HCG - charakterystyka, ciąża, metody oznaczania, interpretacja wyników
HCG (human chorionic gonadotropin), czyli gonadotropina kosmówkowa, jest wytwarzana przez łożysko i przez zapłodnioną komórkę jajową, po implantacji w macicy. Jego funkcją jest, m.in. stymulowanie wytwarzania progesteronu przez ciałko żółte w jajniku. Stężenie HCG wzrasta w trakcie ciąży, a w moczu można go wykryć już po 7 dniach po zapłodnieniu. Zależność tę wykorzystują testy ciążowe.
HCG (human chorionic gonadotropin), czyli gonadotropina kosmówkowa, jest wytwarzana przez łożysko i przez zapłodnioną komórkę jajową, po implantacji w macicy.
W tym artykule:
Gonadotropina kosmówkowa
Gonadotropina kosmówkowa (HCG) składa się z dwóch części (podjednostek): alfa i beta. Nieco większa podjednostka alfa swoją budową przypomina inne białka organizmu, m.in. podjednostki alfa innych hormonów (LH), FSH, TSH). Podjednostka beta natomiast decyduje o specyficznych właściwościach biologicznych i immunologicznych gonadotropiny. Jedyną sytuacją, kiedy to nie zarodek, a tkanki dorosłego człowieka wytwarzają gonadotropinę, są choroby nowotworowe jajnika lub jądra. Nieprawidłowe komórki mają zdolność do syntezy różnych hormonów, w tym HCG. Nowotwory te są bardzo rzadkie, dlatego sporadycznie zdarza się wykrycie HCG poza ciążą lub u mężczyzny.
Wyróżnia się cztery elementy użyteczności klinicznej oznaczania markerów, są to: czułość, swoistość, a także dodatnia lub ujemna wartość predykcyjna. U chorego z nowotworem czułość to prawdopodobieństwo wyniku dodatniego, natomiast u osób zdrowych swoistość oznacza prawdopodobieństwo prawidłowego wyniku. Wartość predykcyjna może być dodatnia lub ujemna. Dodatnia wartość predykcyjna przy wysokim stężeniu markera to wysokie prawdopodobieństwo nowotworu, a ujemna przy niskim stężeniu markera najprawdopodobniej wyklucza jego istnienie. Markery nowotworowe oznacza się zwykle w surowicy, żółci, ślinie, zawartości torbieli, płynie mózgowo-rdzeniowym oraz płynach wysiękowych z jamy płucnej i otrzewnej.
PYTANIA I ODPOWIEDZI LEKARZY NA TEN TEMAT
Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem:
- Co oznaczają wyniki badania TSH i HCG?Tomasz Budlewski - odpowiada lek. Tomasz Budlewski
- Skąd to wysokie BHCG? - odpowiada lek. Tomasz Budlewski
- Czy wynik beta HCG jest prawidłowy w 6. tygodniu ciąży? - odpowiada lek.Tomasz Budlewski
Jakie badania należy wykonać w ciąży?
HCG jako czynnik wskazujący ciążę
Gonadotropina kosmówkowa (HCG) jest to hormon wytwarzany przez blastocystę, po implantacji w macicy oraz przez łożysko. Jej główną funkcja jest przede wszystkim podtrzymywanie produkcji progesteronu przez ciałko żółte jajnika. Wzrost poziomu HCG pojawia się dopiero po 6 - 12 dniach po owulacji, dlatego też test należy wykonać około 10. dnia po jajeczkowaniu. W zależności od użytych przeciwciał, może być oznaczana cała cząsteczka HCG, wolna podjednostka alfa HCG, wolna podjednostka beta oraz całkowita beta HCG, tzw. Total test HCG (cała cząsteczka i wolna podjednostka beta). HCG wykrywane jest w moczu.
Gonadotropina u płodów męskich pobudza komórki jąder do produkcji testosteronu. U wszystkich nienarodzonych dzieci zwiększa ilość hormonów tarczycy. Wspomaga w ten sposób jeszcze niedojrzałą przysadkę mózgową. Hormon HCG osłabia również układ immunologiczny matki. Dzięki temu ciało obce, jakim w jej organizmie jest płód, nie zostaje zaatakowane przez komórki odpornościowe i zniszczony. Hormon zwiększa również wchłanianie przez płód większej ilości składników odżywczych z krwi matki, dzięki czemu ma więcej energii na intensywny rozwój. HCG wpływa również na funkcjonowanie organizmu kobiety. Powoduje zmiany w przemianach cukrów i tłuszczów, korzystniejsze dla odżywiania dziecka.
