Jak działa epinefryna?
Epinefryna, znana szerzej jako adrenalina, potocznie nazywana jest hormonem stresu. Należy do amin katecholowych. Wytwarzana jest przez gruczoły dokrewne pochodzące z grzebienia nerwowego. Można ja również otrzymać syntetycznie, co wykorzystuje współczesna medycyna.
1. Epinefryna – co to jest?
Epinefryna i adrenalina to te same substancje. Określa się je jako hormon 3xF, co daje bardzo dosadny opis jej działania – fright (strach), fight (walka) i flight (ucieczka).
W momencie silnego strachu, gdy organizm wyczuwa zagrożenie, mózg wysyła sygnał do gruczołów dokrewnych. W takiej sytuacji uaktywniają się nadnercza, które produkują katecholaminy, m.in. adrenalinę. Jej wyrzut mobilizuje do działania na najwyższych obrotach. Umysł i mięśnie otrzymują dodatkowe wsparcie – intensywnie myślimy lub bardzo szybko biegniemy, uciekając przed zagrożeniem. Przyspiesza akcja serca, rozszerzają się drogi oddechowe, by do krwi docierała większa ilość tlenu. Rozszerzają się też źrenice.
W przypadku sportów ekstremalnych wyrzut adrenaliny powoduje późniejszą euforię. Jest to stan niezwykle pożądany, zupełnie niegroźny dla organizmu. To zupełne przeciwieństwo permanentnego stresu, który jest wyniszczający dla zdrowia.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
2. Epinefryna – lek
Adrenalina to również lek ratujący życie. Podaje się do w trakcie resuscytacji krążeniowo-oddechowej w przypadku zatrzymania krążenia. Dzięki jej zastosowaniu mięsień sercowy zostaje błyskawicznie pobudzony do skurczów, a w sytuacji użycia defibrylatora – lepsza jest skuteczność przewodzenia bodźców elektrycznych.
Alergikom z kolei znana jest najpewniej epinefryna w autostrzykawce. Stosuje się ją w przypadkach wstrząsu anafilaktycznego, a więc w ostrej reakcji alergicznej, która grozi śmiercią. Najczęściej występuje po kontakcie z jadem osy czy pszczoły albo lekiem. Powoduje atak duszności i obrzęk dróg oddechowych, co uniemożliwia oddychanie. Podanie epinefryny rozluźnia mięśnie gładkie oskrzeli i gardła, a w efekcie – ratuje życie. Nie jest to też zadanie trudne. Ampułkostrzykawkę z adrenaliną kupuje się w aptece na receptę i przechowuje z dala od dzieci. W razie potrzeby wykonuje się zastrzyk domięśniowy, najlepiej w mięśnie przedniobocznej części uda. By epinefryna zaczęła szybciej działać, miejsce wkłucia należy rozmasować.
Adrenalina silnie zwęża naczynia krwionośne, przez co zmniejsza krwawienie. Bywa stosowana też w laryngologii i stomatologii, gdzie preparaty zawierające epinefrynę są niekiedy stosowane do znieczulenia miejscowego.
Epinefryna może być podawana wyłącznie wtedy, gdy zachodzi taka konieczność, o czym decyduje lekarz (wyjątkiem jest wstrząs anafilaktyczny). Podaje się ją domięśniowo, podskórnie i dożylnie. Jej stosowanie może również wywołać objawy niepożądane, np. niepokój, drażliwość, bezsenność, bóle i zawroty głowy, osłabienie, rozszerzenie źrenic. Epinefryna bez recepty nie jest dostępna. Wydawana jest wyłącznie z przepisu lekarza.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
