Epidemie, które zmieniły bieg historii
Zdziesiątkowały ludność, przyczyniły się do zmian kulturowych i społecznych. To były najbardziej tragiczne w skutkach epidemie w dziejach świata.
1. Grypa Hong Kong
Śmiertelne żniwo wirus A/H3N2 zaczął zbierać w 1968 roku, a koniec pandemii ogłoszono w 1969 roku. Bardzo szybko się rozprzestrzeniał. Pierwsze przypadki choroby zanotowano w Chinach, kolejne w Wietnamie, Singapurze, Indiach, Filipinach, Australii i w Europie.
Wirus A/H3N2 był mieszaniną materiału genetycznego zwierząt i ptaków. Grypa Hong Hong zabiła milion ludzi, z czego większość z nich była po 45. roku życia.
2. Grypa rosyjska
Największa XIX-wieczna pandemia grypy wybuchła w 1889 roku. Pierwsze przypadki zachorowań odnotowano w Azji i Kanadzie i na Syberii. Gdy dotarła do Petersburga, w bardzo szybkim czasie rozprzestrzeniła się niemal po całej Europie.
Z grypą rosyjską zmagał się niejeden ówczesny władca. Choroba dotknęła cara Rosji, Aleksandra Aleksandrowicza Romanowa III, jak również prezydenta Francji. Z powodu pandemii zamykano urzędy, szkoły i instytucje kulturowe.
Grypę z 1889 roku wywołały wirusy z rodziny H2,wypierając dotychczas odpowiadający za influenzę podtyp H1.
3. Pandemia cholery
Trwająca prawie dziesięć lat pandemia cholery (1852-1860) dziesiątkowała głównie ludność rosyjską, choć choroba zaznaczyła swoją obecność również w innych krajach europejskich.
Chorobę wywołuje bakteria, przecinkowiec cholery (Vibrio cholerae), wykryta w 1883 roku przez Roberta Kocha.
Do zakażenia dochodzi drogą pokarmową, zwłaszcza przez skażoną wodę, co jako pierwszy udowodnił John Snow, uważany dzisiaj za ojca współczesnej epidemiologii. Dzięki jego działaniom zamknięto w Anglii określone źródła wody pitnej, co znacznie ograniczyło rozprzestrzenianie się choroby i doprowadziło do wygaśnięcia epidemii.
4. Grypa azjatycka
Pandemia grypy wybuchła w 1957 roku w Chinach. Szacuje się, że na całym świecie zabiła blisko 2 miliony ludzi (dane Światowej Organizacji Zdrowia mówią nawet o 4 milionach zgonów).
Chorobę wywołał wirus H2N2, który bardzo szybko się rozprzestrzeniał, obejmując swoim zasięgiem Europę, Azję i Stany Zjednoczone.
Najwięcej przypadków śmiertelnych odnotowano wśród ludzi starszych, po 65. roku życia.
5. Pandemie gorączki krwotocznej
Na początku XVI wieku w Meksyku mieszkało co najmniej 6 milionów ludzi (choć niektóre dane podwajają tę liczbę), 100 lat później – tylko 2 miliony. Za tę demograficzną katastrofę odpowiadają choroby zakaźne, tj. tyfus i odra, które w rejony Ameryki dostały się wraz z podbijającymi te tereny Hiszpanami.
Naukowcy są jednak zdania, że zgon tak wielkiej liczby ludności był spowodowany również jedną z odmian gorączki krwotocznej.
Pandemie z 1545 roku i z 1574 roku dziesiątkowały ludności. Dane historyczne wskazują, że umierało 80 proc. chorych.
Chorobę rozprzestrzeniały gryzonie, prawdopodobnie szczury, które, szukając pożywienia, zbliżały się do ludzi z powodu panującej w tamtym okresie suszy.
6. Zaraza Antoninów
Wracający z wojny na Bliskim Wschodzie żołnierze rzymscy przynieśli na teren Imperium Rzymskiego zarazę, zwaną dzisiaj zarazą Galena lub zarazą Antoninów. Historycy i epidemiolodzy uważają, że mogła to być odra lub ospa.
Zaraza Antoninów datowana jest na lata 165-180 n.e. Opisywane w literaturze objawy choroby to: gorączka, biegunka, zapalenie gardła, sucha skóra, wypryski.
Szukając przyczyny epidemii, odnoszono się do magii, uważając, że to kara bogów. Fala prześladowań dotknęła przede wszystkim chrześcijan, którzy nie akceptowali boskości cesarza i nie uznawali rzymskich bóstw.
Do kolejnych zakażeń dochodziło bardzo szybko (chorzy nie byli izolowani).
Niektórzy uważają, że zaraza Antoninów w pewnym stopniu przyczyniła się do upadku Imperium Rzymskiego (osłabiona była nie tylko armia, ale i całe społeczeństwo, co w znacznym stopniu odbiło się na gospodarce tego kraju).
7. Epidemia AIDS
Wirus HIV odpowiedzialny jest za jeden z największych zabójców w historii ludzkości. Walka z nim trwa do dzisiaj.
Najwięcej nowych zakażeń notuje się w Afryce Subsaharyjskiej (ok. 24 mln zarażonych wirusem HIV). Epidemia prowadzi tam do kryzysu na wielu poziomach – społecznym, demograficznym, gospodarczym i politycznym.
O śmiertelnych przypadkach AIDS po raz pierwszy poinformowano 5 czerwca 1981 roku, donosząc o wystąpieniu rzadkich przypadków zapalenia płuc, które wywołał patogen Pneumocystis carini. Chorobę zdiagnozowano u młodych mężczyzn o orientacji homoseksualnej.
8. Dżuma Justyniana
Pandemia dotknęła Cesarstwo Bizantyskie w latach 541-541 n.e. Uważa się, że miała zasięg ogólnoświatowy, dotarła bowiem zarówno do Afryki i Azji, jaki i do Europy (Danii, Irlandii). Pustoszyła miasta i wsie.
Szauje się, że w okresie szczytowym dżuma zabijała do 5 000 ludzi (i to w samym Konstantynopolu!).
9. Hiszpańska grypa
Grypa dziesiątkująca ludność obu półkul zbierała śmiertelne żniwo w latach 1918-1919. Przemieszczała się bardzo szybko.
Diagnozowano ją u co trzeciego człowieka, a dokładnej liczby przypadków śmiertelnych nie udało się ustalić do dzisiaj. Szacuje się, że w wyniku pandemii na grupę zachorowało ok. 500 mln osób.
O pierwszych przypadkach trudnej do wyleczenia grypy poinformował władze lekarz Loring Miner z hrabstwa Haskell County w stanie Kansas, te jednak zbanalizowały ostrzeżenie. A wirus rozprzestrzeniał się błyskawicznie, wywołując u chorych gorączkę, światłowstręt, osłabienie.
10. Czarna śmierć
Tym terminem określa się epidemię dżumy, jaka panowała w XIV-wiecznej Europie. Uważa się, że zmniejszyła liczbę ogólnoświatowej liczebności ludzkiej o 100 milionów.
Czarna śmierć przyczyniła się do wielu zmian w kulturze, religii i obyczajowości ówczesnej Europy. Uważano, że to kara Boga, stąd epidemia wywołała falę religijności, która przybierała wręcz fanatyczną formę.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
