Duktoskopia – na czym polega i kiedy ją stosować?
Duktoskopia to małoinwazyjna i nowa metoda diagnostyczna wykorzystywana w chorobach piersi. Przy pomocy urządzeń nazywanych duktoskopami możliwa jest zarówno ocena światła przewodów mlekowych, jak i pobranie materiału do badania histopatologicznego. Na czym polega? Jakie są wskazania do jej wykonania?
1. Co to jest duktoskopia?
Duktoskopia (fiberoduktoskopia, FDS), czyli wziernikowanie przewodów wyprowadzających w piersi, jest małoinwazyjną procedurą medyczną, która ma zastosowanie zarówno diagnostyczne, jak i terapeutyczne. Wykorzystuje się ją w celu rozpoznania i leczenia zmian wywodzących się z przewodów mlekowych, które wraz z pęcherzykami mlekowymi tworzą gruczoł piersiowy i wraz z tkanką tłuszczową stanowią główną strukturę budującą pierś. FDS pozwala na ocenę tkanki przewodowej gruczołu piersiowego, uwidocznienie zmian wewnątrzprzewodowych i pobranie materiału do badania histopatologicznego. To bardzo ważne.
Rak piersi jest najczęstszym nowotworem złośliwym występującym u kobiet na świecie. Najważniejszym czynnikiem w istotny sposób wpływającym na wyniki leczenia jest wykrycie go w jak najwcześniejszym stadium rozwoju. Podstawowym diagnostycznym badaniem radiologicznym piersi jest mammografia. To badanie, które polega na wykonaniu zdjęć gruczołu sutkowego za pomocą aparatu rentgenowskiego (mammografu) przy użyciu niskich dawek promieniowania. Niestety zarówno ona, jak i inne badania diagnostyczne, nie umożliwiają dokładnej oceny zmian patologicznych zlokalizowanych wewnątrz przewodów mlekowych. Oznacza to, że pojawienie się duktoskopów, czyli urządzeń do wziernikowania przewodów mlekowych, stworzyło nowe możliwości diagnostyczne.
Pierwsze urządzenia do duktoskopii zaczęto stosować na początku lat 90. XX w. w ośrodkach japońskich, dziś są wykorzystywane coraz częściej. Obecnie, wraz z postępem technologicznym, są też stale unowocześniane. Ma to związek z tym, że w ich stosowaniu istnieją pewne ograniczenia. To głównie stosunkowo duża średnica urządzeń, która nie pozwala na uwidocznienie dystalnego odcinka przewodu mlekowego, w którym dochodzi do rozwoju raka.
2. Na czym polega duktoskopia?
Duktoskopia to badanie endoskopowe, które wykorzystuje elastyczny wziernik zakończony kamerą i źródłem światła (tzw. mikroendoskop) oraz techniki przekazywania obrazu. Badanie przeprowadza się po nałożeniu kremu miejscowo znieczulającego, który zawiera lidokainę lub po zastosowaniu podotoczkowej iniekcji roztworu lidokainy.
Po rozszerzeniu przewodu mlekowego i wprowadzeniu do jego ujścia mikroendoskopu, lekarz przesuwa go w głąb gruczołu, oceniając wygląd ścian przewodu mlekowego, rozgałęzienia i jego światło. Wtłaczany jest także sterylny roztwór soli fizjologicznej, a obraz jest przekazywany na monitor w czasie rzeczywistym. Podczas badania płucze się przewody mleczne w celu uzyskania komórek do badania cytologicznego. W kolejnym etapie endoskop wycofuje się z gruczołu i pobiera się pozostały w przewodzie płyn do badania cytologicznego. Na poddaną badaniu pierś nakłada się opatrunek.
3. Wskazania do duktoskopii
Głównym wskazaniem do FDS jest patologiczny wyciek z piersi, określany jako wyciek samoistny, jednostronny i dotyczący pojedynczego przewodu mlekowego. Szczególnie niepokojący jest wyciek gęstej, krwistej lub bezbarwnej wydzieliny. W takiej sytuacji u każdej pacjentki przed duktoskopią należy wykonać mammografię, ultrasonografię oraz galaktografię. Ponadto badanie to przeprowadza się u kobiet z grupy tzw. podwyższonego ryzyka zachorowania na raka piersi, to jest:
- nosicielek mutacji BRCA1+, BRCA2+,
- kobiet, które mają obciążony wywiad rodzinny,
- pacjentki, u których ryzyko rozwoju raka piersi według modelu Gaila wynosi powyżej 1,7.
Duktoskopię zaleca się także w przypadku pacjentek z nowotworem gruczołu piersiowego, u których planowana jest tzw. lumpektomia. Ponieważ zabieg polega na usunięciu niewielkiego guzka w piersi z marginesem zdrowej tkanki, duktoskopia pomaga dokładnie określić położenie guzka. Duktoskopia pozwala zobrazować nieprawidłowości w przewodach mlekowych o średnicy 1 mm, a dzięki diagnostycznego płukania przewodów mlekowych pozyskać materiał do badania cytologicznego. Dzięki temu możliwe jest wykrycie pojedynczych komórek atypowych (np. w zmianach przednowotworowych) oraz komórek nowotworowych przewodowego raka piersi. W przypadku stwierdzenia zmian patologicznych w przewodzie mlekowym duktoskopia umożliwia oznaczenie przewodu, a następnie wykonanie celowanego wycięcia.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.