Gruczolakorak – przyczyny, diagnostyka, rokowania

Gruczolakorak, inaczej rak gruczołowy, jest rodzajem nowotworu złośliwego. To najpowszechniejszy wariant nowotworu złośliwego dorosłych. W organizmie może rozwinąć się wszędzie tam, gdzie znajduje się nabłonek gruczołowy. Co warto o nim wiedzieć?

1. Co to jest gruczolakorak?

Gruczolakorak (rak gruczołowy, adenocarcinoma) to złośliwy nowotwór pochodzenia nabłonkowego, który wywodzi się z tkanek gruczołowych. Może lokalizować się w wielu miejscach. Zmiana charakteryzuje się sposobem wzrostu, która naśladuje tworzenie prawidłowych struktur gruczołowych.

Gruczolakorak może powstać wszędzie tam, gdzie znajduje się nabłonek gruczołowy. To rodzaj nabłonka, którego główną funkcją jest produkcja różnych wydzielin. Zwykle pojawia się w przewodzie pokarmowym, gruczołach dokrewnych, trzustce, wątrobie, trzonie macicy, jajnikach, płucach, gruczole krokowym, śliniankach, sutku oraz nerkach.

Zobacz film: "Choroby serca najczęstszą przyczyną zgonów Polaków"

Najczęściej diagnozuje się takie jednostki jak:

• gruczolakorak płuc. Gruczolakorak płuca stanowi około 30% wszystkich przypadków raka płuca,
• gruczolakorak jelita grubego,
• gruczolakorak piersi,
• gruczolakorak żołądka,
• gruczolakorak macicy,
• gruczolakorak trzustki,
• gruczolakorak prostaty.

2. Przyczyny i czynniki ryzyka gruczolakoraka

Nowotwór wywodzi się z błony śluzowej narządów, w których występuje nabłonek typu gruczołowego. Może również powstawać w efekcie zastąpienia dojrzałej tkanki inną, w pełni zróżnicowaną, najczęściej w odpowiedzi na przewlekłe drażnienie do nabłonka gruczołowego (na podłożu metaplazji). Zdarza się, że adenocarcinoma rozwija się wskutek zezłośliwienia łagodnych, nienaciekających nowotworów gruczołowych (gruczolaków).

Obecnie medycyna nie jest w stanie jednoznacznie określić przyczyn gruczolaka. Istnieją jednak czynniki ryzyka, które mają znaczący wpływ na rozwój tego nowotworu.

Czynnikami ryzyka gruczolakoraka są:

• przewlekłe stany zapalne (rak gruczołowy trzustki i żołądka),
• otyłość i nieprawidłowa dieta (w gruczolakoraku jelita grubego, endometrium, sutka i przełyku),
• palenie tytoniu (głównie w gruczolakoraku płuc),
• hormony płciowe (w nowotworach prostaty, piersi, trzonu macicy czy jajnika).

Możliwe jest także dziedziczenie gruczolakoraka. W niektórych przypadkach rolę odgrywa przekazywanie mutacji genetycznych.

3. Diagnostyka raka gruczołowego

W początkowej fazie rozwoju gruczolaki nie dają żadnych objawów. Pierwsze symptomy pojawiają się w zaawansowanym stadium rozwoju nowotworu, a objawy gruczolaka zależą głównie od jego lokalizacji.

Aby zdiagnozować gruczolakoraka niezbędne są badania obrazowe, takie jak tomografia komputerowa, ultrasonografia, mammografia, rezonans magnetyczny. Gdy wskażą obecność guza, ze zmiany pobiera się materiał do badania histopatologicznego lub cytologicznego, by określić rodzaj nowotworu.

Do pobrania fragmentu zmiany, wykorzystuje się takie metody jak:

• wymaz szczoteczkowy (z oskrzela bądź dróg żółciowych),
• łyżeczkowanie kanału szyjki lub jamy macicy (przy podejrzeniu raka gruczołowego endometrium lub szyjki macicy),
• biopsja cienkoigłowa pod kontrolą USG (w guzach ślinianek i tarczycy),
• biopsja cienkoigłowa wykonywana podczas ultrasonografii endoskopowej (w zmianach dróg żółciowych i trzustki),
• biopsja gruboigłowa (w podejrzeniu gruczolakoraka piersi i prostaty),
• pobranie wycinków podczas gastroskopii (w zmianach żołądka lub podejrzeniu gruczolakoraka przełyku),
• pobranie wycinków podczas kolonoskopii (w guzach jelita grubego) bądź bronchoskopii (w raku płuc).

4. Leczenie adenocarcinoma

W leczeniu gruczolakoraków stosuje się chemioterapię, naświetlania, zabiegi chirurgiczne, hormonoterapię i immunoterapię. Metoda oraz intensywność leczenia zależy od:

• lokalizacji guza,
• resekcyjności zmiany (możliwości jej całkowitego wycięcia),
• od tego, czy to gruczalakorak bez przerzutów czy z przerzutami,
• stanu ogólnego pacjenta.

Samo rozpoznanie gruczolakoraka niewiele mówi o rokowaniu, ponieważ określa jedynie jego budowę mikroskopową oraz potwierdza, że źródłem jego pochodzenia jest nabłonek gruczołowy. W kwestii gruczolakorak rokowania, niezbędne jest otrzymanie kompletnego obrazu choroby nowotworowej.

Najważniejsze jest ustalenie stopnia zaawansowania oraz stopnia złośliwości histologicznej. Oznacza to, że rokowanie w każdym przypadku gruczolakoraka może być inne. Diagnozuje się zarówno raka gruczołowego, który daje szansę na wyleczenie, jak i zmianę wiążącą się z gorszym rokowaniem.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.