Co to jest aglutynacja? Grupy krwi i wskazania do określenia grupy krwi

Aglutynacja to jeden z odczynów immunologicznych, który opiera się na zlepianiu antygenów po dodaniu surowicy krwi i aglutynin.

Aglutynacja jest stosowana do określania grupy krwi, wykrywania przeciwciał na antygeny, rozpoznania antygenów oraz do oznaczania ilości przeciwciał.

W organizmie przepływa 5-6 litrów krwi. Dotlenia ona komórki i narządy, transportuje substancje odżywcze, stabilizuje przemiany wodne i mineralne, a także usuwa toksyny.

Głównie składa się z trombocytów (płytek krwi), które są odpowiedzialne za krzepliwość, erytrocytów oraz leukocytów. Posiada również aglutynogeny A, B i 0, które określają grupę krwi.

• grupa A - najpopularniejsza w populacji, na powierzchni czerwonych krwinek są antygeny A, natomiast w surowicy przeciwciała anty-B,
• grupa B - występuje u około 12% populacji, erytrocyty zawierają antygen B, a surowica przeciwciała anty-A,
• grupa AB - występuje u 8% populacji, na czerwonych krwinkach występuje antygen A i B, a w surowicy nie ma przeciwciał,
• grupa 0 - występuje u 40% osób, na powierzchni erytrocytów nie ma antygenów, natomiast w surowicy znajdują się przeciwciała anty-A oraz anty-B.

We krwi poza układem AB0 występuje układ grupowy Rh. U 85% obserwuje się antygen D, oznaczany jako Rh+. Brak przeciwciał określa się symbolem Rh-.

Aglutynacja to podstawowy proces stosowany do określenia grupy krwi. Badanie nie wymaga bycia na czczo, specjalnego przygotowania ani skierowania od lekarza. Od pacjenta pobiera się próbkę krwi z żyły ze zgięcia łokciowego, a u noworodka z pępowiny.

Po pobraniu krwi miejsce wkłucia przez chwilę należy przycisnąć za pomocą wacika lub gazy. Ważne, aby przez kilkanaście minut nie zginać ręki, aby uniknąć powstania krwiaka lub siniaka.

Jeśli zlecone jest jednoczesne ustalenie grupy krwi oraz wykonanie próby krzyżowej krew pobierana jest dwukrotnie. Badanie jest bezpieczne, a po jego wykonaniu można wrócić do codziennych obowiązków.

Krew jest nakładana na szklaną płytkę, a następnie dodaje się do niej określoną surowicę. Surowica ma w swoim składzie przeciwciała anty-A, anty-B albo oba z nich. Po chwili gołym okiem widać, w którym przypadku dochodzi do aglutynacji, ponieważ krwinki się ze sobą zlepiają.

Znajomość własnej grupy krwi jest ważna, ponieważ usprawnia proces transfuzji krwi. Potencjalny dawca krwi musi mieć taką samą grupę krwi w układzie AB0, co biorca krwi.

Oczywiście to nie wszystkie czynniki, które umożliwiają przetoczenie. Biorca nie może mieć w osoczu innych przeciwciał skierowanych przeciwko krwinkom czerwonym dawcy.

O zgodności grupy krwi decyduje ostatecznie tzw. próba krzyżowa. Wskazania do wykonania badania grupy krwi:

• konieczność przetoczenia krwi,
• konieczność przetoczenia krwi w celu leczenia niedokrwistości,
• przed każdym zabiegiem chirurgicznym,
• przewidywanie grupy krwi potomstwa,
• chęć zaspokojenia własnej ciekawości,
• ciąża,
• chęć zostania honorowym dawcą krwi.

Po wykonaniu badania grupy krwi wiarygodnym potwierdzeniem grupy krwi jest karta identyfikacyjna wydawana bezpłatnie w regionalnych centrach krwiodawstwa. Brana pod uwagę jest również legitymacja honorowego dawcy krwi oraz wynik badania laboratoryjnego, który posiada pieczątkę pracowni.

Źródła

1. Immunologia transfuzjologiczna krwinek czerwonych. Obowiązujący zakres badań wykonywanych u krwiodawców, chorych i kobiet ciężarnych
2. Dembińska-Kieć A., Naskalski J.W., Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Urban & Partner, Wrocław 2009, ISBN 978-83-7609-137-2
3. Tomaszewski J., Diagnostyka laboratoryjna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001, ISBN 83-200-3591-0
4. Mariańska B., Fabijańska-Mitek B., Windyga J., Badania laboratoryjne w hematologii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003, ISBN 83-200-2758-6
5. Gołąb J., Jakóbisiak M., Lasek W., Stokłosa T., Immunologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009, ISBN 978-83-01-15154-6