Prześwietlenie płuc - interpretacja zdjęć RTG

Prześwietlenie płuc wykonujemy w dwóch projekcjach: tylno-przedniej oraz bocznej. Badanie to służy rozpoznaniu tych chorób, które zmieniają rozmiar tkanek lub sposób, w jaki absorbowane jest przez nie promieniowanie. W interpretacji zdjęć należy pamiętać, że „zacienieniem” nazywamy pola jasne a „przejaśnieniem” obszary ciemne. Najczęściej za pomocą omawianego badania diagnozujemy różne choroby układu oddechowego.

Prześwietlenie płuc jest w tym przypadku absolutnym standardem, bardzo przydatnym nie tylko w postawieniu rozpoznania, ale i ocenie ciężkości choroby oraz diagnozowaniu powikłań, tj. ropień płuca, wysięk (obecność płynu) w jamie opłucnej, ropniak (obecność ropy) w jamie opłucnej. Często na podstawie zdjęcia rentgenowskiego płuc można nawet domniemywać o tym, który drobnoustrój doprowadził do zapalenia.

W najczęstszej postaci zapalenia płuc, powstającej na tle bakteryjnym, na zdjęciu rentgenowskim lekarz widzi tzw. zacienienie miąższowe - czyli jasne pole w miejscu, gdzie w normalnych warunkach znajduje się ciemny obraz, odzwierciedlający powietrze w płucach. Zacienienie jest spowodowane obecnością nacieku zapalnego.

Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem:

• Co oznaczają wyniki badania płuc u 57-latki? - odpowiada dr n. med. Tomasz Grzelewski
• Co znaczy nieprzemieszczający się guz w płucach? - odpowiada lek. Katarzyna Szymczak
• Co oznacza wynik badania RTG i zgrubienie okołooskrzelowe? - odpowiada lek. Aleksandra Witkowska

Wszystkie odpowiedzi lekarzy

Jest to patologicznie zwiększone upowietrznienie tkanki płucnej, wynikające z uszkodzenia ścian pęcherzyków płucnych. Rozedma występuje w przebiegu POChP - przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, która nęka tysiące osób, przede wszystkim palaczy. Możliwe jest również występowanie rozedmy u osób nie chorujących na POChP - dotyczy ona aż 40% palaczy. Obszary dotknięte rozedmą mogą łączyć się i tworzyć tzw. pęcherze rozedmowe, które wymagają nieraz usunięcia operacyjnego.

W przebiegu POChP z rozedmą obserwujemy w badaniu rentgenowskim klatki piersiowej obniżenie przepony, zwiększnie wymiaru przednio-tylnego („głębokości”) klatki piersiowej i zwiększenie przejrzystości płuc, spowodowane zalegającym w niej powietrzem.

Ta wyjątkowo groźna choroba jest najczęstszym nowotworem złośliwym na świecie. W prześwietleniu płuc diagnozuje się niestety zmiany już zaawansowane - praktycznie nie jest możliwe uwidocznienie nowotworów mniejszych niż o średnicy 1 cm. Dużo czulszym badaniem jest w przypadku raka płuc tomografia komputerowa.

Zmiana w badaniu radiologicznym klatki piersiowej, nasuwająca podejrzenie raka to, tak jak w przypadku zapalenia płuc, zacienienie miąższowe. Jest ono zwykle mniejsze i bardziej „zlokalizowane”, o wyraźniejszych granicach niż naciek zapalny. W celu postawienia precyzyjnej diagnozy, konieczne jest wykonanie tomografii komputerowej, bronchoskopii i/lub biopsji. Czasem na podejrzenie raka naprowadzić mogą nawracające zapalenia płuc lub zmiany nieodmowe, czyli obszary „bez powietrza” w zdjęciu rentgenowskim, których przyczyną jest obecność w oskrzelu blokującego przepływ powietrza nowotworu.

• Dlaczego palacze chorują na płuca?
• Rak płuca zabija kobiety
• Płuca - charakterystyka, choroby, zapalenie płuc, rak płuc, rozedma płuc
• Rak płuc - wszystko, co trzeba wiedzieć
• Jak rozpoznać złamanie na zdjęciu rentgenowskim?

Tę groźną, być może niedocenianą, lecz nadal występującą dziś chorobę, wywołują bakterie - prątki gruźlicy. Mogą one wywoływać gruźlicę różnych narządów (opłucnej, skóry, węzłów chłonnych, jajników, opon mózgowo-rdzeniowych, osierdzia, kręgosłupa, układu moczowo-płciowego), jednak najczęstszą postacią pozostaje gruźlica płuc. Kluczowy w postawieniu diagnozy jest dodatni wynik badania bakteriologicznego, ale prześwietlenie płuc pozostaje bardzo istotne w naprowadzeniu na rozpoznanie. W badaniu tym obserwujemy nacieki i jamy, typowo w szczytowych częściach płuc - tam gdzie dociera najwięcej tlenu, potrzebnego prątkom do optymalnego rozwoju.

Jest to grupa chorób, które powstają w wyniku długotrwałego wdychania różnego rodzaju pyłów. W przebiegu pylicy dochodzi do włóknienia płuc. Najczęściej narażenie na szkodliwe pyły ma miejsce w pracy, dlatego pylice zaliczane są do chorób zawodowych. Zaliczamy tu np. pylicę krzemową czy pylicę górników kopalń węgla, a także pylicę azbestową.

Prześwietlenie płuc jest podstawą rozpoznawania pylic. Zmiany w tym badaniu pojawiają się zwykle po ok. 10-letnim narażeniu na dany rodzaj pyłu. Są to różnej wielkości i kształtu zacienienia, odzwierciedlające guzkowate zmiany. W ich obrębie czasem występują zwapnienia, powodujące, że przejaśnienia są bardziej wysycone (jaśniejsze).

Schorzenie to należy do tzw. chorób ziarniniakowych i dotyka nie tylko płuca, ale również wiele innych narządów, tj. skóra, oczy, węzły chłonne, wątroba, nerki. Jej przyczyna nie została dotąd poznana. Występuje najczęściej u osób młodych - w wiekhttps://portal.abczdrowie.pl/badanie-radiologiczneu 20-40 lat. Na podstawie obrazu prześwietlenia płuc w badaniu radiologicznym klatki piersiowej klasyfikuje się sarkoidozę w jednym z pięciu stadiów jej rozwoju.

Znaczenie ma tu nie tylko obecność patologicznych zmian w płucach (zacienienia, włóknienie), ale także powiększenie węzłów chłonnych, które również zaobserwować można w zdjęciu rentgenowskim.

Źródła

1. Reeder M.M. Radiologia, od objawu do rozpoznania, Medipage, Warszawa 2009, ISBN 978-83-89769-28-2
2. Pruszyński B. Wskazania do badań obrazowych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011, ISBN 978-83-200-3525-4
3. Droszcz W. (red.), Choroby płuc. Diagnostyka i terapia, Urban & Partner, Wrocław 1999, ISBN 83-85842-04-7
4. Czech A., Tatoń J. Diagnostyka internistyczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005, ISBN 83-200-3156-7