Hiperalgezja – rodzaje, przyczyny, leczenie
Hiperalgezja jest nadmierną wrażliwością na ból. Schorzenie może występować w kilku wariantach. Wyróżniamy hiperalgezję opioidowa, wtórną, a także pierwotną. Osoba borykająca się z hiperalgezją odczuwa nasilone wrażenie bólowe, nieproporcjonalne do bodźca. Jakie objawy towarzyszą schorzeniu? W jaki sposób leczy się hiperalgezję?
1. Co to jest hiperalgezja?
Hiperalgezja, to innymi słowy nadmierna wrażliwość na ból. Schorzenie możemy również nazwać wzmożoną reakcją na bodziec, który w normalnych warunkach powoduje doznania bólowe. Jedną z głównych przyczyn hiperalgezji jest przewodnictwo bólowe spowodowane pobudzeniem receptora NMDA. Objawem schorzenia są bóle samoistne, rozlane, a także nasilające się.
Hiperalgezję należy odróżniać innych schorzeń, np. od allodynii oraz przeczulicy dotykowej. W przypadku allodynii ból odczuwany jest pod wpływem bodźca, który w normalnych warunkach nie wywołuje bólu (przykładem może być delikatny dotyk lub zimno). To schorzenie jest skrajną postacią hiperalgezji.
Przeczulica dotykowa wiąże się z nieproporcjonalnym odczuciem bólu do natężenia bodźców bólowych. Nadmierne odczuwanie bólu może dotyczyć jednego lub kilku zmysłów (węchu, wzroku, smaku, czucia, słuchu).
2. Hiperalgezja – rodzaje i objawy
Wyróżnia się następujące rodzaje hiperalgezji:
Hiperalgezja pierwotna jest nadwrażliwością nad ból występującą w tkance lub w tkankach, w których doszło do urazu. Może wystąpić u osób, które zostały zaatakowane przez jadowitego ssaka, samca dziobaka. Według specjalistów jad nie zagraża życiu człowieka, ale jest na tyle silny, że wywołuje rozdzierający ból, który może się utrzymywać od kilku dni do kilku tygodni, a nawet miesięcy.
Hiperalgezja wtórna jest nadwrażliwością na ból pojawiającą się w tkankach nieuszkodzonych (tkankach, które otaczają uraz pierwotny).
Hiperalgezja opioidowa to nadwrażliwość na ból, spowodowana stosowaniem środków przeciwbólowych.
U pacjentów stosujących przez dłuższy czas przeciwbólowe opioidy (zazwyczaj są to pacjenci ze zdiagnozowanym nowotworem) może dojść do niepożądanych objawów, np. do hiperalgezji opoidowej. Pacjenci odczuwają samoistne, rozlane bóle, które mogą się wzmagać pod wpływem zwiększenia dawki leków.
Główne objawy hiperalgezji opioidowej:
- samoistny, rozlany ból
- ból nie ma związku z nowym urazem lub nasileniem choroby,
- wzrost nasilenia odczuwanego bólu,
- nieustające lub nasilające się dolegliwości podczas przyjmowania zwiększonej dawki leków,
- nadwrażliwość skóry,
- dolegliwości pojawiające się w obszarach, w których pierwotnie nie występowały
- u niektórych pacjentów może pojawić się splątanie i drżenia mięśniowe.
3. Hiperalgezja – przyczyny
Pacjenci borykający się z hiperalgezją zwykle uskarżają się na samoistne i nasilające się bóle.
Zazwyczaj przyczyną schorzenia jest:
- oparzenie,
- półpasiec,
- uraz,
- operacja, podczas której doszło do uszkodzenia tkanek i nerwów,
- fibromialgia,
- długotrwałe przyjmowanie przeciwbólowych leków opioidowych.
Specjaliści nie są w stanie jednoznacznie określić, czym jest spowodowana hiperalgezja u niektórych chorych.
Oto prawdopodobne mechanizmy, które mogą być odpowiedzialne za wytworzenie się nadmiernej wrażliwości na ból:
- zmiany genetyczne,
- podwyższone stężenie nukleotydu cAMP,
- zwiększone przewodnictwo bólowe spowodowane pobudzeniem receptora NMDA,
- zaburzenia związane z wydzielaniem dynorfiny A.
4. Rozpoznanie i leczenie hiperalgezji
Rozpoznanie hiperalgezji jest nie lada wyzwaniem dla wielu specjalistów. Nie ma żadnych badań laboratoryjnych, ani przesiewowych, które stwierdzałyby obecność schorzenia. Postawienie diagnozy jest nieco prostsze w przypadku pacjentów przyjmujących opioidy, osób z fibromialgią, przebytym półpaścem czy rozległymi urazami.
Hiperalgezję opioidową leczy się za pomocą rotacji leków i zmniejszenia dawek konkretnego opioidu. Hiperalgezja może być leczona również ketaminą, która jest antagonistą receptora NMDA.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
