Gorączka sienna - jak z nią walczyć?
Gorączka sienna to potoczna nazwa objawów uczulenia na pyłki roślin. Ten typ alergii ma charakter sezonowy. W Polsce najczęściej uczulają trawy. Do typowych symptomów gorączki siennej zalicza się nieżyt nosa, różnego rodzaju zmiany skórne, łzawienie oczu oraz lekkie stany podgorączkowe. Objawy alergii na pyłki pojawiają się co roku, około połowy maja i ustępują pod koniec czerwca. Można się przed nimi chronić, unikając alergenów, stroniąc od pól, łąk i lasów lub stosując odczulanie za pomocą szczepionek.
1. Alergia na pyłki roślin
Kiedy rozpoczyna się wiosna, na drzewach pojawiają się niepozorne kwiaty, których pręciki zaczynają pylić. Miliony ziaren pyłku uwolnionych z pylników unoszą się w powietrzu. Przechodzień, nieświadomy życia w mikroświecie przyrody, obojętnie wciąga powietrze w nozdrza. U co dziesiątej osoby wpadające do nosa pyłki roślin wywołują objawy uczulenia, zwane potocznie gorączką sienną. Każdego roku najwcześniej pojawiają się objawy alergii na pyłki drzew. Wielu ludzi przechodzi je w sposób łagodny.
Najczęstsze objawy alergii na pyłki to napady kichania, uczucie wiercenia w nosie, swędzenie oczu i lekka chrypka. Osoby, które ciężej znoszą pylenie roślin, zwykle trafiają do lekarza i są diagnozowani początkowo jako przeziębienie. Coraz większa grupa pacjentów orientuje się po pewnym czasie, że „coroczne przeziębienie” wiosenną porą to objawy alergii wziewnej na kwitnące rośliny. Na nic tu zatem antybiotyki, aspiryna, ciepłe skarpety, czosnek, cebula i wiele innych lekarskich oraz domowych sposobów terapii. Trzeba iść do specjalisty.
2. Pylenie roślin
Alergia na pyłki ma charakter sezonowy. Alergenne gatunki roślin kwitną zawsze w tym samym okresie. W Polsce najczęściej uczulają trawy. Z ich powodu cierpi prawie 60% osób z alergią. Uczulenie na trawy zazwyczaj idzie w parze z uczuleniem na zboża, szczególnie pyłki żyta i kukurydzy. Równie często uczulają pyłki chwastów, natomiast katar sienny wywołują z reguły pyłki drzew.
Kalendarz objawów podąża w ślad za biologicznym kalendarzem uwalniania pyłków z kwiatów poszczególnych gatunków roślin. Niektóre gatunki drzew pylą już w lutym, kiedy śnieg pokrywa jeszcze ziemię. Szczyt stężenia pyłków drzew w atmosferze występuje w pierwszej połowie kwietnia. Miliardy pyłków atakują wówczas układ oddechowy chorych, powodując objawy alergicznego zapalenia nosa, oczu, a czasami również oskrzeli.
Po miesięcznej „ciszy pyłkowej” rozpoczyna się okres pylenia traw – od połowy maja do końca czerwca. Większość alergików właśnie w tym okresie narzeka na objawy uczulenia. Ostatnim letnim alergenem roślinnym są pyłki chwastów, których stężenie w powietrzu wzrasta w sierpniu i na początku września. Zegar wyznaczający zmiany w przyrodzie nie zawsze jest jednak tak regularny. Czasami następuje przyspieszenie albo opóźnienie wegetacji roślin. Zależy to od nasłonecznienia, temperatury i opadów atmosferycznych.
3. Objawy alergii na pyłki roślin
Do typowych objawów uczulenia wziewnego należy katar sienny. To najczęstsza oznaka chorób alergicznych. Oprócz tego, alergia na pyłki może skutkować zmianami skórnymi, np. pokrzywką albo świerzbiączką, oraz astmą oskrzelową. Osoba uczulona na pyłki roślin ma z reguły wodnisty, lejący się z nosa katar, uczucie świądu wewnątrz nosa, napady wielokrotnego kichania oraz zapalenie spojówek dające objawy w postaci pieczenia oczu i łzawienia. Objawom tym towarzyszy ogólne rozbicie, brak koncentracji, czasem stany podgorączkowe.
Gorączka sienna często bywa mylona z przeziębieniem. Szczególnie, gdy pojawia się w życiu pacjenta po raz pierwszy. Jak odróżnić od siebie te dwie choroby? Przy gorączce siennej objawy nasilają się w kontakcie z alergenem i pojawiają się rokrocznie około połowy maja, ustępują natomiast pod koniec czerwca. Osoby z alergią pyłkową mogą ratować się ucieczką od pól i łąk nad wodę. Unikanie alergenów to jednak często syzyfowa praca. Pyłki roślin mogą się przecież unosić w powietrzu i przemieszczać na znaczne odległości.
Alergikom w okresie pylenia roślin poleca się niewychodzenie z domów, przebywanie w pomieszczeniach przy zamkniętych oknach, unikanie trawiastych dolin, lasów, pól i łąk. Podczas deszczowej pogody objawy alergii na pyłki zwykle zmniejszają się, a chorzy czują się zdecydowanie lepiej, ponieważ krople usuwają alergeny z powietrza. Osoby cierpiące na gorączkę sienną muszą zażywać leki antyalergiczne. Do lata alergicy mogą przygotować się poprzez cykl szczepień mających na celu „nauczenie” tolerowania uczulających pyłków roślin.
4. Jak walczyć z gorączką sienną?
Obecnie na gorączkę sienną stosuje się różne systemy szczepionek:
- wodne roztwory – iniekcje co dwa dni,
- szczepionki absorbowane na wodorotlenku glinu – jeden zastrzyk na tydzień,
- szczepionki przygotowywane na tyrozynie – iniekcja raz na dwa tygodnie.
Dobór odpowiedniego systemu szczepienia zależy od lekarza. Istnieją również szczepionki przeznaczone do podawania doustnego, a także w postaci inhalacji na błonę śluzową nosa. Nie na każdy alergen można chorego w Polsce uodpornić. Niedostępne są szczepionki odczulające na pyłki drzew, chwastów i zbóż. Rozszerzenie tej oferty jest już tylko kwestią czasu. Jeżeli nie można chorego odczulić, to pozostaje doraźne leczenie farmakologiczne, które musi się odbywać pod kontrolą alergologa.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.