Jak rozpoznać alergię na słońce? Objawy uczulenia na słońce (fotoalergii)
Alergia na słońce jest coraz częściej spotykana. Co ciekawe, objawy uczulenia na słońce nie zdarza się jedynie latem, kiedy promieniowanie słoneczne jest najsilniejsze. Mogą wystąpić w każdym momencie roku, np. jeśli wiosna jest ciepła. Pierwsze przypadki często zdarzają się już w pierwszych dniach maja. Sprawdź, jak rozpoznać alergię na słońce i na czym polega jej leczenie.
1. Objawy alergii na słońce
Alergia na słońce nie jest alergią w pełnym tego słowa znaczeniu. Jest to raczej miejscowa reakcja toksyczna, a jej objawy są wprost proporcjonalne do ilości promieniowania słonecznego. Występują niedługo po opalaniu i są ograniczone do miejsc eksponowanych na światło (nie obejmuje całego ciała). Są to:
- krosty
- czerwone plamy
- pęcherzyki
- pieczenie i swędzenie skóry
Zmiany skórne występują głównie na dekolcie, szyi, przedramionach, ramionach i na stopach, rzadziej na twarzy.
Objawami towarzyszącymi mogą być osłabienie, gorączka sięgająca nawet do 39 stopni.
Alergia na słońce to trudny i dość skomplikowany problem medyczny dotyczący diagnostyki określającej poszczególne pasma promieniowania słonecznego wywołującego objawy alergii skórnej. Diagnostyka ta jest również dość trudno dostępna. Samo „radzenie sobie”, jak w każdej chorobie alergicznej, ze zdefiniowaną przyczyną to po pierwsze unikanie bezpośrednich kąpieli słonecznych i nasłonecznienia, po drugie – stosowanie wysokich filtrów przeciwsłonecznych.
Objawy alergii słonecznej znikają zazwyczaj po 10 – 15 dniach, pod warunkiem, że unika się promieni słonecznych. Niestety mogą one powrócić za każdym razem, gdy wystawimy skórę na ich działanie.
Grupa schorzeń, które charakteryzują się występowaniem nadwrażliwości na promieniowanie słoneczne, nazywana jest fotodermatozami.
2. Przyczyny alergii na słońce
Nadwrażliwość na światło może być wynikiem dodatkowego działania substancji światłouczulających pochodzenia endogennego (porfirie). Niektóre choroby skóry zaostrzają się pod wpływem światła (toczeń rumieniowaty, opryszczka).
Pozostałe postacie nadwrażliwości na światło są wynikiem skojarzonego działania światła i zewnątrzpochodnych substancji światłouczulających. Prowadzą do powstawania odczynów fototoksycznych i fotoalergicznych, przy czym w patogenezie tych reakcji aktywne jest przede wszystkim widmo UVA.
Wrażliwość skóry na słońce może wzrastać za sprawą niektórych:
- leków (m.in. tetracykliny, sulfonamidy, niesterydowe leki przeciwzapalne, niektóre leki przeciwtrądzikowe, środki hormonalne)
- kosmetyków - np. te zawierające olejek lawendowy oraz cytrynowy, kwasy AHA
- ziół, np. dziurawca
- warzyw, np. selera
Do reakcji fotoalergicznej dochodzi tylko u niektórych osób stosujących leki czy kosmetyki fotouczulające. Zmodyfikowane pod wpływem słońca cząsteczki leków łączą się z białkami skóry, tworząc alergeny, które są zapamiętywane przez układ odpornościowy. W rezultacie tego po każdym zażyciu leku i nawet bardzo krótkiej ekspozycji na słońce pojawia się ostry stan zapalny skóry z obrzękiem i pokrzywką. Po jakimś czasie mogą przybrać postać bardzo trudnych do usunięcia przebarwień.
W wyniku zainicjowania procesu immunologicznego, pomimo zaprzestania kontaktu z substancją uczulającą, wytwarza się czasami oporna na leczenie, tzw. przetrwała nadwrażliwość na światło, obejmująca szeroki zakres promieniowania – UVA, UVB, a nawet światło widzialne. U pacjentów dotkniętych tą chorobą niekiedy dochodzi do uogólnionego zapalenia skóry (erytrodermia).
3. Czynniki zwiększające ryzyko pojawienia się alergii na słońce
Uczulenie na słońce dotyka ok. 10 proc. osób dorosłych, z czego wyraźną większość stanowią kobiety – 90 proc. przypadków. Co ciekawe, fotoalergia (fotouczulenie) bardzo rzadko pojawia się u osób poniżej 18. i powyżej 50. roku życia.
Na wystąpienie fotoalergii najbardziej narażone są osoby o fenotypie I, II i III, czyli osoby z tzw. jasną karnacją. Na ciele, szczególnie w miejscach, gdzie skóra jest delikatniejsza i rzadziej wystawiana na słońce, pojawiają się zmiany skórne.
Dla mieszkańców Europy środkowej wyróżnia się 4 typy skóry:
- I – która nigdy się nie opala, zawsze ulega oparzeniom
- II – czasami się opala, często ulega oparzeniom
- III – często się opala, czasami ulega oparzeniom
- IV – zawsze się opala, rzadko ulega oparzeniom
Rasy z ciemniejszą skórą są sklasyfikowane jako typ świetlny V, a rasa czarna jako typ świetlny VI.
Wiadomo również, że prawdopodobieństwo wystąpienia alergii na słońce jest dużo większe, jeśli cierpi lub cierpiało na nią któreś z rodziców.
4. Leczenie alergii na słońce
Przede wszystkim należy unikać słońca. Jeśli nie jest to możliwe, należy stosować kremy z wysokim filtrem (50 SPF).
Jeśli przyczyną reakcji fototoksycznej i fotoalergicznej są szkodliwe czynniki, takie jak leki czy kosmetyki, należy je wyeliminować.
Podrażnione miejsca można smarować maścią z cynkiem. Pomocna może się okazać fotochemioterapia (leczenie światłem).
5. Profilaktyka alergii na słońce
Należy zadbać o zastosowanie kremów chroniących przed UVB, UVA i promieniowaniem podczerwonym, z filtrem co najmniej 25.
Przed oddaniem się wielogodzinnym kąpielom słonecznym warto sprawdzić, czy leki, które przyjmujemy, a nawet popijane herbatki, nie wchodzą w reakcję ze światłem słonecznym, stanowiąc zagrożenie dla skóry.
Istnieje również kilka zabiegów profilaktycznych, mogących zapobiec pojawieniu się alergii:
- kuracja na bazie beta-karotenu i selenu, którą należy zastosować na dwa tygodnie przed wyjazdem na wakacje, a na miejscu uzupełnić stosowaniem odpowiedniego kremu z filtrem.
- kuracja na bazie leków przeciwko malarii
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.