Metody oznaczania HCG
Ponieważ matka i dziecko są ze sobą ściśle związani, HCG wydzielane przez płód znajduje się również w organizmie kobiety. Z łatwością można ją wykryć w jej krwi oraz moczu. Najczęściej do badania HCG służą domowe testy ciążowe, które są szeroko dostępne w aptekach i supermarketach. Dokładniejszą metodą są badania przeprowadzane w laboratorium (badanie krwi lub moczu). Zasada wykrywania HCG w obu przypadkach jest podobna i opiera się na metodach immunologicznych.
HCG jako białko jest antygenem, czyli substancją, z którą łączą się przeciwciała. Przeciwciała używane w testach ciążowych łączą się z całą cząsteczką HCG lub tylko z podjednostką beta. Laboratoryjne testy ciążowe z krwi opierają się przeważnie na metodzie immunoenzymatycznej. Polega ona na tym, że do badanej krwi lub moczu dodaje się specjalne oznakowane przeciwciała, które łączą się z HCG lub jego podjednostką beta. Następnie sprawdza się, ile takich połączeń powstało. Na tej podstawie wylicza się dokładne stężenie HCG.
Test ciążowy uważa się za dodatni, jeżeli stężenie HCG wynosi > 25 mIU/ml. Ciążę natomiast można wykluczyć, jeżeli ilość jednostek HCG nie przekracza 5 mIU/ml. Jeżeli wynik mieści się w granicach 5-25 mIU/ml, uznaje się go za wątpliwy i badanie należy powtórzyć.
W domowych testach ciążowych (badanie moczu) wykorzystuje się podobną metodę. Jeżeli w moczu obecna jest wystarczająca ilość HCG, po połączeniu z przeciwciałami na płytce testowej wybarwia się odpowiedni pasek. Taki wynik można zyskać, gdy stężenie HCG przekracza 25 mIU/ml.
Poziom HCG
Poziom HCG we krwi pozwala ocenić stan zdrowia badanego. Niski poziom HCG, czyli poniżej 5 jm./l to wynik prawidłowy. Badanie poziomu beta HCG pozwala na diagnozowanie nieprawidłowości pojawiających się w I trymestrze ciąży.
Poziom HCG wzrasta u kobiet w ciąży, a także w ciążowej chorobie trofoblastycznej (wówczas czułość diagnostyczna dla zaśniadu groniastego wynosi 97%). Nieprawidłowy poziom HCG u kobiety ciężarnej może pojawić się w takich przypadkach, jak ciąża pozamaciczna, ciąża bliźniacza, niepełne poronienie, niewydolność łożyska lub po śmierci płodu.
U mężczyzn i nieciężarnych kobiet może wskazywać na istnienie zmian nowotworowych, które powodują wytwarzanie HCG z np. raka jajnika lub jądra (w tym przypadku czułość diagnostyczna wynosi prawie 100%), nienasieniakowatych nowotworów (czułość markera oscyluje pomiędzy 48, a 86%) oraz nasieniaków z wystąpieniem komórek syncytiotrofoblastu. Poziom HCG w organizmie może być również użyty do diagnozowania raka sromu.
Zobacz także
Wartość odcięcia to wartość służąca do rozpoznawania choroby. W przypadku badania HCG w nowotworach zarodkowych jajnika i jądra oraz w nowotworach trofoblastu wartość odcięcia wynosi 0 jm./ml dla mężczyzn i 5 jm./ml dla kobiet.
Stężenie HCG powinno wzrastać dwukrotnie w każdym 2. - 3. dniu tygodnia ciąży. Nie powinno podwyższać się o mniej niż 66% w ciągu 48h, 114% do 72h i 175% w ciągu 96h. Gdy wartość osiągnie 1.200 - 6.000 mIU/ml, wzrost następuje co 72 - 96h.
Źródła
- Postępowanie w przypadku ciążowej choroby trofoblastycznej - wytyczne Royal College of Obstetricians and Gynaecologists
- Tomaszewski J., Diagnostyka laboratoryjna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001, ISBN 83-200-3591-0
- Hyla-Klekot L., Kokot F., Kokot S. Badania laboratoryjne - Zakres norm i interpretacja, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011, ISBN 978-83-200-4301-3
- Bręborowicz G. Ginekologia i położnictwo, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005, ISBN 83-200-3082-X
- Kaleta M. (red.), Podstawy położnictwa. Najważniejsze zagadnienia, Urban & Partner, Wrocław 2011, ISBN 978-83-7609-254-6
- Hanretty K. P. Położnictwo, Urban & Partner, Wrocław 2006, ISBN 83-89581-34-5
- Dudenhausen J. Położnictwo praktyczne i operacje położnicze, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010, ISBN 978-83-200-4032-6
- Dembińska-Kieć A., Naskalski J.W., Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Urban & Partner, Wrocław 2009, ISBN 978-83-7609-137-2
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
