Ketony w moczu - ketonuria, przyczyny, objawy, leczenie
Ketony w moczu mogą wskazywać na jakiś stan chorobowy. Ciała ketonowe mogą występować we krwi w niewielkich ilościach, jednak ich obecność w moczu powinna zaniepokoić. Na co może wskazywać i jak leczyć ketony w moczu?
1. Ciała ketonowe
Ciała ketonowe, czyli ketony - aceton, kwas acetooctowy oraz kwas betahydroksymasłowy - są produktem rozpadu w wątrobie tłuszczów, które są trawione przez organizm. Dzięki nim pozyskiwana jest energia. Powstają w procesie ketogenezy.
Mięśnie, mózg oraz wszystkie narządy mogą czerpać energię z ketonów, jeśli nie dostarczamy odpowiedniej ilości glukozy - głównego źródła energii.
2. Co oznaczają ketony w moczu?
Obecność ketonów w moczu oznacza, że organizm zaczął pobierać energię z tłuszczów, a nie węglowodanów. Mogą świadczyć o stanie ketozy, wskazywać na nieleczoną cukrzycę lub nieprawidłową pracę trzustki.
Ketony w moczu pojawiają się także na skutek:
- długotrwałej głodówce (trwającej co najmniej kilkanaście godzin)
- stosowania diety niskowęglowodanowej
- rozwoju chorób metabolicznych
- kwasicy ketonowej
- nadmiernego wysiłku fizycznego
- choroby alkoholowej
- nadczynności tarczycy
Ketony w moczu pojawiają się także czasem u kobiet w ciąży na skutek zmian zachodzących w organizmie. Krótkotrwała obecność ketonów w moczu nie jest stanem groźnym dla zdrowia. Pojawiają się one często na skutek wysiłku fizycznego i samoistnie usuwają się z moczu.
Jeśli jednak stan ten przedłuża się, może dojść do zakwaszenia organizmu, co jest niebezpieczne szczególnie dla osób chorujących na cukrzycę - może to doprowadzić do tzw. śpiączki cukrzycowej.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
3. Ketonuria
Obecność ketonów w moczu nazywa się ketonurią. Istnieje wiele przyczyn, w tym nieprawidłowo leczona cukrzyca, nadmierny wysiłek fizyczny czy nadużywanie alkoholu. Przyczyną ketonurii może być także długotrwała infekcja, przebiegająca z biegunką, nudnościami i wymiotami.
Obecność ketonów w moczu może doprowadzić do lub wynikać z kwasicy ketonowej, co jest niezwykle groźne dla diabetyków.
3.1. Objawy
Ketonuria na samym początku może przypominać zatrucie pokarmowe. Pojawiają się nudności, biegunka i wymioty. Pacjenci skarżą się na bóle brzucha i częste oddawanie moczu. Skutkiem tego może być odwodnienie, które z kolei objawia się suchością w jamie ustnej.
Na skutek postępowania ketonurii może pojawić się:
- zaparcie
- zmęzenie
- osłabienie
- nadmierne pragnienie
- bóle głowy
- utrata apetytu
- zmiana zapachu potu lub oddechu
- zmiana zapachu moczu
Zmiana zapachów ciała wiąże się z tym, że organizm próbuje usunąć nadmiar ciał ketonowych przez skórę, płuca, a także z moczem. Może być wyczuwalny więc zapach octu jabłkowego lub po prostu kwaśnych jabłek.
4. Badanie moczu na obecność ciał ketonowych
Aby poprawnie zdiagnozować obecność ketonów w moczu, konieczne jest przeprowadzenie badań laboratoryjnych - morfologii oraz ogólnego badania moczu. Pełna analiza jego składu pozwala na ocenę, jakich składników jest zbyt dużo.
Badanie musi być wykonane w sterylnych warunkach, dlatego pacjent przed pobraniem próbki moczu musi zakupi specjalny, jałowy pojemniczek w aptece. Następnie pobrać odpowiednią ilość tzw. moczu środkowego (w pierwszym strumieniu mogą znajdować się bakterie, które mogą zaburzyć wyniki badań, dlatego należy oddać go do toalety).
Pojemnik na mocz musi być wypełniony do połowy. Dzień przed badaniem nie należy spożywać produktów, które mogłyby zmienić kolor lub zapach moczu (np. buraków, szparagów czy barwiących przypraw). Nie należy także stosować suplementów z witaminą B. Próbkę moczu należy pobrać podczas porannej wizyty w toalecie, co najmniej 8 godzin po ostatnim posiłku.
Próbki moczu nie należy pobierać w trakcie miesiączki, kilka dni przed ani kilka dni po niej. Pojemnik z moczem należy dostarczyć do laboratorium maksymalnie w ciągu 2 godzin.
4.1. Interpretacja wyników
Ogólnie w badaniu poziomu ciał ketonowych przyjmuje się następujące normy laboratoryjne:
- poniżej 19 mg/dl - niski poziom ciał ketonowych
- 20-40 mg/dl - średni poziom ciał ketonowych
- powyżej 40 mg/dl - wysoki poziom ciał ketonowych
Śladowe ilości ciał ketonowych, przy braku innych objawów ani niepokojących wyników badań, nie wskazuje na żadne groźne schorzenie. W takiej sytuacji warto powtórzyć badanie, aby upewnić się, że obecność ketonów w moczu była nieszkodliwa.
5. Leczenie ketonurii
Leczenie ketonurii polega w pierwszej kolejności na uzupełnieniu poziomu elektrolitów, węglowodanów oraz płynów w organizmie. Należy także przywrócić równowagę kwasowo-zasadową. Konieczne jest podawanie pacjentowi węglowodanów, aby organizm zaczął czerpać energię z glukozy, a nie tłuszczów.
Leczenie ketonurii uzależnione jest od jej przyczyny i opiera się na jej wyeliminowaniu. Warto dodatkowo stosować zdrową dietę, umiarkowaną aktywność fizyczną oraz dbać o spokój ducha.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.