Czy po szczepieniu przeciw COVID-19 można stosować ibuprofen, paracetamol lub aspirynę? Co z lekami na alergię i zakrzepicę? Eksperci rozwiewają wątpliwości

Z rządowego raportu na temat NOP-ów wynika, że od początku wykonywania szczepień do 30 maja do Państwowej Inspekcji Sanitarnej zgłoszono 9786 niepożądanych odczynów poszczepiennych, z czego 8257 miały charakter łagodny - czyli zaczerwienienie oraz krótkotrwała bolesność w miejscu wkłucia.

Zdecydowaną większość stanowią zaczerwienienie oraz krótkotrwała bolesność w miejscu wkłucia. Oprócz tego często zgłaszane były objawy grypopodobne, czyli ogólne osłabienie, gorączka lub stan podgorączkowy.

W takich sytuacjach najczęściej sięgamy po NLPZ, czyli niesteroidowe leki przeciwzapalne. Do tej grupy leków należą pochodne kwasu propionowego - ibuprofen, naproksen, flurbiprofen, ketoprofen oraz kwasu acetylosalicylowego. Te preparaty bez recepty dostaniemy w każdej aptece czy sklepie.

Lekarze jednak przestrzegają przed stosowaniem NLPZ przed i po szczepieniu.

- Niesteroidowe leki przeciwzapalne mogą hamować i ograniczać odpowiedź immunologiczną. Z tego względu ich przyjmowanie nie jest zalecane - wyjaśnia prof. Robert Flisiak prezes Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych oraz kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych i Hepatologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.

Zdaniem lekarzy najbardziej odpowiednim lekiem na poszczepienne dolegliwości jest paracetamol.

- Paracetamol jest zalecany ze względu na to, że nie jest lekiem przeciwzapalnym, ale ma działanie przeciwbólowe oraz przeciwgorączkowe. Wiemy o nim też, że ma najmniejszy wpływ na układ immunologiczny. Dlatego po szczepieniu na COVID-19 lepiej stosować paracetamol niż NLPZ - tłumaczy prof. Krzysztof Tomasiewicz, kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.

Po tym, jak w mediach zostały nagłośnione bardzo rzadkie przypadki wystąpienia zakrzepicy po przyjęciu szczepionek AstraZeneca oraz Jonson & Jonson, wiele osób w obawie przed ewentualnymi skutkami ubocznymi zaczęło na własną rękę stosować aspirynę. Jak wiadomo, jednym z działań tego leku jest rozrzedzanie krwi, ale czy to chroni przed zakrzepicą?

Dr Lukasz Durajski, internista i pediatra przestrzega przed taką praktyką.

- Po pierwsze, aspiryna, czyli kwas acetylosalicylowy, należy do grupy leków NLPZ, a co za tym idzie może hamować reakcję immunologiczną na szczepionkę. Po drugie, nie daje osłony przeciwzakrzepowej. Więc stosowanie leków zawierających kwas acetylosalicylowy jest bezcelowe i nieuzasadnione - podkreśla dr Durajski.

Oprócz aspiryny do grupy leków zawierających kwas acetylosalicylowy należą m.in. polopiryna, acard oraz polocard.

Stosowanie tych leków na własną rękę może doprowadzić do poważnych skutków ubocznych. - Nie każdy pacjent może przyjmować kwas acetylosalicylowy. Przeciwskazaniem są zaburzenia pracy wątroby, nerek, choroba wrzodowa żołądka, dwunastnicy oraz ciąża i karmienie piersią - mówi dr Durajski.

Lekarz zwraca uwagę, że te leki przed i po szczepieniu mogą stosować jedynie osoby, które mają je przepisane na stałe. W taki przypadkach nie należy odstawiać ustalonej przez lekarza terapii.

Według szacunków Ministerstwa Zdrowia ponad 40 proc. Polaków ma jakieś alergie. W okresie wiosennym i letnim, kiedy pylą rośliny, wielu Polaków stosuje leki przeciwhistaminowe. Często na własną rękę, ponieważ znaczna część tych preparatów jest dostępna bez recepty.

Czy leki przeciwalergiczne mogą podobnie, jak NLPZ wpływać na działanie szczepionki przeciw COVID-19?

- Na szczęście leki przeciwalergiczne nie wykazują takiego działania. Więc nie ma potrzeby, aby ze względu na szczepienie zaprzestawać ich stosowania - wyjaśnia dr Durajski.

Jednocześnie ekspert przestrzega przed zapobiegawczym stosowaniem leków przeciwalergicznych. Jak okazuje się, część pacjentów zażywa je w obawie przed wystąpieniem wstrząsu anafilaktycznego, który może w niezwykle rzadkich przypadkach wystąpić po podaniu szczepionki przeciw COVID-19.

- Pacjenci często pytają, czy powinni zażyć leki przeciwalergiczne przed szczepieniem. Zawsze w takich przypadkach odpowiadam, że to nic nie da. Leki przeciwalergiczne nie powstrzymają ewentualnej reakcji anafilaktycznej. Więc ich zapobiegawcze stosowanie jest bezcelowe - podkreśla ekspert.

Jak wiadomo, stosowanie terapii hormonalnej może zwiększać ryzyko wystąpienia zakrzepów. W świetle doniesień na temat bardzo rzadkich przypadków zakrzepicy po szczepionkach AstraZeneca oraz Jonson & Jonson wiele kobiet zaczęło się zastanawiać, czy w ogóle mogą być szczepione przeciwko COVID-19 albo czy powinny odstawić tabletki przed przyjęciem wakcyny?

