Jadłowstręt psychiczny (anoreksja) - przyczyny, objawy, leczenie
Jadłowstręt psychiczny, zwany też anoreksją, to poważne zaburzenie odżywiania charakteryzujące się niezdolnością do utrzymania prawidłowej masy ciała z powodu silnego lęku przed przybraniem na wadze lub utratą kontroli nad własnym ciałem. Jadłowstręt jest zwykle związany z ograniczaniem spożycia pokarmów, ale może obejmować też nadmierne ćwiczenia fizyczne, stosowanie środków przeczyszczających lub moczopędnych. Jakie są przyczyny rozwoju jadłowstrętu psychicznego u młodzieży?
1. Co to jest jadłowstręt psychiczny?
Jadłowstręt psychiczny (anoreksja) to jedno z najpoważniejszych zaburzeń odżywiania, które charakteryzuje się uporczywym i niezdolnym do kontrolowania pragnieniem utraty wagi.
Osoby dotknięte tym zaburzeniem starają się uzyskać i utrzymać bardzo niską masę ciała poprzez ograniczanie spożywanych kalorii, wykluczanie części produktów spożywczych, nadmierne ćwiczenia fizyczne, a także stosowanie środków przeczyszczających czy moczopędnych.
Jadłowstręt psychiczny objawia się nie tylko fizycznymi skutkami, ale również poważnymi konsekwencjami emocjonalnymi. Osoby chore na anoreksję odczuwają lęk związany z jedzeniem i tracą zdolność rozpoznawania prawdziwego poziomu głodu oraz sytości. Mają także zaburzoną percepcję własnego ciała, często widzą się grubszymi niż są w rzeczywistości, co potęguje ich niezadowolenie ze swojego wyglądu.
Osoby cierpiące na to zaburzenie mogą zmagać się dodatkowo z zaburzeniami hormonalnymi i problemami z układem sercowo-naczyniowym. Dodatkowo anoreksja często towarzyszy problemom emocjonalnym, takim jak depresja, lęk czy zaburzenia obsesyjno-kompulsywne.
2. Przyczyny jadłowstrętu psychicznego
Przyczyny jadłowstrętu psychicznego są złożone i wielowymiarowe, a powstanie tego zaburzenia może być rezultatem różnych czynników. Rozwój anoreksji może być efektem niskiego poczucia własnej wartości, nadmiernego perfekcjonizmu, stresu lub lęku.
Kontrola nad jedzeniem może stanowić sposób na radzenie sobie z problemami emocjonalnymi lub trudną sytuacją życiową. Nie bez znaczenia jest też presja społeczna i kulturowa, promowanie szczupłej sylwetki i współczesne standardy piękna przyczyniają się do utrwalania fałszywych wyobrażeń o idealnym ciele, co może wpłynąć na rozwój jadłowstrętu psychicznego.
Czynniki sprzyjające anoreksji to również zbyt wysokie oczekiwania ze strony rodziców lub otoczenia, brak wsparcia od najbliższych, traumatyczne wydarzenia, a także narażenie na krytykę w mediach społecznościowych czy szkole.
Presja społeczna, zwłaszcza wśród grupy rówieśniczej, by spełniać określone standardy urody i wyglądu, może przyczynić się do kształtowania sposobu myślenia o konieczności osiągnięcia szczupłej sylwetki.
U osób aktywnych fizycznie, szczególnie w dyscyplinach związanych z wyglądem (np. gimnastyka, taniec), może istnieć presja na utrzymanie niskiej wagi, co również może przyczynić się do rozwoju anoreksji.
Wśród przyczyn tego zaburzenia odżywienia wymienia się również niezadowolenie z własnego ciała, niską samoocenę, obsesję na punkcie zdrowego odżywiania się i ćwiczeń, a także brak wiedzy na temat rzeczywistych potrzeb organizmu. Istnieją także dowody na dziedziczność anoreksji, osoby z historią rodzinną tego zaburzenia mogą być bardziej narażone na jego wystąpienie.
3. Jakie są najczęstsze objawy jadłowstrętu psychicznego?
Jadłowstręt psychiczny manifestuje się poprzez wiele objawów zarówno fizycznych, jak i emocjonalnych:
- lęk przed przybraniem na wadze,
- znaczne ograniczenie ilości spożywanych kalorii i unikanie wysokokalorycznych produktów,
- nadmierne skupianie się na planowaniu posiłków i liczeniu kalorii,
- chęć spożywania posiłków w samotności,
- stosowanie głodówek,
- zażywanie środków przeczyszczających,
- stosowanie suplementów na odchudzanie,
- bardzo częsta kontrola wagi,
- nieustanne porównywanie się z innymi,
- niezadowolenie z własnego wyglądu,
- nadmierna aktywność fizyczna,
- wskaźnik masy ciała BMI poniżej 17,5,
- wtórny zanik miesiączki,
- lekceważenie skutków drastycznej utraty wagi,
- osłabienie i zawroty głowy,
- pogorszenie kondycji skóry,
- wypadanie włosów,
- wahania nastroju.
4. Jak skutecznie leczyć jadłowstręt psychiczny?
Leczenie jadłowstrętu psychicznego wymaga holistycznego podejścia, które uwzględnia zarówno aspekty fizyczne, jak i psychologiczne. Oto kilka skutecznych strategii terapeutycznych:
- psychoterapia poznawczo-behawioralna - skupia się na zmianie negatywnych zachowań związanych z jedzeniem i kontrolą wagi, a także poprawie umiejętności w zakresie radzenia sobie z emocjami i stresem,
- konsultacje dietetyczne - opieka dietetyka pomaga w stopniowym i bezpiecznym zwiększaniu ilości spożywanych kalorii,
- farmakoterapia - w niektórych przypadkach może być wprowadzenie leków, zwłaszcza gdy pacjent cierpi jednocześnie na zaburzenia psychiczne,
- grupy wsparcia - grupy wsparcia mogą być pomocne w budowaniu wsparcia społecznego, wymianie doświadczeń i motywacji podczas trudności związanych z leczeniem.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.