Lekarz wytyka Polakom błąd. "Umierają, bo nadciśnienie było na prawej"

Oto #HIT2024. Przypominamy najlepsze materiały mijającego roku.

Mówi się, że nadciśnienie to cichy zabójca. U większości pacjentów choroba rozwija się latami w ukryciu i niepostrzeżenie sieje spustoszenie w organizmie - uszkadza nerki, serce i mózg. Problem dotyczy nawet 10 mln Polaków.

- Nadciśnienie tętnicze jest jednym z głównych czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Samo nadciśnienie jest już chorobą, a w dodatku powoduje miażdżycę, czyli chorobę tętnic. Może skutkować chorobą wieńcową, udarem mózgu w przypadku miażdżycy tętnic mózgowych czy szyjnych, a także miażdżycą w obrębie kończyn dolnych, której powikłaniem może być konieczność amputacji nogi - ostrzega w rozmowie z WP abcZdrowie kardiolog dr n. med. Joanna Bidiuk.

- Nadciśnienie tętnicze powoduje też uszkodzenie nerek, wzroku, przyspiesza objawy demencji, czyli otępienia i bezpośrednio uszkadza serce. Dochodzi do patologicznego przerostu ścian serca, co w efekcie może doprowadzić do niewydolności serca - dodaje lekarka.

Eksperci zwracają uwagę na brak typowych objawów nadciśnienia, właśnie dlatego kluczowe są regularne pomiary.

- Mamy bardzo dużo pacjentów, którzy mają już groźne wartości ciśnienia typu 220/120 mmHg i nie zgłaszają żadnych dolegliwości. Wręcz przeciwnie - czują się dobrze. W rzadkich przypadkach przy wysokich wartościach ciśnienia lub dużych zmianach, np. jeżeli ktoś miał cały czas ciśnienie na poziomie 100/60 mmHg, a nagle ma 150/100 mmHg, pacjent może odczuwać bóle głowy, mogą wystąpić zawroty, uczucie osłabienia czy dyskomfortu. Często chory nie umie określić, co mu dolega, tylko mówi, że po prostu źle się czuje - opowiada kardiolog i hipertensjolog dr n. med. Piotr Gryglas.

Jak prawidłowo zmierzyć ciśnienie?

- Po pierwsze powinniśmy sobie wygodnie usiąść, odpocząć ok. pięciu minut przed pomiarem. Zaleca się wykonanie co najmniej dwóch pomiarów w odstępie jednej minuty, przy czym zapisujemy ten drugi pomiar, bo pierwszy z reguły jest trochę wyższy. Na 30 minut przed takim pomiarem nie powinno się palić papierosów - tłumaczy dr Bidiuk.

Lekarze przypominają, że wielu pacjentów popełnia błąd, wykonując pomiar tylko na jednej ręce, warto sprawdzić, czy wartości są takie same na obu ramionach.

- Zdarzają się różnice, np. u pacjentów, którzy mają zmiany miażdżycowe w obrębie tętnic na rękach. Jeżeli pomiar wykonywany jest po raz pierwszy, wykonujemy badanie na obu kończynach górnych. Jeżeli wyniki są identyczne, to nie ma znaczenia, na którym wykonujemy badania. Jeżeli są różnice, to ciśnienie mierzymy zawsze na tym ręku, na którym wartość jest wyższa. Nie ma znaczenia, czy ktoś jest prawo- czy leworęczny - wyjaśnia specjalistka kardiologii.

Dr Gryglas zaznacza, że wyraźne różnice w pomiarach są sygnałem alarmowym, który wymaga konsultacji z lekarzem.

- Jeżeli różnica jest wyższa niż 20 mmHg, to może to świadczyć o patologii układu naczyniowego, czyli np. o zwężeniu tętnicy podobojczykowej. Zdarzają się pacjenci, którzy całe życie mierzą ciśnienie na lewej ręce, a umierają, bo nadciśnienie było na prawej - zaznacza dr Gryglas.

U osób, które mają optymalne wartości ciśnienia, czyli poniżej 120/80 mmHg pomiar wystarczy wykonać raz w roku.

- Za nieprawidłowe wartości uznaje się ciśnienie równe lub wyższe 140/90 mmHg. Wystarczy, że tylko jedna z tych wartości będzie podwyższona i to upoważnia nas już do rozpoznania nadciśnienia tętniczego - tłumaczy dr Bidiuk.

- Co ważne, mówimy o pomiarach w gabinecie lekarskim, inaczej jest przy pomiarach w domu. Jeżeli pacjent mierzy te wartości w domu i średnia z tych pomiarów wynosi 135/85 mmHg, to też mówimy o nadciśnieniu. Wystarczy, że tylko jedna z tych wartości będzie podwyższona - dodaje kardiolog i ostrzega, że jeżeli nie wyeliminujemy problemu na wczesnym etapie, to za kilka lat będziemy się zmagać już z powikłaniami.

Dr n. med. Ewa Uścińska, kardiolog z Centrum Medycznego Damiana podkreśla, że przy podejrzeniu nadciśnienia, nawet jeżeli pomiar jest na granicy prawidłowych wartości, często zleca się pacjentom wykonanie echa serca. Dzięki temu można ocenić, czy są już powikłania podwyższonych wartości ciśnienia.

- Takim podstawowym powikłaniem jest przerost mięśnia sercowego. Jeśli ciśnienie jest w granicach 140/90 mmHg, a dodatkowo stwierdza się w echu przerost mięśnia sercowego, to poważnie trzeba rozważyć włączenie leków obniżających ciśnienie. Badaniem uzupełniającym w kierunku nadciśnienia jest też holter, czyli 24-godzinne monitorowanie ciśnienia tętniczego, które daje nam informację, jakie wartości ciśnienia pojawiają się np. w nocy - wyjaśnia lekarka.

Dr Bidiuk zaznacza, że nie w każdym przypadku konieczne jest wprowadzenie farmakoterapii. U części pacjentów, zwłaszcza młodych, wystarczy modyfikacja stylu życia, czyli zmiana diety i większa aktywność.

- Rozróżniamy pierwszy, drugi i trzeci stopień nadciśnienia tętniczego. Drugim parametrem jest ocena pacjenta, ile ma lat, jakie ma czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych i na tej podstawie decydujemy czy musimy już włączyć leki, czy wystarczy tylko modyfikacja stylu życia - tłumaczy.

- Warto podkreślić, że modyfikacja stylu życia obowiązuje na każdym etapie - czy wprowadzamy leki, czy nie. Zwłaszcza u osób młodych, gdzie to nadciśnienie jest łagodne, możemy sobie pozwolić na terapię niefarmakologiczną. Bardziej liberalni jesteśmy też w przypadku osób po 80. roku życia. W ich przypadku leki włączamy zwykle dopiero przy ciśnieniu powyżej 160/90 mmHg - wyjaśnia dr Bidiuk.

Katarzyna Grzęda-Łozicka, dziennikarka Wirtualnej Polski

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl