Flora bakteryjna pochwy - skład, rola, zaburzenia i leczenie
Flora bakteryjna pochwy, czyli zespół mikroorganizmów, które w niej bytują, gdy nie jest zaburzona, zapewnia ochronę przed rozwojem infekcji intymnych. Potrafi zatrzymać namnażanie się szkodliwych bakterii i grzybów oraz zapobiega przyleganiu chorobotwórczych drobnoustrojów do ścian pochwy. Jak sprawdzić, czy jest prawidłowa Jak ją odbudować, by cieszyć się zdrowiem?
1. Flora bakteryjna pochwy - budowa i funkcje
Flora mikrobiologiczna pochwy to ogół mikroorganizmów, które naturalnie w niej bytują. W prawidłowej dominują różne szczepy pałeczek kwasu mlekowego - bakterie z rodziny Lactobacillus, choć mogą być obecne także grzyby czy bakterie potencjalnie patogenne.
Drożdżaki i bakterie mogące być chorobotwórcze u zdrowej osoby nie wywołują infekcji. Zmienić się to jednak może w każdej chwili - w przypadku obniżonej odporności, pod wpływem zaburzeń hormonalnych czy antybiotykoterapii. Wówczas patogeny zwykle nadmiernie się namnażają, a zaburzona flora bakteryjna pochwy skutkuje infekcją intymną. To dlatego trzeba trzymać rękę na pulsie.
Jaką rolę pełni flora bakteryjna pochwy?
Flora bakteryjna pochwy, gdy nie jest zaburzona, zapewnia ochronę przed rozwojem infekcji intymnych. Gwarantuje to optymalna ilość bakterii rodzaju Lactobacillus, które zatrzymać rozwój potencjalnie szkodliwych bakterii i grzybów, wytwarzając:
- kwas mlekowy, pomagający utrzymać kwasowe środowisko pochwy,
- nadtlenek wodoru, który uczestniczy w niszczeniu szkodliwych bakterii oraz chroni przed przyleganiem patogenów do ściany pochwy (osłania nabłonek pochwy, hamuje dostęp bakteriom chorobotwórczym).
Zachowanie fizjologicznej flory bakteryjnej wspierają pałeczki kwasu mlekowego z rodzaju Lactobacillus, takie jak Lactobacillus acidophilus, Lactobacillus plantarum oraz Lactobacillus fermentum posiadające zdolność namnażania się tak w środowisku beztlenowym, jak i tlenowym.
Bardzo ważne jest także pH pochwy. Prawidłowe powinno wynosić 3,5-4,5 (odczyn kwaśny), za co odpowiada kwas mlekowy wytwarzany przez bakterie Lactobacillus.
2. Flora bakteryjna pochwy - przyczyny zaburzeń
Specjaliści wyróżnili wiele czynników, które mogą zaburzyć równowagę flory bakteryjnej pochwy. Skąpa flora bakteryjna pochwy to przede wszystkim skutek:
- stosowania niektórych leków, głównie antybiotyków,
- nieodpowiedniej higieny, zarówno nadmiernej, jak i niedostatecznej. Nie bez znaczenia jest stosowanie środków, które podrażniają delikatne okolice intymne lub wywołują reakcje alergiczne, także zbyt częste irygacje czy stosowanie mydła o silnym zasadowym odczynie,
- noszenia ciasnych ubrań lub bielizny syntetycznej,
- stresu,
- niehigienicznego trybu życia,
- palenia papierosów, nadużywania alkoholu,
- problemów ze zdrowiem,
- zmian hormonalnych towarzyszących dojrzewaniu, ciąży czy menopauzie, przede wszystkim zbyt niski poziom estrogenów,
- otarć niedostatecznie nawilżonej pochwy podczas aktu seksualnego,
- nieprawidłowej diety zasobnej w produkty przetworzone, cukry i tłuszcze,
- uszkodzenia tkanki podczas akcji porodowej.
Zaburzona flora bakteryjna pochwy - objawy
Gdy dochodzi do zaburzeń flory bakteryjnej w pochwie, znacząco wzrasta ryzyko infekcji intymnych. Wówczas pojawia się zwykle uczucie dyskomfortu, świąd sromu, pieczenie pochwy i sromu, suchość pochwy, także zmiana zapachu, zabarwienia i konsystencji wydzieliny pochwowej.
3. Jak sprawdzić, czy flora bakteryjna pochwy jest prawidłowa?
Aby sprawdzić, czy flora bakteryjna pochwy jest prawidłowa, należy udać się do ginekologa. Podstawą rozpoznania jest wywiad lekarski i badanie ginekologiczne, także badanie biocenozy pochwy z antybiogramem (badanie czystości pochwy, wymaz z pochwy). Dzięki niemu można ustalić zarówno ilość korzystnych pałeczek kwasu mlekowego, jak i patogenów. Wynik badania podawany jest w stopniach czystości pochwy w czterostopniowej skali, gdzie stopień I to prawidłowy obraz, IV nieprawidłowy, a dwa pozostałe to stany przejściowe.
4. Flora bakteryjna pochwy - jak odbudować?
Zarówno jeśli chodzi o profilaktykę, jak i leczenie zakażeń pochwy, należy aktywnie wspierać florę bakteryjną. Gdy rozpoznana zostaje infekcja intymna, terapię zleca lekarz. Ta polega zwykle na farmakoterapii, najczęściej miejscowej. W pozostałych sytuacjach pomocne są domowe sposoby na odbudowanie flory bakteryjnej pochwy.
Profilaktyka chorób intymnych, czyli dbanie o florę bakteryjną pochwy, polega głównie na unikaniu przyczyn zapalenia pochwy, to jest:
- przestrzeganiu zasad higieny miejsc intymnych, czyli podmywaniu się dwa razy dziennie płynem hipoalergicznym o pH około 5,5,
- noszeniu naturalnej i przewiewnej bielizny,
- używaniu jednorazowych podkładek toaletowych,
- zabezpieczaniu się podczas stosunków seksualnych,
- przestrzeganiu zasad racjonalnej, dobrze zbilansowanej diety, zasobnej w naturalne produkty z bakteriami kwasu mlekowego (kiszonki, fermentowane przetwory mleczne) i warzywa, a ubogie w cukry,
- przyjmowaniu probiotyków doustnych i dopochwowych, szczególnie podczas antybiotykoterapii, w przypadku zaburzeń odporności, w trakcie przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych, w ciąży, przy infekcjach wirusowych.
Do wartościowych ginekologicznych probiotycznych szczepów bakterii należą: Lactobacillus rhamnosus, Lactobacillus gasseri i Lactobacillus reuteri. Probiotyk dopochwowy sprawdza się przy nagłych i ostrych infekcjach (ponieważ działa szybciej), zaś probiotyk doustny przy nawracających infekcjach.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.