Infekcje a łysienie
Infekcja (zakażenie, łac. infectio) to wtargnięcie do organizmu drobnoustrojów chorobotwórczych, które poza typowymi objawami (gorączka, obrzęk, ból) mogą wpływać negatywnie na wszystkie funkcje organizmu, w tym też na porost włosów, doprowadzając do ich wypadnięcia.
1. Czym jest łysienie?
Łysienie (łac. alopecia, wypadanie włosów) występuje, kiedy dzienna utrata włosów wynosi powyżej 100 i utrzymuje się przez okres kilku tygodniu. Włosy mogą wypadać z całej powierzchni głowy lub jedynie z ograniczonych jej miejsc. Czasami dotyczy to też innych okolic ciała (np. dołów pachowych, okolicy narządów płciowych, brwi, rzęsy, brody u mężczyzn). Możemy wyróżnić następujące typy łysienia:
telogenowe - jest rozlane, powodujące jedynie zmniejszenie gęstości włosów;
anagenowe - również rozlany typ łysienia, jednak dotyczący także włosów odrastających - może doprowadzić do całkowitego wyłysienia;
spowodowane bliznowaceniem - to wyłysienie całkowite, nieodwracalne, intensywnie dzielące się komórki są zastępowane przez tkankę łączną;
androgenowe - spowodowane zaburzeniami hormonalnymi; wypadanie włosów dotyczy skóry na skroniach i nad czołem, występuje u obu płci, łysienie to jest spowodowane powolnym, stopniowym zmniejszaniem się mieszka włosowego, dlatego nie pojawia się masowy ubytek włosów;
plackowate-ogniskowe - wypadanie włosów, brak cech bliznowacenia;
o podłożu psychicznym - nawykowe wyrywanie, szarpanie włosów;
z powodu złej pielęgnacji - używanie nieodpowiednich środków, wysokiej temperatury, zbyt mocne upinanie lub związywanie;
grzybica skóry owłosionej głowy - ogniskowe zmiany powodujące ułamanie włosa blisko powierzchni skóry, czasem towarzyszy im stan zapalny, otrębiaste łuszczenie.
2. Wypadanie włosów w przebiegu infekcji
Czasami już w trakcie trwania infekcji lub do czterech miesięcy po zakażeniu, wysokiej gorączce może wystąpić wzmożona utrata włosów, która jest odwracalna i zazwyczaj ustępuje samoistnie. Wypadanie włosów w przypadku infekcji ma charakter rozlany, o największym nasileniu w okolicy czołowo-ciemieniowej. Przyspieszone odrastanie wspomagają suplementy witaminowe i mineralne oraz preparaty wzmacniające, należy również nie dopuszczać do długo utrzymującej się podwyższonej temperatury ciała (do 40°C).
3. Łysienie a choroby zakaźne
Największy wpływ na nadmierne wypadanie włosów podczas infekcji ma wysoka i długo utrzymująca się gorączka. Innymi przyczynami są czynniki toksyczne wydzielane przez drobnoustroje lub substancje wytwarzane przez organizm człowieka w odpowiedzi na zakażenie. Czasem niedobory pokarmowe występujące podczas choroby (szybsza przemiana materii) związana z podwyższoną temperaturą organizmu, nieprzyjmowanie regularnych posiłków, interakcje pożywienia z lekami) mogą pogłębić zainicjowane zakażeniem wypadanie włosów. Choroby najczęściej powodujące odwracalną utratę włosów, to: gruźlica, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie płuc, dur brzuszny, odra, ciężka grypa, kiła. Poza drobnoustrojami na strukturę włosa wpływają niektóre antybiotyki je zwalczające, dlatego w razie łysienia związanego z leczeniem zakażenia należy odstawić (jeżeli nie zagrozi to zdrowiu) antybiotyk i zastąpić go innym.
4. Nieodwracalne przypadki łysienia po zakażeniu
Zdarza się, że drobnoustroje wpłyną bezpośrednio na cebulki włosów powodując ich bliznowacenia (zastąpienie dzielących się komórek przez tkankę łączną). Taki stan jest nieodwracalny, a włosy które wypadną już nie odrastają. Taki rodzaj łysienia mogą spowodować następujące choroby: trąd, półpasiec, leiszmanioza skórna, kiła.
5. Łysienie w kile
Kiła (łac. lues, gr. syphilis, brudny ), zwana też „wielkim naśladowcą” jest jedną z chorób przenoszonych drogą płciową, wywoływaną przez krętka bladego (Treponema pallidum), która często powoduje łysienie, jednak nie jako jedyny jej objaw. Chorobę tą dzielimy na następujące etapy:
Kiła wczesna- trwa 2 lata
Okres inkubacji trwa 2-90 dni (średnio 21).
Kiła objawowa wczesna.
- Kiła I okresu (lues prymaria) czas trwania - od 3-9 tygodnia,
1.1. kiła surowiczoujemna (lues seronegativa) - 3-6 tygodnia,
1.2. kiła surowiczododatnia (lues seropositiva) - 6-9 tygodnia, - Kiła II okresu (lues secundaria) trwa od 9 tygodnia-2 lat po zakażeniu,
2.1. kiła wczesna (lues secundaria recens) 9-16 tydzień choroby,
2.2. kiła wczesna nawrotowa (lues secundaria recidivans) od 16 tygodnia-2 lat, - Kiła wczesna utajona,
Kiła późna (lues tarda), - Kiła utajona późna (lues lates tarda) > 2 lat,
- Kiła objawowa późna, kiła III okresu (lues tertiaria) > 5 lat.
Objawy kiły pierwszorzędowej często zostają niezauważone i dopiero jej kolejny okres przynosi rozpoznanie, wypadanie włosów występuje u 3-7% chorych. Łysienie, według badań, najczęściej dotyczy heteroseksualnych mężczyzn - ok. 7%, kobiety stanowią 5%, zaś homoseksualiści 4%. Łysienie może wystąpić w objawowej kile drugorzędowej (ok. 8-12 tygodniach po pierwszych objawach tego okresu), można je także spotkać w kile utajonej.
W kile łysienie może mieć charakter: ogniskowy, najwięcej włosów wypada w okolicy skroniowej i potylicznej (wygląd futra wygryzionego przez mole, uznane przez niektórych za typowe), rozlany lub mieszany. Czasami może nastąpić utrata rzęs, brwi, włosów z dołów pachowych, okolicy narządów płciowych zewnętrznych, brody u mężczyzn, opisywano również przypadki wypadania włosów z nietypowych miejsc, np. kończyn.
Łysienie to ma charakter odwracalny, głównie o typie telogenowym. W badaniach histopatologicznych występują nacieki z limfocytów i plazmocytów w okolicy opuszki włosa i naczyń. W badaniach można wykazać krętki znajdujące się w mieszku lub jego bezpośredniej okolicy (nie wykrywa się krętków w skórze niezmienionej). Często łysienie występuje jednocześnie z zajęciem układu nerwowego przez krętki. Leczeniem z wyboru jest penicylina, alternatywą (tylko przy uczuleniu na penicylinę) są tetracykliny lub makrolity. Gdy drobnoustroje uszkodzą mieszki, nawet skuteczne leczenie nie spowoduje odrostu włosów.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.