Dopamina - charakterystyka, nadmiar i niedobór, wpływ na poziom
Dobre samopoczucie, pozytywna energia, a nawet „motyle w brzuchu” w stanie zakochania... to m.in. zasługa dopaminy. Ten wytwarzany przez mózg neuroprzekaźnik może poważnie namieszać w naszym organizmie. Sprawdź, czym jest dopamina i jak może się objawiać jej niedobór lub nadmiar.
1. Co to jest dopamina i jak działa
Dopamina to związek chemiczny z grupy katecholamin. W ludzkim ciele pełni rolę neuroprzekaźnika, produkowanego i uwalnianego przez komórki nerwowe, znajdujące się w mózgu oraz rdzeniu kręgowym. Działa zarówno w obwodowym, jak i ośrodkowym układzie nerwowym, wpływając m.in. na koordynację oraz napięcie mięśni.
Funkcje dopaminy mogą różnić się w zależności od miejsca, w którym jest aktywna. Substancja oddziałuje na układ limbiczny, kontrolując procesy psychiczne oraz emocjonalne. Poza tym reguluje wydzielanie hormonu wzrostu, prolaktyny oraz gonadotropiny. Stosuje się ją również do leczenia ostrej niewydolności nerek oraz w przypadku obniżenia ciśnienia tętniczego.
Dopamina jest nazywana neuroprzekaźnikiem wzmocnienia. To ona zwiększa motywację do działania i sprawia, że jesteśmy pełni życia. Wpływa na nasze emocje oraz jakość relacji z innymi ludźmi. Osoby z prawidłowym poziomem dopaminy nie mogą usiedzieć w jednym miejscu, są głodne nowych wrażeń i doświadczeń.
A jak działa dopamina u zakochanych? Wykazuje podobne działanie do substancji psychoaktywnych. Powoduje szybszy przepływ krwi, przyśpieszenie tętna oraz powoduje uczucie euforii. Dzięki niej ogarnia nas poczucie szczęścia, nie jesteśmy w stanie racjonalnie myśleć i widzimy świat przez „różowe okulary”, nie dostrzegając tym samym wad partnera.
Według specjalistów zadowolenie, jakie towarzyszy nam np. w trakcie spożywania ulubionych potraw, zakochania lub stosowania środków psychoaktywnych jest ściśle związane ze zwiększeniem wydzielania dopaminy. Kiedy zachwycamy się smakiem jakiegoś dania, poziom dopaminy wzrasta aż o 50%, gdy spożywamy alkohol o około 200%, z kolei substancje psychoaktywne sprawiają, że jej poziom może wzrosnąć nawet tysiąckrotnie.
2. Czym grozi nadmiar lub niedobór dopaminy
Dopamina ma duże znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania mózgu. Niewłaściwy poziom tego neuroprzekaźnika może powodować wystąpienie wielu chorób. Zarówno zbyt duże ilości, jak i niedobór dopaminy mogą mieć konsekwencje dla odpowiedniego działania organizmu. W przypadku niedoboru dopaminy możemy odczuwać lęk i wewnętrzne napięcie. Osobom, u których występuje zaburzenie wydzielania tego neuroprzekaźnika brakuje motywacji do działania. Są bierne i apatyczne oraz mają większą skłonność do popadania w stany depresyjne. Odczuwają także nadmierne zmęczenie. Mniejsze wydzielanie dopaminy może dawać objawy podobne do tych, jakie występują w przypadku głodu narkotykowego.
Z kolei w przypadku nadmiaru dopaminy w organizmie mogą pojawić się problemy z percepcją, koncentracją uwagi, a nawet objawy charakterystyczne dla schizofrenii, np. halucynacje lub urojenia. Nadmiar dopaminy może także zwiększyć skłonności do hazardu.
3. Jak regulować poziom dopaminy
W zwiększeniu poziomu tego neuroprzekaźnika bez wątpienia duże znaczenia ma odpowiednia dieta. Warto wzbogacić swój jadłospis o dużą ilość warzyw i owoców, które są źródłem cennych przeciwutleniaczy. Przede wszystkim warto sięgać po banany, szczególnie te najbardziej ciemne.
W trakcie ich dojrzewania jest produkowana bowiem substancja zwana chininą dopaminową, która stanowi naturalnie występującą formę dopaminy. Jest polecane także spożywanie dużej ilości jagód, truskawek, żurawiny, śliwek oraz czerwonej fasoli. Warto także uzupełnić swoją dietę o ziarna słonecznika oraz migdały, które wpływają na wzrost poziomu dopaminy.
Lepiej zrezygnować z jedzenia ciężkostrawnych, tłustych potraw. Tłuszcze nasycone nie tylko obniżają poziom dopaminy, ale jednocześnie wpływają negatywnie na naczynia krwionośne i mogą spowodować pojawienie się chorób serca. Należy unikać także spożywania słodyczy oraz innych produktów zawierających duże ilości cukru. Warto ograniczyć również picie kawy oraz alkoholu. Paradoksalnie kofeina wpływa na chwilowe pobudzenie neuroprzekaźników w mózgu, po czym zmniejsza ilość dopaminy.
Możemy także sięgać po suplementy diety dostępne w aptekach i na sklepowych półkach. Przede wszystkim warto wybierać te, które są bogate w aminokwasy zwiększające poziom dopaminy. I najważniejsze, żeby nie zapominać o długich spacerach. Duża ilość światła oraz promienie słoneczne także zwiększają wydzielanie neuroprzekaźników. Poprawiają tym samym nasze samopoczucie i dodają energii do działania.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.