Jak rozpoznać alergię na słońce? Objawy uczulenia na słońce (fotoalergii)

Alergia na słońce nie jest alergią w pełnym tego słowa znaczeniu. Jest to raczej miejscowa reakcja toksyczna, a jej objawy są wprost proporcjonalne do ilości promieniowania słonecznego. Występują niedługo po opalaniu i są ograniczone do miejsc eksponowanych na światło (nie obejmuje całego ciała). Są to:

• krosty
• czerwone plamy
• pęcherzyki
• pieczenie i swędzenie skóry

Zmiany skórne występują głównie na dekolcie, szyi, przedramionach, ramionach i na stopach, rzadziej na twarzy.

Objawami towarzyszącymi mogą być osłabienie, gorączka sięgająca nawet do 39 stopni.

Objawy alergii słonecznej znikają zazwyczaj po 10 – 15 dniach, pod warunkiem, że unika się promieni słonecznych. Niestety mogą one powrócić za każdym razem, gdy wystawimy skórę na ich działanie.

Grupa schorzeń, które charakteryzują się występowaniem nadwrażliwości na promieniowanie słoneczne, nazywana jest fotodermatozami.

Nadwrażliwość na światło może być wynikiem dodatkowego działania substancji światłouczulających pochodzenia endogennego (porfirie). Niektóre choroby skóry zaostrzają się pod wpływem światła (toczeń rumieniowaty, opryszczka).

Pozostałe postacie nadwrażliwości na światło są wynikiem skojarzonego działania światła i zewnątrzpochodnych substancji światłouczulających. Prowadzą do powstawania odczynów fototoksycznych i fotoalergicznych, przy czym w patogenezie tych reakcji aktywne jest przede wszystkim widmo UVA.

Wrażliwość skóry na słońce może wzrastać za sprawą niektórych:

• leków (m.in. tetracykliny, sulfonamidy, niesterydowe leki przeciwzapalne, niektóre leki przeciwtrądzikowe, środki hormonalne)
• kosmetyków - np. te zawierające olejek lawendowy oraz cytrynowy, kwasy AHA
• ziół, np. dziurawca
• warzyw, np. selera

Do reakcji fotoalergicznej dochodzi tylko u niektórych osób stosujących leki czy kosmetyki fotouczulające. Zmodyfikowane pod wpływem słońca cząsteczki leków łączą się z białkami skóry, tworząc alergeny, które są zapamiętywane przez układ odpornościowy. W rezultacie tego po każdym zażyciu leku i nawet bardzo krótkiej ekspozycji na słońce pojawia się ostry stan zapalny skóry z obrzękiem i pokrzywką. Po jakimś czasie mogą przybrać postać bardzo trudnych do usunięcia przebarwień.

W wyniku zainicjowania procesu immunologicznego, pomimo zaprzestania kontaktu z substancją uczulającą, wytwarza się czasami oporna na leczenie, tzw. przetrwała nadwrażliwość na światło, obejmująca szeroki zakres promieniowania – UVA, UVB, a nawet światło widzialne. U pacjentów dotkniętych tą chorobą niekiedy dochodzi do uogólnionego zapalenia skóry (erytrodermia).

Uczulenie na słońce dotyka ok. 10 proc. osób dorosłych, z czego wyraźną większość stanowią kobiety – 90 proc. przypadków. Co ciekawe, fotoalergia (fotouczulenie) bardzo rzadko pojawia się u osób poniżej 18. i powyżej 50. roku życia.

Na wystąpienie fotoalergii najbardziej narażone są osoby o fenotypie I, II i III, czyli osoby z tzw. jasną karnacją. Na ciele, szczególnie w miejscach, gdzie skóra jest delikatniejsza i rzadziej wystawiana na słońce, pojawiają się zmiany skórne.

Dla mieszkańców Europy środkowej wyróżnia się 4 typy skóry:

• I – która nigdy się nie opala, zawsze ulega oparzeniom
• II – czasami się opala, często ulega oparzeniom
• III – często się opala, czasami ulega oparzeniom
• IV – zawsze się opala, rzadko ulega oparzeniom

Rasy z ciemniejszą skórą są sklasyfikowane jako typ świetlny V, a rasa czarna jako typ świetlny VI.

Wiadomo również, że prawdopodobieństwo wystąpienia alergii na słońce jest dużo większe, jeśli cierpi lub cierpiało na nią któreś z rodziców.

Przede wszystkim należy unikać słońca. Jeśli nie jest to możliwe, należy stosować kremy z wysokim filtrem (50 SPF).

Jeśli przyczyną reakcji fototoksycznej i fotoalergicznej są szkodliwe czynniki, takie jak leki czy kosmetyki, należy je wyeliminować.

Podrażnione miejsca można smarować maścią z cynkiem. Pomocna może się okazać fotochemioterapia (leczenie światłem).

Należy zadbać o zastosowanie kremów chroniących przed UVB, UVA i promieniowaniem podczerwonym, z filtrem co najmniej 25.

Przed oddaniem się wielogodzinnym kąpielom słonecznym warto sprawdzić, czy leki, które przyjmujemy, a nawet popijane herbatki, nie wchodzą w reakcję ze światłem słonecznym, stanowiąc zagrożenie dla skóry.

Istnieje również kilka zabiegów profilaktycznych, mogących zapobiec pojawieniu się alergii:

• kuracja na bazie beta-karotenu i selenu, którą należy zastosować na dwa tygodnie przed wyjazdem na wakacje, a na miejscu uzupełnić stosowaniem odpowiedniego kremu z filtrem.
• kuracja na bazie leków przeciwko malarii