Diagnostyka zakrzepicy – objawy, D-dimery, badania dodatkowe
Z reguły przebieg zakrzepicy żył głębokich daje mało objawów dlatego też jej rozpoznanie opiera się na identyfikacji czynników ryzyka, np. długotrwałego unieruchomienia. W przypadkach wątpliwych możemy jednak wykorzystać diagnostyką laboratoryjną i obrazową. Diagnostyka zakrzepicy musi się odbywać w szybkim tempie, ponieważ istnieje duże ryzyko powikłań, w tym zgonu.
1. Objawy zakrzepicy
Podejrzenie zakrzepicy wysnuwa się na podstawie obecności czynnika ryzyka. Prawdopodobieństwo wystąpienia schorzenia ocenia się za pomocą tzw. skali Wellsa.
Za każdy czynnik ryzyka (np. obecność nowotworu złośliwego, unieruchomienie kończyny dolnej w opatrunku gipsowym lub jako skutek zabiegu chirurgicznego) lub objaw (np. bolesność miejscowa czy obrzęk goleni) otrzymuje się 1 punkt. Przy sumie 1-2 punktów ryzyko obecności zakrzepicy ocenia się jakoś pośrednie, powyżej 2 jako duże.
PYTANIA I ODPOWIEDZI LEKARZY NA TEN TEMAT
Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem:
- Czy jest możliwe jednoczesne pojawienie się zakrzepicy żył głębokich kończyny dolnej i miednicy mniejszej? - odpowiada lek. Monika Łukaszewicz
- Czy po porodzie to może być zakrzepica? - odpowiada lek. Diana Kupczyńska
- Jak operowana jest zakrzepica kończyn dolnych? - odpowiada lek. Łukasz Dubielecki
Objawy zakrzepicy żył głębokich pojawiają się jedynie w około 30 proc. przypadków i są one bardzo niecharakterystyczne. Można tu wymienić: obrzęk podudzia lub całej kończyny, powiększenie obwodu zajętej kończyny o co najmniej 2 cm w stosunku do drugiej. Niektórzy chorzy skarżą się na ból i tkliwość uciskową, a także nadmierne ucieplenie kończyny. Czasem objawom miejscowym może towarzyszyć gorączka lub stan podgorączkowy.
2. Oznaczenie poziomu D-dimerów
Badaniem laboratoryjnym wykorzystywanym w diagnostyce zakrzepicy żył głębokich jest oznaczenie poziomu D-dimerów. Są to fragmenty fibryny, które powstają podczas rozpadu zakrzepu.
Wyniku poziomu D-dimerów nigdy nie oceniamy bez uwzględnienia innych badań, ponieważ co prawda, wynik w normie wyklucza zakrzepicę, ale ten powyżej normy wskazuje jedynie na ryzyko zakrzepicy, ale jej nie potwierdza.
Poziom D-dimerów może być podwyższony także w innych stanach klinicznych, np. zespole rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC), ale także infekcji, chorób nowotworowych i po dużych zabiegach chirurgicznych.
3. Diagnostyka zakrzepicy żył głębokich
W diagnostyce zakrzepicy żył głębokich stosuje się także badania obrazowe, a wśród nich ultrasonograficzny test uciskowy (CUS).
Polega on na uciśnięciu naczyń żylnych za pomocą głowicy USG. Wynik dodatni polega na niezapadnięciu się naczyń pod wpływem ucisku, co świadczy o wypełnieniu całego lub części obwodu naczynia zakrzepem.
Niestety zdarzają się wyniki dodatnie, kiedy chory wcale nie cierpi na zakrzepicę, a w innych przypadkach przy obecności zakrzepu, wynik może być ujemny. Dlatego też wartość diagnostyczna badania jest wątpliwa.
Drugim badaniem, obecnie już bardzo rzadko używanym jest wenografia wstępująca. W porównaniu do ultrasonograficznego testu uciskowego (CUS) jest to badanie inwazyjne, ponieważ wymaga naruszenia ciągłości skóry przez nakłucie żyły igłą i naraża pacjenta na promieniowanie rentgenowskie. Polega na podaniu kontrastu w żyłę na grzbiecie stopy i wykonaniu serii zdjęć celem zobrazowania zwężenia lub całkowitego zamknięcia naczynia przez zakrzep w obrębie kończyny dolnej.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.