Generuje nawet 90 proc. przypadków raka płuc. Te objawy są widoczne gołym okiem
Listopad jest Miesiącem Świadomości Raka Płuca, jednego z trzech najczęściej występujących w Polsce nowotworów. - Przebieg kliniczny raka płuca jest bardzo podstępny. Choroba niekiedy bardzo długo rozwija się bezobjawowo - alarmuje onkolog kliniczny, prof. dr hab. n. med. Dariusz M. Kowalski.
1. Cichy zabójca. 23 tys. diagnoz rocznie
Według tegorocznych danych Międzynarodowej Agencji Badań nad Rakiem (IARC), agendy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), rak płuca w 2022 r. zdiagnozowano u 2,5 mln osób, co stawia go na samym szczycie najczęstszych chorób nowotworowych. Zajął też pierwsze, niechlubne miejsce pod względem liczby zgonów, zabijając aż 1,8 mln osób.
- W listopadzie, który jest Światowym Miesiącem Świadomości Raka Płuca, przypominamy o kluczowej roli profilaktyki i wczesnej diagnozy. Rak płuca nazywany jest "cichym zabójcą", bo może się rozwijać latami bez objawów lub dawać symptomy łatwe do zbagatelizowania. Szczególną czujność onkologiczną powinny wykazywać osoby, które należą do grup ryzyka – podkreśla Anna Kupiecka, prezeska Fundacji Onkocafe – Razem Lepiej, inicjatorka kampanii "Onkopomocnik – wiedza jest ważna".
Każdego roku w Polsce rak płuca diagnozowany jest u 23 tys. osób. Odpowiada też za co trzeci zgon z powodu chorób nowotworowych wśród mężczyzn, jednak coraz częściej dotyka również kobiet, prześcigając w tej grupie nawet raka piersi.
- Polki umierają na raka płuc, bo palą. W dalszym ciągu częściej palą te klasyczne papierosy, z których wydobywa się dym tytoniowy. Badania wskazują, że układ oddechowy kobiet jest bardziej podatny na rozwój nowotworów związanych z dymem tytoniowym niż układ oddechowy mężczyzn – alarmował w rozmowie z WP abcZdrowie prof. Robert Mróz z Kliniki Chorób Płuc i Gruźlicy Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.
Dane Krajowego Rejestru Nowotworów wskazują, że co czwarty zgon z powodu raka spowodowany jest właśnie nowotworem płuc.
- Przebieg kliniczny raka płuca jest bardzo podstępny. Choroba niekiedy bardzo długo rozwija się bezobjawowo, a pierwsze niepokojące symptomy są często związane z zaawansowaniem choroby i wystąpieniem odległych przerzutów do innych narządów. Wczesne wykrycie nowotworu płuc to klucz do zwiększenia szans na skuteczne leczenie – tłumaczy prof. dr hab. n. med. Dariusz M. Kowalski, onkolog kliniczny, Sekretarz Generalny Polskiej Grupy Raka Płuca, kierownik Oddziału Zachowawczego Kliniki Nowotworów Płuca i Klatki Piersiowej Narodowego Instytutu Onkologii – Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie.
W Polsce mamy Ogólnopolski Program Wczesnego Wykrywania Raka Płuca, który obejmuje niskodawkową tomografię komputerową (NDTK). Dedykowany jest:
- osobom starszym, powyżej 50. roku życia, które przez wiele lat paliły papierosy,
- osobom, u których zachorowania na raka płuca występowały w rodzinie,
- osobom z chorobami towarzyszącymi, szczególnie z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP).
NDTK może wykryć zmiany nowotworowe na wczesnym etapie, czyli wtedy, kiedy szanse na efektywne leczenie są największe.
2. Nie tylko palacze. Komu grozi rak płuc?
- Każdego roku na raka płuc umiera w Polsce 23 tys. osób, to jest praktycznie jedno małe miasto. Jedno małe miasto znika z mapy z powodu tej potwornej choroby - alarmuje w jednym z nagrań opublikowanych na YouTube lek. Marek Skoczylas, popularyzator wiedzy medycznej.
