Fatalny wpływ żywności UPF na zdrowie. Badacze: Większe ryzyko cukrzycy i raka jelita grubego

Lista produktów, które możemy określić mianem żywności ultraprzetworzonej, jest bardzo długa. Są to między innymi: napoje gazowane, słodkie lub słone pakowane przekąski, a także wiele gotowych do podgrzania produktów, w tym wstępnie przygotowane ciasta, dania z makaronem czy pizza i zupki "instant". Zawierają one liczne dodatki technologiczne, cechują się dużą kalorycznością, a jednocześnie niską wartością odżywczą.

Niestety dla wielu osób takie produkty są podstawą żywienia. Jednak eksperci alarmują, że ich spożywanie może mieć tragiczne konsekwencje dla naszego zdrowia. Naukowcy ostrzegają, że sięganie po szybkie i tanie rozwiązania żywieniowe sprzyja występowaniu chorób przewlekłych.

- Taka żywność jest prosta w przygotowaniu, smaczna i gwarantuje nam przypływ dopaminy, jednak konsekwencje jej spożywania naprawdę mogą być tragiczne – alarmowała w rozmowie z WP abcZdrowie dietetyk kliniczny dr n. o zdrowiu Hanna Stolińska.

- Należy to jasno powiedzieć - częste spożywanie takiej żywności wiąże się ze zwiększonym ryzykiem otyłości, chorób sercowo-naczyniowych, nowotworów, problemów metabolicznych i psychicznych, a także przedwczesnej śmierci. Ultraprzetworzona żywność to nie tylko dania gotowe i fast foody, ale także niektóre wędliny czy przetworzone produkty mleczne, takie jak słodkie jogurty - wiele osób nie zdaje sobie z tego sprawy. Ultraprzetworzona żywność jest smaczna i często quasi uzależniająca, jednak za jej częste spożywanie możemy słono zapłacić - mówi w rozmowie z WP abcZdrowie dietetyk kliniczny Kamil Paprotny.

Tym kosztem będzie nasze zdrowie. Naukowcy z Uniwersytetu Południowej Kalifornii (USC) odkryli właśnie, że spożywanie wysokoprzetworzonej żywności (Ultra-Processed Food - UPF) może prowadzić do wczesnych zaburzeń metabolizmu glukozy u młodych osób, zwiększając ryzyko stanu przedcukrzycowego.

W ramach czteroletniego badania, którego wyniki opublikowano w czasopiśmie "Nutrition and Metabolism", obserwowano 85 osób w wieku 17–22 lat. Okazało się, że wzrost udziału UPF w diecie był ściśle powiązany z podwyższonym poziomem cukru we krwi i wczesnymi oznakami insulinooporności.

Już 10 proc. wzrost udziału UPF w diecie zwiększał o 64 proc. ryzyko wystąpienia stanu przedcukrzycowego i o 56 proc. ryzyko zaburzonej tolerancji glukozy. - Nawet niewielki wzrost spożycia wysokoprzetworzonej żywności może zaburzać gospodarkę glukozową u osób młodych. To sygnał ostrzegawczy, że dieta jest kluczowym, modyfikowalnym czynnikiem ryzyka rozwoju cukrzycy – podkreśla dr Vaia Lida Chatzi z Keck School of Medicine, współautorka badania.

- Ultraprzetworzona żywność przez to, że jest łatwa w przygotowaniu, szybka i niestety smaczna, sprawia, że jemy jej więcej - co może prowadzić do otyłości. Natomiast zawarte w niej dodatki zwiększają ryzyko pojawienia się cukrzycy i zaburzają regulację poziomu glukozy. Jednym z takich dodatków jest guma guar - wyjaśnia Paprotny.

Jednak to nie wszystko. Kolejne badanie udowadnia, że spożywanie dużej ilości żywności wysokoprzetworzonej zwiększa ryzyko raka jelita grubego. Z najnowszej analizy, która została opublikowana w "JAMA Oncology", wynika, że istnieje istotny związek pomiędzy spożyciem żywności ultraprzetworzonej (UPF) a występowaniem polipów jelita grubego, które są zmianami łagodnymi, ale mogą przekształcić się w złośliwe.

Wyniki były jednoznaczne. Uczestniczki badania, które spożywały najwięcej żywności ultraprzetworzonej, miały o 45 proc. wyższe ryzyko rozwoju takich zmian.

- Spożywanie takiej żywności działa destrukcyjnie na jelita. Najczęściej takie produkty są pozbawione błonnika i zakłócają funkcjonowanie całego układu pokarmowego. Te produkty mają także często bardzo dużo soli, co może wprowadzać zamęt także w naszym żołądku i prowadzić np. do jego zapalenia - tłumaczy Paprotny.

- Dieta bogata w cukier, a uboga w błonnik, to jeden z pierwszych kroków do raka, a w szczególności nowotworów układu pokarmowego. Musimy pamiętać o tym, że na przykład rak jelita grubego należy do nowotworów, których rozwój w dużej mierze zależy od nas. Można więc zrobić wiele, by go uniknąć – przekonuje dr Stolińska.

Inne badania opublikowane na łamach "American Journal of Preventive Medicine" pokazuje, że częste spożywanie żywności ultraprzetworzonej zwiększa ryzyko wczesnej śmierci i odpowiada za około 10 proc. wszystkich przedwczesnych zgonów dorosłych w USA i rośnie liniowo wraz z jej konsumpcją. Badanie objęło osiem krajów o zróżnicowanym poziomie spożycia produktów ultraprzetworzonych. Wśród badanych znalazły się: Kolumbia, Brazylia, Meksyk, Chile, Kanada, Australia, Wielka Brytania oraz Stany Zjednoczone.

- Co możemy zrobić, by przed takimi konsekwencjami uciec? Rada jest prosta - ograniczyć spożywanie ultraprzetworzonej żywności, bo jej zupełne wyeliminowanie będzie bardzo trudne. Musimy zdać sobie sprawę z tego, że taki model żywienia zmniejsza różnorodność mikrobioty jelitowej. Tymczasem jej równowaga jest kluczowa, by organizm mógł dobrze funkcjonować. Dlatego należy o nią dbać. Powinniśmy wprowadzić do diety błonnik z warzyw, owoców i produktów pełnoziarnistych, a także produkty fermentowane jak jogurty czy kiszonki. Ważne jest również ograniczenie spożycia cukru i odpowiednie nawodnienie. Nie można zapominać także o aktywności fizycznej, redukcji stresu i higienie snu - podsumowuje Paprotny.