Badanie płodności u mężczyzn

Diagnostyka niepłodności męskiej to proces, który zazwyczaj wymaga wielu różnorodnych i czasochłonnych badań. Jednak coraz częściej udaje się postawić diagnozę, przyczyna niepłodności zostaje odkryta i może być prawidłowo leczona. W przypadku długotrwałego starania się o dziecko, badaniom zawsze powinni poddać się oboje partnerzy, gdyż tylko w ten sposób można mieć pewność, co do rzeczywistych przyczyn niepłodności.

1. Wywiad i badanie fizykalne

Diagnostykę niepłodności męskiej lekarz zaczyna od dokładnego wywiadu z pacjentem. Może zapytać o:

• choroby przenoszone drogą płciową,
• aktywność seksualną,
• przyjmowane leki,
• spożycie kofeiny, tytoniu i alkoholu,
• aktywność fizyczną.

Zobacz film: "Czy w ciąży należy jeść za dwoje?"

Kolejnym krokiem jest badanie fizykalne: per rectum oraz badanie i oglądanie członka, jąder i moszny. Jest ono konieczne, aby upewnić się, czy u mężczyzny nie występują żadne nieprawidłowości anatomiczne, które obniżają płodność. Dodatkowo stosuje się także USG (pomaga wykryć na przykład niewielkie żylaki powrózka nasiennego). W niektórych przypadkach konieczna jest także biopsja jąder. Jeśli nie w anatomii leży problem, bada się krew i spermę.

2. Stężenia hormonów

U mężczyzn w przypadku podejrzenia niepłodności należy zbadać poziom poniższych hormonów we krwi:

• FSH,
• LH,
• testosteron,
• prolaktynę.

Prawidłowy poziom testosteronu u mężczyzny powinien się mieścić w granicach od 260 do 1,000 nanogramów na decylitr. Poziom testosteronu maleje z wiekiem, tak samo jak maleje szansa na bycie tatą. Najwyższy poziom testosteronu występuje u młodych mężczyzn. Wtedy średnio wynosi około 692. U mężczyzny w wieku około 55 lat poziom ten spada do około 552. Poziom testosteronu waha się także w ciągu dnia u zdrowego mężczyzny. Ćwiczenia fizyczne podnoszą poziom hormonu.

3. Seminogram

To badanie nasienia męskiego, które należy przeprowadzić 2 razy z odstępem 3-tygodniowym. W pobranej próbce spermy bada się:

• objętość spermy,
• pH ejakulatu,
• ilość plemników, ich ruchliwość i stan,
• ilość białych krwinek i innych składników w spermie.

Seminogram (inaczej spermiogram) może wykryć:

• azoospermię, czyli brak plemników,
• oligozoospermię, czyli zbyt małą ilość plemników,
• asthenozoospermię, czyli problemy z ruchliwością plemników,
• teratozoospermię, czyli nieprawidłowości w budowie plemników,
• nekrozoospermię, czyli martwe plemniki,
• normozoospermię, czyli zdrowe plemniki.

Niepłodność męską stwierdza się na przykład w przypadku, gdy w 1 ml spermy znajduje się mniej niż 20 mln plemników. Nie oznacza to jednak całkowitej niepłodności.

4. Test po stosunku (PCT)

To badanie wykonuje się u kobiety, ale może ono pomóc w diagnozie niepłodności męskiej - w przypadkach, kiedy mężczyzna nie chce się poddać badaniu spermy. Test Simmsa-Huhnera to zbadanie śluzu szyjki macicy około 2-10 godzin po stosunku, jeśli odbył się niedługo (2-3 dni) przed owulacją.

Dzięki analizie mikroskopowej śluzu szyjkowego można wykryć:

• nieprawidłowości śluzu, np. jego zbyt dużą gęstość,
• przeciwciała przeciwplemnikowe produkowane przez organizm kobiety lub - rzadziej - mężczyzny, traktują one plemniki jak patogeny, które trzeba unieszkodliwić,
• nieprawidłowości w działaniu układu immunologicznego powodujące problemy z zajściem w ciążę.

Prawidłowy wynik testu oznacza:

• że w śluzie jest co najmniej kilka komórek rozrodczych męskich,
• że plemniki są ruchliwe,
• że śluz wygląda prawidłowo.

Aby test był miarodajny, nie można korzystać z lubrykantów w trakcie stosunku. Po stosunku natomiast można wziąć prysznic, ale nie kąpiel.

5. Ilość nasienia

Mężczyzna mający problem z płodnością powinien zaobserwować ilość nasienia. Ilość spermy podczas wytrysku u zdrowego mężczyzny wynosi od 2 ml do 6 ml, co daje objętość około jednej łyżeczki. Mniejsza ilość płynu może się okazać niewystraszająca do zapłodnienia. Za duża ilość spermy też może być problemem, gdyż gęstość występowania zdrowych plemników może być za mała. Podczas badania nasienia mierzy się poziom pH. Nieprawidłowy poziom pH może wiązać się z niepłodnością. Jeśli pH nasienia wykazuje właściwości kwasowe, prawdopodobnie plemniki zostaną zniszczone w ustroju kobiety i do zapłodnienia nie dojdzie. Zazwyczaj takie pH wiąże się także z mniejsza ilością plemników. W jednej porcji nasienia zdrowy mężczyzna produkuje około 20 milionów plemników. Jeśli ta liczba jest mniejsza, też mogą pojawić się problemy z płodnością. Ważne są również kształt i konsystencja spermy. Podczas badania pod mikroskopem, może się okazać, że w płynie znajduję się duża liczba nieprawidłowych grudek, które znacząco ograniczają ruchliwość plemników.

Diagnostyka niepłodności męskiej może wydawać się długotrwała i uciążliwa. Ale nie zapominajmy, że coraz częściej udaje się zdiagnozować problem powodujący niepłodność i go wyleczyć.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.