Zdaniem ginekologa dra Jacka Tulimowskiego stosowanie antykoncepcji nie jest przeciwskazaniem. Są jednak pewne "ale".

Jak wyjaśnia ekspert, zgodnie z zaleceniami Instytutu hematologii pacjentka stosująca terapię hormonalną co roku musi przejść badanie krwi. Ocenie jest poddawany poziom antytrombiny III, d-dimerów oraz fibrynogenu, które określają prawidłową krzepliwości krwi. - Wyniki tych badań są jednym z podstawowych warunków, aby zakwalifikować pacjentkę stosującą terapię hormonalną do szczepienia przeciw COVID-19 - podkreśla dr Tulimowski.

Kolejnym warunkiem jest brak chorób układu żylnego i naczyniowego w rodzinie pacjentki. - Jeśli te warunki zostaną spełnione, to nie widzę żadnych przeciwwskazań do zaszczepienia preparatem AstraZeneca - podkreśla dr Tulimowski.

W tym przypadku również nie ma konieczności odstawiania terapii hormonalnej przed i po przyjęciu szczepienia.

Jak alarmują lekarze, w obawie przed wystąpieniem zakrzepów, Polacy na własną rękę sięgają również po leki przeciwzakrzepowe. Dr Bartosz Fiałek, popularyzator wiedzy medycznej, ostrzega - takie zachowanie może zagrażać zdrowiu, a nawet życiu.

- Żadna z dopuszczonych obecnie do obrotu szczepionek przeciw COVID-19 nie wymusza profilaktycznego włączenia leków przeciwpłytkowych ani przeciwkrzepliwych. Przyjęcie szczepionki przeciw COVID-19 nie jest wskazaniem do rozpoczęcia profilaktycznego przyjmowania tych leków - wyjaśnia dr Fiałek.

Wyjątek stanowią tylko osoby, które przyjmują leki przeciwzakrzepowe na co dzień. Ci pacjenci nie powinni przerywać terapii.

- Nie odstawiamy tych leków, tylko dlatego, że poddajemy się szczepieniu przeciw COVID-19. Wskazana jest większa ostrożność podczas szczepienia i dłuższe - ok. 5-minutowe - przytrzymanie gazika po iniekcji - wyjaśnia lekarz. - Osoby, u których wystąpią wskazania do przyjmowania powyższych leków po szczepieniu przeciw COVID-19, mogą i powinny dostosować się do zaleceń lekarskich dotyczących włączenia terapii przeciwpłytkowej lub przeciwkrzepliwej - precyzuje dr Fiałek.

Ostatnie badania wykazały, że osoby, które przyjmowały leki immunosupresyjne miały nawet trzykrotnie niższy poziom przeciwciał po przyjęciu szczepionek Pfizera i Moderny. Na jeszcze bardziej niepokojącej parametry wskazywały badania u pacjentów przyjmujących steroidy oraz takie leki, jak rituximab czy ocrelizumab. W ich przypadku odnotowano nawet dziesięciokrotnie niższe miano przeciwciał.

Dr nauk farm. Leszek Borkowski przyznaje, że leki immunosupresyjne rzeczywiście są w grupie produktów leczniczych, które obniżają seroprotekcję, czyli odpowiedź immunologiczną organizmu po podaniu szczepionki. Dotyczy to nie tylko szczepionek przeciwko COVID, ale również preparatów przeciwko innym chorobom.

- Wynika to z mechanizmu ich działania, który w uproszczeniu polega na tym, żeby "przydusić i wyciszyć" układ immunologiczny. Oczywiście te leki stopują układ immunologiczny z innych powodów. Chodzi o to, żeby organizm nie odrzucił przeszczepu - tłumaczy dr Borkowski, farmakolog kliniczny z inicjatywy "Nauka Przeciw Pandemii".

Dr Borkowski przestrzega wszystkie osoby, które przyjmują m.in. leki immunosupresyjne, żeby nie przerywały terapii w związku ze szczepieniem. To może przynieść więcej problemów niż korzyści. Jeżeli przygotowujemy się do szczepienia, powinniśmy się zachowywać normalnie, tak jak wcześniej. Jedyne, z czego trzeba bezwzględnie zrezygnować, to alkohol, który nie jest wskazany ani przed, ani po szczepieniu.

Dobra wiadomość jest taka, że wytworzenie niższego poziomu przeciwciał po szczepieniu nie oznacza braku ochrony przed zakażeniem. Na co wskazują również badania u osób stosujących leki immunosupresyjne.

Lekarze są zgodni, że przyjmowanie leków związanych z niektórymi chorobami przewlekłymi, nie jest przeciwskazaniem do szczepienia przeciw COVID-19.

Dotyczy to chorób przewlekłych nerek, deficytów neurologicznych (np. demencji), chorób płuc, chorób nowotworowych, cukrzycy, POChP, chorób naczyń mózgowych, nadciśnienia tętniczego, niedoborów odporności, chorób układu sercowo-naczyniowego, przewlekłych chorób wątroby, otyłości, chorób związanych z uzależnieniem od nikotyny, astmy oskrzelowej, mukowiscydozy oraz anemii sierpowatej.

Zobacz także: #SzczepSięNiePanikuj. Do Polski może trafić nawet pięć szczepionek przeciw COVID-19. Czym się będą różnić? Którą wybrać?

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl