Jałowa martwica kości - przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie
Jałowa martwica kości to choroba, która powoduje zmiany martwicze w tkance kostnej bez udziału chorobotwórczych ustrojów. Prawdopodobnie związana jest z zaburzeniem krążenia w określonym obszarze tkanki kostnej. Może występować zarówno u dzieci, jak i dorosłych, ale większość przypadków odnotowuje się w etapie szybkiego wzrostu kości długich, a więc w okresie dziecięco-młodzieńczym. Nekroza kości może rozwinąć się w każdej kości. Obecnie znane jest aż 40 różnych martwic, ze względu na ich lokalizację. Najczęściej objawia się bólem w obszarze występowania zmian patologicznych oraz zmniejszoną ruchliwością stawową.
1. Przyczyny jałowej martwicy kości
Nieznana jest przyczyna choroby, choć przyjmuje się, że to zaburzenie ukrwienia określonego obszaru tkanki kostnej. Zmniejszony lub zablokowany przepływ krwi w stronę kości może być spowodowany różnymi czynnikami. Są to m.in.:
- uraz, złamania czy zwichnięcie kości może spowodować uszkodzenie sąsiadujących naczyń krwionośnych, w wyniku czego dochodzi do niedotlenienia oraz braku podaży substancji energetycznych do kości, co powoduje jest martwicę;
- zmniejszony przepływ krwi przez naczynia spowodowany zwężeniem światła naczynia. Przyczyną tego jest odkładanie komórek tłuszczowych w ścianach naczyń (rozwój miażdżycy) czy też w wyniku gromadzenia się zdeformowanych krwinek w naczyniu w przypadku anemii sierpowatej;
- w wyniku stosowania niektórych leków czy też w przebiegu niektórych chorób np. martwicy typu Legga-Calvégo-Waldenströma-Perthesa (martwica głowy i szyjki kości udowej) czy chorobie Gaucher'a dochodzi do zwiększenia ciśnienia w kości, co powoduje trudniejszy przepływ krwi w stronę kości.
Szczególnie narażone na ujawnienie się choroby są:
- osoby długotrwale stosujące glikokortykosteroidy;
- osoby chore na reumatoidalne zapalenie stawów,
- osoby, u których zdiagnozowano toczeń,
- osoby nadużywające alkohol przez kilka lat, ponieważ następuje odkładanie się komórek tłuszczowych w naczyniach krwionośnych, co zaburza przepływ krwi do kości.
Postać dziecięco-młodzieńcza najczęściej jest zlokalizowana w nasadach rosnących kości, najczęściej w takich, jak głowa kości udowej, guzowatość kości piszczelowej, guz piętowy oraz głowa drugiej kości śródstopia. Może obejmować też inne kości, np. kręgosłupa czy miednicy. Do tej pory znane jest 40 martwic u dzieci i młodzieży.
2. Objawy, diagnostyka i leczenie jałowej martwicy kości
Objawy to na początku ból, który ustępuje po odpoczynku, mniejsza ruchomość chorego stawu, utykanie, może pojawić się obrzęk, bolesność uciskowa. Ból może promieniować na inne części ciała np. przy martwicy kości biodrowej ból promieniuje do pachwiny czy też na dół do kolana.
Jałowa nekroza kości rozpoznawana jest w badaniu radiologicznym. Leczenie polega na ochronie obumarłej kości przed niekorzystnymi obciążeniami mechanicznymi, które zapobiegają zgnieceniu nasad, a przez to stwarzają warunki do odbudowy martwej kości z możliwie najmniejszymi odchyleniami od stanu prawidłowego. W leczeniu objawowym stosowane są niesteroidowe leki przeciwzapalne, w celu złagodzenia występującego bólu oraz zmniejszenia reakcji zapalnej towarzyszącej nekrozie kości. Wykazano także, że zażywanie bifosforanów, stosowanych w leczeniu osteoporozy, spowalnia proces martwiczy kości. Zaleca się także zmniejszenie aktywności fizycznej części ciała, w której występuje martwica kości. W niektórych przypadkach konieczne jest leczenie operacyjne.
Czas trwania choroby zależy od tego, kiedy pojawiła się u dziecka – a więc od roku do czterech lat. Szansą na całkowite wyleczenie objęte są martwice pozastawowe. W przypadku zmian stawowych rokowania są mniej korzystne. Jeśli choroba rozpoznana jest zbyt późno lub jest nieodpowiednio leczona, w późniejszym wieku doprowadza do zmian zwyrodnieniowo-zniekształcających.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.