Diagnostyka torbieli jajnika – wywiad, badania, markery nowotworowe, biopsja

Małe torbiele jajnika mogą być bezobjawowe, a o ich istnieniu pacjentka dowiaduje się podczas rutynowego badania ginekologicznego. Czasem jednak, zwłaszcza przy większych rozmiarach, mogą powodować szereg objawów, które kobieta niekoniecznie połączy ze sprawami ginekologicznymi. Zwykle jednak warto zastanowić się, dlaczego doszło do powstania cysty. Pogłębioną diagnostykę w kierunku nowotworu natomiast zawsze należy przeprowadzić u pacjentek, u których rozpoznano torbiel w okresie przedpokwitaniowym lub pomenopauzalnym.

1. Objawy i przyczyny torbeli jajnika

Nasilenie objawów torbieli jajnika jest uzależnione przede wszystkim od jej rozmiarów. Większość nie powoduje żadnych dolegliwości.

Jeśli natomiast cysta osiągnie wymiar kilkunastu centymetrów, pojawiają się objawy głównie ze strony układu pokarmowego, takie jak wzdęcia, uczucie pełności w brzuchu, zaparcia czy biegunki i nudności nawet z wymiotami. Jest to efekt ucisku torbieli na narządy wewnętrzne, przede wszystkim jelita.

Biorąc pod uwagę główną przyczynę powstawania torbieli, czyli zaburzenia hormonalne, pacjentka podczas wywiadu może zgłaszać problem z regularnością cykli miesiączkowych, obfitością krwawień czy bólami podbrzusza.

Zobacz film: "Jak objawia się torbiel jajnika?"

2. Badanie ultrasonograficzne podstawową metodą diagnostyki

Podstawową metodą diagnostyki torbieli jajnika jest badanie ultrasonograficzne (USG) najczęściej wykonywane drogą przezpochwową, ale zwłaszcza przy dużych torbielach poszerza się je o badanie przez powłoki brzuszne. Badanie pozwala dokładnie ocenić rozmiar i budowę zmiany.

Istnieje szereg cech, które pozwalają zróżnicować czy zmiana wygląda na łagodną czy należy podejrzewać tło nowotworowe. Zmiana czynnościowa łagodna w jajniku ma gładką, cienką ścianę, jest regularna i wypełniona jednolicie płynem, nie wykazuje patologicznego unaczynienia.

Zmiana nowotworowa w jajniku w badaniu ultrasonograficznym natomiast jest nieregularna, ściana jest gruba z wypustkami, wnętrze jamiste, poprzedzielane przegrodami, a cała torbiel jest silnie unaczyniona.

Obecność wielu torbieli w badania ultrasonograficznym może wskazywać na fakt, że pacjentka cierpi na zespół policystycznych jajników (zespół wielotorbielowatych jajników). Wówczas bardzo istotny jest opis, w której części gonady znajdują się torbiele i jakiej są wielości, co stanowi kryterium rozpoznania choroby.

3. Diagnostyka torbieli jajnika poprzez badania hormonalne

Zmiany torbielowate są najczęściej spowodowane zaburzeniami hormonalnymi. Przy ustalaniu przyczyn ich powstania, niezbędne jest wykonanie badań hormonalnych. Z reguły lekarz zleca oznaczenie hormonów płciowych: estrogenów i progesteronu, a także poziomów hormonów przysadkowych, stymulujących czynność jajników, czyli hormonu folikulotropowego (FSH) i lutropowego (LH).

Jeśli na podstawie badania USG, ginekolog podejrzewa zespół policystycznych jajników, może dodatkowo zlecić oznaczenie stężenia testosteronu – jego zbyt wysoki poziom jest najczęstszą przyczyną tej patologii.

4. Wykorzystanie markerów nowotworowych w diagnostyce

W przypadku podejrzenia pochodzenia nowotworowego torbieli jajnika, lekarz może dodatkowo zlecić oznaczenie markera nowotworowego. W przypadku raka jajnika ocenia się stężenie czynnika CA125. Jego podwyższony poziom może świadczyć o toczącym się procesie rozrostowym, ale także wielu innych patologiach, takich jak przewlekłe stany zapalne czy endometrioza.

5. Wykonanie biopsji

Obecnie wykonywanie biopsji jest niezalecane! Torbiele czynnościowe są łatwo rozpoznawane na podstawie badania ultrasonograficznego. Nakłucie zmiany nowotworowej może natomiast spowodować wyciek treści z torbieli i rozsiew nowotworu w obrębie jamy brzusznej.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.