Izopropanol – kiedy i jak go bezpiecznie stosować?
Izopropanol to organiczny związek chemiczny z grupy alkoholi alifatycznych. Jest najprostszym alkoholem drugorzędowym, który zawiera tylko trzy atomy węgla. Dzięki swoim właściwościom znajduje szerokie zastosowanie w wielu branżach. Służy do czyszczenia, odtłuszczania i dezynfekcji. Doskonale sprawdza się jako rozpuszczalnik.
1. Co to jest izopropanol?
Izopropanol to organiczny związek chemiczny z grupy alkoholi alifatycznych. Jest najprostszym alkoholem drugorzędowym. Zawiera trzy atomy węgla. Otrzymywany jest w przemyśle przez hydratację propylenu. Inne nazwy izopropanol to propan-2-ol, alkohol izopropylowy. Jego nazwa handlowa to IPA.
Alkohol izopropylowy jest łatwopalną, przezroczystą cieczą o charakterystycznym, ostrym zapachu. Jego wzór sumaryczny to C3H7OH. IPA charakteryzuje się właściwościami czyszczącymi, odtłuszczającymi i tym, że szybko odparowuje oraz nie pozostawia osadów po wyschnięciu (po odparowaniu nie zostaje po nim żaden osad).
2. Zastosowanie izopropanolu
Z uwagi na swoje właściwości, izopropanol znajduje szerokie zastosowanie w wielu branżach. Substancja ułatwia czyszczenie, nie powoduje korozji elementów ani nie narusza ich obudów. To jeden z podstawowych rozpuszczalników stosowanych w elektronice.
Traktuje się ją jak tańszy zamiennik etanolu lub metanolu zarówno do czyszczenia precyzyjnych układów optycznych (szkieł i soczewek, także optoelektroniki. To np. czytniki laserowe), jak i głowic magnetycznych, napędów dyskowych czy urządzeń mechaniki precyzyjnej.
Izopropanol używany w elektronice ma stężenie rzędu 99%. W stężeniu między 60%, a 90% IPA jest wysoce skutecznym środkiem bakteriobójczym, działa również przeciwwirusowo i przeciwgrzybiczo.
W poligrafii, w druku offsetowym, izopropanol wykorzystuje się jako środek stosowany w roztworach nawilżających. W syntezie chemicznej to odczynnik do wprowadzania grupy izopropylowej i izopropoksylowej. Poprzez odwodornienie izopropanolu uzyskuje się aceton.
3. Izopropanol - szkodliwość
Alkohol izopropylowy nie jest trujący, ale może szkodzić. Choć jego ostry zapach szybko odparowuje, podczas pracy z nim zalecane jest zachowanie środków ostrożności.
Kluczowe jest, by miało to miejsce jedynie w dobrze wentylowanych pomieszczeniach. To ważne z dwóch powodów. Po pierwsze alkohol izopropylowy ma działania drażniące błony śluzowe.
Jego opary mogą powodować dolegliwości w obrębie narządu wzroku i górnych dróg oddechowych, a nawet doprowadzić do uszkodzenia centralnego układu nerwowego. Po drugie ciecz jest łatwopalna, a nagromadzone opary mogą nie tylko szkodzić, ale i ulec zapłonowi. Zaleca się także stosowanie rękawic ochronnych.
4. Izopropanol - zatrucie
IPA to środek o wysokim stężeniu alkoholu. Nie nadaje się do spożycia przez ludzi (nie musi być sprzedawany w postaci skażonej, które ma na przykład denaturat). Konsumowany jest szkodliwy i niebezpieczny dla zdrowia i życia. W przypadku spożycia IPA może dojść do stanu upojenia alkoholowego, wymiotów i zatrucia organizmu.
Zatrucie izopropanolem objawia się bólami i zawrotami głowy, znieczuleniem, hipotermią, niskim ciśnieniem krwi, depresją alkoholową, wstrząsem, a nawet śpiączką. Jaka jest dawka śmiertelna spożycia alkoholu izopropylowego? Według specjalistów w przypadku dorosłego człowieka stanowi ją ilość 250 ml.
5. Jak używać izopropanolu?
Do czyszczenia optyki za pomocą izopropanol najlepiej sprawdzają się delikatne waciki lub ściereczki (ważne, by nie rysowały czyszczonych powierzchni) nasączone niewielką ilością alkoholu izopropylowego.
Można także używać ściereczek nasączonych izopropanolem, które nie pozostawiają smug po wyschnięciu. Sprawdzają się do optycznych nośników informacji (płyt DVD, Blu-Ray i CD), a także czyszczenia sprzętu optycznego (obiektywów, okularów, szkieł powiększających).
Jest jeszcze inny sposób. Elementy, które mają być wyczyszczone IPA, można włożyć do kuwety i zalać je niewielką ilością izopropanolu. Wskazane jest wyszorowanie jej pędzelkiem. Do hurtowego czyszczenia płytek można użyć myjki ultradźwiękowej.
6. Gdzie kupić izopropanol?
Alkohol izopropylowy można kupić w sklepach elektronicznych i hurtowniach dystrybuujących elektronikę. Czysty izopropanol jest sprzedawany w butelkach o różnej objętości. Można go kupić w butelkach litrowych lub 5 czy 20-litrowych kanistrach. Jego cena nie jest wysoka. Litrowa butelka kosztuje kilkanaście złotych.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.