Jak alarmują onkolodzy, głównym czynnikiem rozwoju raka płuca jest palenie papierosów - odpowiada aż za 85 do 90 proc. diagnoz. Pozostałe powody to czynniki genetyczne i zanieczyszczenie powietrza, a także narażenie na dym tytoniowy, czyli tzw. bierne palenie.
- Zdrowy tryb życia, regularne badania oraz rezygnacja z używania wyrobów tytoniowych mogą znacząco zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka płuca. Kluczowe jest uświadomienie społeczeństwu, że choroba może dotknąć każdego. Ryzyko wzrasta wraz z wiekiem – podkreśla prezeska Fundacji Onkocafe.
Dodaje, że dlatego właśnie tak ważne jest korzystanie z badań przesiewowych. W przypadku gdy występują jakiekolwiek niepokojące objawy, nie warto zwlekać z wizytą u lekarza. Na wizytę u onkologa można zapisać się bez skierowania, z kolei badania RTG płuc i tomografię komputerową klatki piersiowej może zlecić nawet lekarz rodzinny. Świadomość profilaktyki i czujność na objawy to podstawowe narzędzia, które mogą zmniejszyć umieralność z powodu raka płuc.
3. Typowe i nietypowe. Jakie objawy daje rak płuc?
- Płuca mają swoje rezerwy i jeżeli są zajęte przez chorobę w małym stopniu, to często tego nie odczuwamy. Dopiero gdy choroba staje się zaawansowana, zaczyna nam brakować tchu, kaszlemy, czujemy się coraz gorzej. Niestety późne rozpoznanie nie wpływa dobrze na rokowania i pacjent ma znacznie mniejsze szanse na wyleczenie - wyjaśniał w rozmowie z WP abcZdrowie dr Tomasz Karauda z Kliniki Pulmonologii USK im. N. Barlickiego nr 1 w Łodzi, specjalista chorób wewnętrznych, lekarz oddziału chorób płuc.
Powszechnie kojarzone z rakiem płuca są objawy, takie jak utrzymujący się kaszel, krwioplucie, duszności czy ból lub ucisk w klatce piersiowej. Czerwoną flagą są też nawracające infekcje dróg oddechowych, brak apetytu i postępująca utrata masy ciała, a także dolegliwości bólowe w obrębie ramion czy barków.
- Kaszel może być związany z rozwijającym się nowotworem. W przypadku palaczy następuje wyraźna zmiana charakteru kaszlu z porannego mokrego - na suchy, męczący. Może też pojawić się domieszka krwi w odkrztuszanej wydzielinie - tłumaczył prof. Mróz.
Do mniej znanych i rzadziej występujących objawów zalicza się palce pałeczkowate, zwane też palcami dobosza. Mają charakterystyczny wygląd - wyraźnie pogrubione końce i zaokrąglone paznokcie przypominające kształtem szkiełko zegarka. To skutek niedotlenienia peryferyjnych części ciała, które to powoduje nadmierny rozwój tkanki łącznej w rejonie paznokci i ich deformację. Dane brytyjskiej organizacji Cancer Research UK wskazują, że palce dobosza występują u 35 proc. chorych z rozpoznanym niedrobnokomórkowym rakiem płuc i ok. 4 proc. pacjentów z drobnokomórkowym rakiem płuc.
Dr Tomasz Karauda ostrzega, że nietypowym objawem może być także ból łydki.
- Zakrzepica żył głębokich kończyn dolnych jest najczęstszą przyczyną zatorowości płucnej. Jeśli kogoś bolą łydki np. po długiej podróży, noga puchnie, to powinien skontaktować się z lekarzem. Jeżeli taki zakrzep się oderwie i powędruje do płuc, zablokuje duże rozgałęzienie, to możemy mieć do czynienia nawet ze stanem zagrożenia życia. Obrzęków i zasinień na łydce nie powinno się więc lekceważyć, zwłaszcza jeśli towarzyszy im ból w klatce piersiowej i duszności - wyjaśnił ekspert.
Jedno z badań, które ukazało się na łamach "Frontiers in Oncology", wskazuje, że jeszcze jeden nietypowy objaw może sygnalizować o raku. Naukowcy dowiedli, że 35-38 proc. chorych może borykać się z zaburzeniami smaku lub węchu.
Karolina Rozmus, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
