Trwa ładowanie...

Gruźlica układu moczowego – objawy, przyczyny i leczenie

Avatar placeholder
25.01.2023 15:39
Gruźlica układu moczowego to jedna z najpopularniejszych postaci gruźlicy pozapłucnej.
Gruźlica układu moczowego to jedna z najpopularniejszych postaci gruźlicy pozapłucnej. (Adobe Stock)

Gruźlica układu moczowego to jedna z najczęstszych postaci gruźlicy pozapłucnej. Jest podstępna i niebezpieczna, a jej rozpoznanie i leczenie stanowią duże wyzwanie. Jakie towarzyszą jej objawy? Co wywołuje rozwój schorzenia?

spis treści

1. Co to jest gruźlica układu moczowego?

Gruźlica układu moczowego (gruźlica układu moczowo—płciowego, gruźlica urogenitalna, GUTB) jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych form gruźlicy pozapłucnej (EPTB). Istotą choroby są zmiany zapalne w obrębie układu moczowego lub płciowego. Rzadko rozpoznaje się ją u dzieci. Szczyt zachorowań przypada na 45-55 rok życia.

Biorąc pod uwagę umiejscowienie i charakter patologii, wyróżnia się kilka form gruźlicy układu moczowo-płciowego. Choroba może rozwijać się w nerkach, moczowodzie, pęcherzu moczowym, cewce, sterczu i narządach płciowych. Ponadto z uwagi na zaawansowanie procesów destrukcji tkanek gruźlicę nerek i pęcherza moczowego klasyfikuje się według czterech stopni.

2. Gruźlica układu moczowego - przyczyny

Gruźlica jest chorobą zakaźną wywołaną przez prątki kwasooporne z grupy Mycobacterium tuberculosis complex – M. tuberculosis (Mycobacterium tuberculosis), M. bovis (Mycobacterium bovis) i M. africanum (Mycobacterium africanum), nazwane od nazwiska odkrywcy prątkami Kocha.

Zobacz film: "Podstawowe badania, jakie powinna wykonać każda kobieta"

Do zakażenia gruźlicą układu moczowego i płciowego dochodzi drogą zstępującą poprzez naczynia krwionośne lub limfatyczne, możliwe jest również zakażenie wstępujące z moczu lub ejakulatu (wówczas rozprzestrzenia się drogami moczowymi do innych części układu moczowo-płciowego).

Najczęściej gruźlica układu moczowego jest efektem rozsiewu krwiopochodnego prątków, do którego dochodzi podczas zakażenia pierwotnego. Zwykle ognisko pierwotne zlokalizowane jest w płucach. Choroba atakuje nerki w wyniku hematogennego przeniesienia z aktywnych lub uśpionych ognisk w płucach.

Specjaliści podkreślają znaczenie czynników ryzyka gruźlicy moczowo-płciowej. To:

  • kontakt z prątkiem gruźlicy (chory człowiek lub zainfekowane zwierzę, ale i materiał biologiczny),
  • gruźlicę o innym umiejscowieniu (aktywną lub po leczeniu).

3. Gruźlica układu moczowego - objawy

Gruźlica układu moczowego rozwija się zwykle potajemnie, bez specyficznych objawów początkowych oraz uchwytnych wrót wtargnięcia oraz pochodzenia patogenu.

Dolegliwości związane z GUTB pojawiają się zwykle stosunkowo późno. Wówczas wskazują na zaawansowany proces chorobowy i zajęcie układu moczowo-płciowego.

Objawy gruźlicy układu moczowo-płciowego to:

  • bóle okolicy lędźwiowej, ból krocza, obrzęk i ból najądrza, guzkowe powiększenie stercza z umiarkowanym bólem,
  • obecność ropy lub krwi w nasieniu,
  • zmniejszenie objętości pęcherza moczowego,
  • kolka nerkowa,
  • jałowy ropomocz,
  • częstomocz, parcia naglące,
  • obecność przetok mosznowych, kroczowych lub lędźwiowych,
  • nawrotowe zakażenia układu moczowego.

Choroba jest niebezpieczna, ponieważ niezdiagnozowana i nieleczona może prowadzić do ograniczenia, a nawet do zahamowania czynności chorej nerki. Jej niewydolność może oznaczać nawet śmierć pacjenta.

4. Gruźlica układu moczowego diagnostyka i leczenie

Diagnostyka gruźlicy układu moczowego obejmuje badania:

  • przedmiotowe,
  • podmiotowe,
  • laboratoryjne moczu i krwi,
  • nasienia w przypadku mężczyzn,
  • obrazowe u pacjentów z podejrzeniem gruźlicy układu moczowo-płciowego (obejmują ultrasonografię, badania z wykorzystaniem promieni Roentgena i badania endoskopowe).

Choć pewne rozpoznanie choroby opiera się na znalezieniu w moczu chorego prątków gruźlicy, zdarza się, że umożliwia je dopiero badanie mikroskopowe wycinków zmienionych chorobowo tkanek.

Dodatkowo należy wykluczyć:

  • gruźlicę płuc,
  • gruźlicę układu moczowo-płciowego o innym umiejscowieniu,
  • zakażenie wirusem HIV.

W leczeniu gruźlicy układu moczowego konieczne jest skojarzenie kilku leków, a terapia opiera się na pięciu różnych schematach. Wybór odpowiedniego zależy od sytuacji klinicznej. Kluczowy jest odpowiednio długi czas leczenia i stosowanie się do zaleceń lekarskich.

Zasadniczo terapia GUTB polega na przyjmowaniu co najmniej czterech leków przeciwprątkowych przez co najmniej pół roku. Nieodpowiednie leczenie prowadzi do nawrotu choroby i rozwoju oporności Mycobacterium tuberculosis complex na leki przeciwgruźlicze.

W terapii choroby dużą rolę odgrywa leczenie chirurgiczne, które jest konieczne nawet w 80% przypadków. Zabiegi wykonuje się po 2-miesięcznej intensywnej terapii przeciwprątkowej. Po operacji leczenie przeciwprątkowe jest kontynuowane.

Rekomendowane przez naszych ekspertów

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze