Fipronil - charakterystyka, skutki uboczne, kontrowersje
Fipronil to substancja, o której w 2017 roku przez pewien czas głośno było w niemal całej Unii Europejskiej. Dlaczego środek biobójczy wywołał tyle kontrowersji? Czym jest Fipronil? Jakie jest jego zastosowanie?
1. Co to jest fipronil?
Fipronil to stosunkowo młody specyfik. Po raz pierwszy fipronil został otrzymany we Francji w latach 80. XX wieku. Z kolei do sprzedaży fipronil trafił w 1993 roku. Fipronil występuje w formie cieczy, aerozolu lub granulatu.
Z chemicznego punktu widzenia fipronil jest organicznym związkiem chemicznym, substancją pochodą fenylopirazolu. Natomiast w praktyce Fiprolnil jest środkiem owadobójczym. Zastosowanie fipronilu to głównie zwalczanie insektów takich jak karaluchy, wszy, mrówki, muchy, kleszcze czy komary. Fipronil działa w ten sposób, że blokuje odpowiednie receptory w kanałach białkowych, czym doprowadza insekty do ciężkiego paraliżu i śmierci.
Z kolei w Polsce fipronil jest stosowany jako środek biobójczy, ale głównie w preparatach weterynaryjnych. Fipronil można spotkać m.in. w obrożach dla psów czy kotów. Ważne jest, że fipronilu nie można podawać zwierzętom hodowanym z przeznaczeniem na cele spożywcze.
2. Skutki uboczne fipronilu
Mimo swojej skuteczności fipronil jest środkiem groźnym dla ludzkiego zdrowia. Badacze ostrzegają, że fipronil jest środkiem toksycznym – Światowa Organizacja Zdrowia sklasyfikowała fipronil jako substancję umiarkowanie toksyczną. Na szczególne niebezpieczeństwo zatrucia fipronilem narażone są dzieci. Niebezpieczne mogą być nawet opary fipronilu czy kontakt tej substancji ze skórą.
Badania wykazały też, że fipronil wywołuje efekty uboczne. Najważniejsze skutki uboczne fipronilu to ból głowy, zawroty głowy, ból brzucha, ataki padaczki, nudności i wymioty. Zaobserwowano też, że fipronil może negatywnie wpływać na pracę wątroby, nerek i tarczycy, a także oddziałuje na układ nerwowy.
Na szczęście okazuje się, że fipronil nie zagraża ciąży. Poza tym fipronil nie ma działania rakotwórczego.
3. Kontrowersje wokół specyfiku
W 2017 roku na trzech fermach w Wielkopolsce, Kujawach i na Mazowszu znaleziono jajka, które zawierały filrponil. Na szczęście jajka nie zostały dopuszczone do sprzedaży. Łącznie zutylizowano ok. 40 tys. jajek. Wkrótce okazało się, że podobna sytuacja wystąpiła w kilkunastu innych krajach europejskich, a w tej sprawie interweniowała Komisja Europejska.
Jak doszło do tego, że aż tyle jajek z fipronilem przedostało się do Polski? Ustalono, że źródłem problemu były fermy z Holandii i Belgii. Na fermach tych doszło do nielegalnego dodania fipronilu do spryskiwania drobiu przeciw ptaszyńcowi kurzemu. Sprawa stała się przedmiotem zainteresowania prokuratury, a ostatecznie niektóre fermy zamknięto.
Podobny skandal, choć na mniejszą skalę, wybuchł w czerwcu 2018 roku. Tym razem jajka zawierające fipronil znaleziono w Niemczech i zutylizowano aż 73 tys. takich jajek. W tym przypadku trefne jajka także pochodziły z Holandii, a Holenderski Urząd Bezpieczeństwa Żywności stwierdził, że do jajek prawdopodobnie przedostały się pozostałości fipronilu, ale nie doszło do celowego użycia fipronilu.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.