Hipotyreoza
Niedoczynność tarczycy (hipotyreoza) jest to choroba, w której dochodzi do niewystarczającego wytwarzania hormonów tarczycy lub istnieje całkowity ich brak. Występuje około 5 razy częściej u kobiet niż u mężczyzn. Może pojawić się w różnych okresach życia, może być również wrodzona. Wyróżnia się dwie postacie choroby: obrzęk śluzowaty, czyli niedoczynność u dorosłych oraz matołectwo, czyli kretynizm tarczycowy, który manifestuje się, gdy niedoczynność powstaje u dzieci.
1. Przyczyny hipotyreozy
Hipotyreoza ma charakter przewlekły. Może ją wywołać wiele czynników, np. zażywanie niektórych leków, operacje, naświetlania, zapalenie gruczołu tarczowego, zbyt mała liczba impulsów ze strony przysadki i podwzgórza. Ze względu na etiologię niedoczynność można podzielić na pierwotną i wtórną.
Pierwotna niedoczynność przysadki wywołana jest przez zmiany dotyczące samego gruczołu tarczowego. Może być wynikiem procesu autoimmunologicznego w organizmie. Powstają specyficzne przeciwciała skierowane przeciwko zdrowym komórkom gruczołu tarczowego, co powoduje ich niszczenie, a to niedostateczne wydzielanie hormonów (tzw. choroba Hashimoto). Inną przyczyną może być poporodowe zapalenie tarczycy (ok. 5% kobiet po porodzie), jednak w większości przypadków objawy same przemijają. Zmiany zapalne tarczycy mogą spowodować także, że cały narząd i otaczające go tkanki włóknieją (tzw. choroba Riedla). Częstą przyczyną występowania niedoczynności tarczycy jest wcześniejsza terapia jodem radioaktywnym nadczynności tarczycy. Inne przyczyny to: defekty enzymatyczne syntezy hormonów tarczycy lub obwodowa oporność na hormony tarczycy, niedoczynność polekowa (amiodaron, związki litu, leki tyreostatyczne), wycięcie tarczycy.
Wtórna niedoczynność tarczycy związana jest ze zmianami patologicznymi przysadki mózgowej i podwzgórza. Przysadka wydziela hormon TSH, którego zadaniem jest stymulacja wydzielania hormonów tarczycy. Z kolei przysadkę kontroluje podwzgórze, wytwarzające swoiste hormony wpływające na wydzielanie hormonów przysadki.
2. Objawy i leczenie niedoczynności tarczycy
W niedoczynności tarczycy mamy do czynienia ze spowolnieniem wszystkich procesów w organizmie, co jest powodowane przez obniżenie podstawowej (spoczynkowej) przemiany materii.
Można zaobserwować także odkładanie się cząsteczek glikozaminoglikanów, co objawia się występowaniem obrzęków, zwłaszcza podskórnych i okołostawowych. Pojawia się osłabienie, wzrost masy ciała chorego i zmiany w wyglądzie jego twarzy – powieki są opuchnięte, oczy zwężone, twarz jest maskowata. Wypadają i łamią się włosy, chory ma uczucie wyczerpania, znużenia, staje się apatyczny, odczuwa zimno, spada jego poziom koncentracji. Skóra staje się sucha, blada, nadmiernie zrogowaciała. Często występują uporczywe zaparcia. Może pojawić się wole. Zmiany wywołane niedoborem hormonów tarczycy dotyczą także czynności serca i układu oddechowego. Serce zwalnia, oddechy stają się płytkie, a ich częstotliwość spada.
Właściwe rozpoznanie i podjęcie systematycznego leczenia pozwala zlikwidować nieomal zupełnie opisane objawy niedoczynności gruczołu tarczowego. Zdiagnozowanie choroby polega na pomiarze poziomu hormonów. Stężenie TSH, czyli hormonu wydzielanego przez przysadkę w celu pobudzenia tarczycy, jest obniżone w przypadku niedoczynności wtórnej i podwyższone, gdy mamy do czynienia z niedoczynnością pierwotną. W obu przypadkach stężenie FT4 (tzw. wolna tyroksyna - hormon tarczycowy) jest obniżone. Wykonywane jest także badanie na obecność przeciwciał przeciwko komórkom tarczycy.
Leczenie polega na podawaniu preparatów zawierających hormony tarczycy. Ich dawka ustalana jest indywidualnie dla każdego chorego.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.