regularnie wykonywana. #ZdrowaPolka
1. Cytologia - znaczenie diagnostyczne
Cytologia to nieinwazyjne badanie stosowane w profilaktyce raka szyjki macicy. W Polsce każda kobieta między 25 a 49 rokiem życia objęta jest programem profilaktyki i raz w roku może nieodpłatnie skorzystać z badania. Wiele z nich unika jednak wizyty w gabinecie ginekologicznym. Często wstyd, skrępowanie czy lęk przesłaniają zdrowy rozsądek oraz dbałość o zdrowie narządów rodnych. Nie jest prawdą, że brak bólu, nieprawidłowego krwawienia czy dyskomfortu oznacza brak problemów. Nowotwory mogą bowiem rozwijać się podstępnie, dając objawy dopiero w zaawansowanym, często nieuleczalnym stadium. Warto więc poznać metodologię badania cytologicznego, aby bez lęku podjąć się profilaktyki raka szyjki macicy.
2. Cytologia - budowa szyjki macicy
Szyjka macicy składa się z dwu rodzajów nabłonka – gruczołowego wewnątrz kanału oraz płaskiego, pokrywającego powierzchnię tarczy. Między nabłonkami znajduje się strefa przejściowa – to właśnie w tym miejscu najczęściej rozwija się nowotwór. Analiza kształtu komórek pobranych podczas cytologii i obserwacja ich wybarwienia pod mikroskopem umożliwia ocenę stopnia dysplazji (zniekształcenia) i w razie podejrzenia nieprawidłowości – wdrożenie odpowiedniego leczenia.
3. Cytologia - przebieg badania
Cytologia polega na pobraniu rozmazu z tarczy i kanału szyjki macicy. Służy do tego specjalna szpatułka wymiatająca zrogowaciałe komórki nabłonkowe. Odbywa się to przed badaniem ginekologicznym. Kolejność czynności podczas cytologii jest bardzo ważna, ponieważ podczas pobierania rozmazu szyjka musi być pozbawiona kontaktu ze środowiskiem zewnętrznym. Położna lub lekarz wsuwają do pochwy jałowy wziernik, lecz umiejscawiają go tak, aby nie dotknął szyjki macicy. Następnie pobierany jest rozmaz poprzez delikatne zebranie zrogowaciałych komórek. Kolejnym istotnym etapem jest utrwalenie preparatu na szkiełku laboratoryjnym. W tym celu umieszcza się jedną warstwę komórek na szkiełku, które spryskuje się preparatem utrwalającym typu CytoFix. To ważna czynność podczas cytologii, gdyż zbyt gruba warstwa komórek, jak i nieprawidłowe nałożenie CytoFixu, powoduje, iż preparat może wyschnąć lub spłynąć ze szkiełka, a tym samym stać się nieczytelny.
W drugiej fazie cytologii preparat trafia do laboratorium, gdzie zostaje w odpowiedni sposób wybarwiony, następnie lekarz cytolog ocenia komórki według specjalistycznych kryteriów –wielkości i kształtu jąder komórkowych, kształtu i wielkości komórek (ze szczególnym uwzględnieniem strefy przejściowej) oraz ich struktury. Na podstawie obserwacji określa się stopień dysplazji.
4. Cytologia - klasyfikacja
Obecnie znana w cytologii klasyfikacja Papanicolau ustąpiła systemowi oceny Bethesda. Jest to podyktowane niedokładnością skali Papanicolau, która nie uwzględnia pełnego obrazu komórek. System Bethesda jest systemem opisowym i umożliwia wszechstronne zdiagnozowanie stanu szyjki macicy.
Warto skorzystać z dostępnego w Polsce programu profilaktyki raka szyjki macicy. Każda kobieta powinna uświadomić sobie, że dbałość o narządy rozrodcze stanowi jeden z fundamentów zachowania zdrowia w ogóle. Już jedna cytologia zmniejsza ryzyko zachorowania o 40%. Warto mieć na uwadze własne bezpieczeństwo i zdrowie, gdyż dostępne badania profilaktyczne są bezbolesne i bezpłatne, za to mają nieprzecenioną wartość diagnostyczną.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.