Trwa ładowanie...

Powikłania żylaków przełyku

Powikłania żylaków przełyku
Powikłania żylaków przełyku

Żylaki przełyku to charakterystyczne poszerzenia naczyń żylnych dolnej części przełyku. Są to struktury bardzo podstępne – ich pierwszym objawem bardzo często jest krwawienie, którego śmiertelność wynosi około 50 %. Krwawienia z odbytu oraz wymiotowanie krwią, towarzyszące często żylakom przełyku, może prowadzić do niedokrwistości, objawiającej się bladością skóry, łamliwością włosów i ogólnym stanem przemęczenia. Żylaki zatem to nie tylko problem sam w sobie, ale również przyczyna wielu innych poważnych chorób.

spis treści

1. Czym są żylaki przełyku?

Żylaki przełyku są zazwyczaj wtórnym objawem nadciśnienia w żyle wrotnej, spotykanym w utrudnieniu przepływu krwi żylnej z dolnych części ciała przez wątrobę, na przykład w marskości wątroby. Początkowo przez długi czas mogą się one w żaden widoczny sposób zewnętrznie nie objawiać, a wykrywane są jedynie przypadkowo w czasie badań radiologicznych przełyku. W miarę ich rozwoju i coraz większego rozciągania (ścieńczenia) ścian naczyń żylnych może dochodzić do ich pękania oraz mniejszych lub większych krwotoków. Dzieje się tak zazwyczaj w przypadku nagłych zmian ciśnienia w przełyku lub w układzie żylnym tej okolicy (np. przy kaszlu, kichaniu, wymiotach), a niekiedy spontanicznie lub po ich uszkodzeniu w czasie połykania.

2. Przyczyny powstawania żylaków przełyku

Wśród przyczyn nadciśnienia wrotnego, które bezpośrednio jest przyczyną żylaków przełyku znajdują się:

Zobacz film: "Polacy żyją aż 7 lat krócej niż Szwedzi"
  • marskość wątroby (81%) – alkoholizm, przewlekle zapalenia wątroby wirusami żółtaczki typu B (HBV) oraz typu C (HCV),
  • nowotwory (10%),
  • niewydolność serca (3%),
  • gruźlica (2%),
  • dializoterapia (1%),
  • choroby trzustki (1%),
  • inne (2%) – niedoczynność tarczycy, zakrzepica żyły wrotnej, filarioza, zespół Meigsa, toczeń rumieniowaty układowy.

3. Diagnostyka i stopnie zaawansowania żylaków

Diagnostyka żylaków przełyku:

  • ezofagoskopia - badanie z wyboru
  • zdjęcie kontrastowe przełyku

Stopnie zaawansowania choroby:

  • I stopień - wąskie żylaki o prostym przebiegu
  • II stopień - poszerzone żylaki o krętym przebiegu zajmujące mniej niż 1/3 obwodu przełyku
  • III stopień - szerokie żylaki o krętym przebiegu zajmujące więcej niż 1/3 obwodu przełyku.

4. Powikłanie

Najgroźniejszym powikłaniem żylaków przełyku jest krwotok. Może on przebiegać bardzo dramatycznie i doprowadzić do dużej utraty krwi. Objawia się krwistymi, chlustającymi wymiotami, świeżą niestrawioną krwią. Wymioty są spowodowane bezpośrednim emetogennym działaniem krwi. Około 30% krwotoków jest śmiertelnych. Śmierć następuje zarówno z powodu utraty krwi, jak i na skutek śpiączki wątrobowej. Śpiączka spowodowana jest przeciążeniem dużą ilością białka, niewydolnej zazwyczaj (z powodu choroby podstawowej) wątroby.

Krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego może mieć także postać:

  • wymiotów fusowatych,
  • wymiotów krwistych,
  • stolca smolistego,
  • stolca zmieszanego z krwią.

Smoliste stolce pojawiają się wtedy, gdy w przewodzie pokarmowym znalazło się powyżej 100 ml krwi. Stolec wymieszany z krwią zdarza się w masywnych krwawieniach z górnego odcinka przewodu pokarmowego, którym zwykle towarzyszy znacznie przyspieszony pasaż jelitowy.

5. Czynniki ryzyka pierwszego krwotoku z żylaków przełyku

  • nadużywanie alkoholu,
  • duże ciśnienie w żyle wrotnej (nie ma jednak liniowej zależności między ciśnieniem a ryzykiem krwawienia)
  • duży rozmiar żylaków,
  • rozległe żylaki z charakterystycznymi ciemnosinymi punktami w obrazie endoskopowym, obecność nadżerek i wybroczyn na cienkiej błonie śluzowej,
  • zaawansowana niewydolność wątroby.

6. Skutki krwawienia z żylaków przełyku

Skutki krwawienia zależą od czasu jego trwania, nawrotów, ilości utraconej krwi i szybkości wynaczyniania. W prognozowaniu istotną rolę odgrywają także wyjściowe parametry morfologii chorego i choroby towarzyszące (zwłaszcza choroby nerek, układu krążenia czy układu oddechowego). W zależności od ilości utraconej krwi krwawienie z żylaków przełyku może być bezobjawowe lub mogą wystąpić objawy hipowolemii: bladość, osłabienie, zawroty głowy, zlewne poty, spadek ciśnienia tętniczego krwi, przyspieszenie tętna, aż do wystąpienia pełnoobjawowego wstrząsu.

7. Rokowanie

Śmiertelność w pierwszym krwotoku z żylaków przełyku szacuje się na około 50 %. Dalsze rokowanie zależy od wydolności wątroby. W ciągu roku po pierwszym krwotoku umiera 5 % chorych w klasie A i 50 % w klasie C wg klasyfikacji Childa i Pugha (skala stosowana w do określenia rokowania w schorzeniach prowadzących do niewydolności wątroby, głównie w marskości wątroby, oraz konieczności przeszczepienia wątroby) – głównie w wyniku ponownych krwawień.

Zapobieganie i skuteczne leczenie chorób wątroby, zapobieganie jej marskości i utrudnieniom krążenia krwi w jej obrębie jest jednoczesnym zapobieganiem żylakom przełyku. Spożywanie pokarmów miękkich, papkowatych, wilgotnych, drobnoziarnistych, przeciwdziała natomiast krwotokom z tych żylaków.

8. Leczenie żylaków przełyku

Leczenie możemy podzielić na trzy etapy:

  • leczenie zachowawcze niekrwawiących żylaków przełyku,
  • leczenie paliatywne żylaków, z których występowały krwotoki,
  • leczenie interwencyjne w przypadku krwotoku.

W leczeniu zachowawczym farmakologicznym stosuje się nieselektywne blokery receptorów β-adrenergicznych. Leczenie paliatywne stosuje się w celu zapobiegania nawrotom krwawienia. Polega ono na wytworzeniu zespoleń wrotno-układowych. Leczenie interwencyjne krwotoku - polega na endoskopowym wstrzykiwaniu miejscu krwawienia środka sklerotyzującego lub na zakładaniu zacisków na krwawiące żylaki. Starszą metodą, obecnie rzadko już stosowaną, jest zakładanie tamponady zgłębnikiem Sengstakena i Blakemore'a lub zgłębnikiem Lintona.

Rozpoznanie krwawienia z żylaków odbytu jest bardzo trudne i w wielu przypadkach następuje za późno, dlatego tak ważna jest profilaktyka tej choroby i wczesne reagowanie na pojawiające się uprzednio objawy.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Następny artykuł: Ostre powikłania żylaków
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze