Kappacyzm, czyli kiedy dziecko nie mówi k ani ki - przyczyny, metody leczenia, ćwiczenia logopedyczne
Kappacyzm to jedna z najczęściej pojawiających się wad wymowy. Może wystąpić u dzieci i dorosłych, najczęściej jednak dotyczy maluchów na etapie nauki mówienia. Sam w sobie kappacyzm nie powinien wzbudzać niepokoju - pojawia się u większości dzieci, które uczą się wymawiać poszczególne głoski. Jeśli jednak problem z wypowiadaniem niektórych słów nie znika, należy udać się do logopedy. Na czym polega kappacyzm i jak można sobie z nim radzić?
1. Co to jest kappacyzm?
Kappacyzm, inaczej kekanie, to zaburzenie mowy, polegająca na nieprawidłowym realizowaniu głosek zwartych, a więc tylnojęzykowych k oraz ki, a także niektórych głosek przedniojęzykowozębowych, np. t. Ten rodzaj dyslalii pojawia się najczęściej na etapie rozwoju mowy dziecka, czyli ok. 1-2 roku życia.
W normalnych warunkach rozwoju kappacyzm zanika z czasem. Jeśli rozwinie się wada wymowy, dziecko powiela nieprawidłowy schemat wypowiadania głosek.
Wyróżnia się trzy rodzaje kappacyzmu:
- kappacyzm właściwy, związany z tzw. zwarciem krtaniowym
- parakappacyzm, który objawia się zmiękczaniem głosek
- mogikappacym, czyli całkowity brak wymawiania głosek ki oraz k.
1.1. Na czym polega kappacyzm?
Bardzo częstą formą kappacyzmu jest zmiana głoski k na t lub opuszczanie głosek k oraz ki. Maluch z kappacyzmem mówi np. "towa" zamiast krowa (tu jednocześnie występuje opuszczanie głoski r, która dla dzieci jest sporym problemem) lub "tino" zamiast "kino".
Przy opuszczaniu głosek, szczególnie tych na początku wyrazu (np. "aczka" zamiast "kaczka") może pojawić się charakterystyczne chrząknięcie. Związane jest ono ze zwarciem krtaniowym.
1.2. Kappacyzm u dorosłych
Kappacyzm może wystąpić także u osób dorosłych. Może być konsekwencją niewyleczonej wady wymowy w okresie dziecięcym albo zostać nabyta na skutek powielania nieprawidłowych schematów mówienia. Może także pojawić się na skutek urazu narządu słuchu lub mowy.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Nieprawidłowe wymawianie głosek zwartych, powtarzające się zwarcie krtaniowe i opuszczanie niektórych dźwięków w wieku dorosłym można wyleczyć poprzez terapię logopedyczną. Bardzo często daje ona pozytywne efekty bardzo szybko.
2. Przyczyny kappacyzmu
Najczęściej przyczyną kappacyzmu są nieprawidłowości w budowie narządu słuchu lub mowy. Bardzo często za błędne wymawianie głosek zwartych odpowiadają uszkodzenia w obrębie ucha środkowego lub zaburzenia rozwoju psychomotorycznego dziecka.
Duży wpływ na kształtowanie mowy u dziecka ma wpływ środowiska. Jeśli maluch na co dzień słyszy od rodziców czy rówieśników nieprawidłowy schemat wypowiadania głosek, może zacząć go powielać, co w konsekwencji doprowadzi do wady wymowy.
Często też zdarza się, że dziecko z jakiegoś powodu męczy się podczas wypowiadania określonych głosek, więc celowo ich unika. Zwykle wiąże się to z nieprawidłową budową aparatu artykulacyjnego i wymaga szybkiej pomocy logopedycznej.
3. Leczenie kappacyzmu
Istnieje wiele metod korygowania kappacyzmu, zarówno w domu, jak i w gabinecie logopedycznym. Bardzo ważne jest jednak odwiedzenie specjalisty, który ustali przyczynę problemu i będzie pracował z maluchem, stale kontrolując jego sposób mówienia.
Dobrym sposobem leczenia wad wymowy, w tym także kappacyzmu, jest ssanie cukierków lub lizanie lizaków. Mocno aktywizuje to narząd mowy, dzięki czemu dziecko uczy się prawidłowej artykulacji.
Logopeda może także przekazać rodzicom cenne wskazówki i pokazać ćwiczenia, które mogą wykonywać z dzieckiem w domu, pomiędzy kolejnymi wizytami.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
