Trwa ładowanie...

Kolposkopia (wziernikowanie szyjki macicy) – wskazania, przygotowanie, przebieg badania

Kolposkopię przeprowadza się na fotelu ginekologicznym
Kolposkopię przeprowadza się na fotelu ginekologicznym (123rf.com)

Kolposkopia od niedawna ponownie zyskuje na wartości jako ważna metoda diagnostyczna w wykrywaniu zmian w obrębie szyjki macicy. To prosta i nieinwazyjna metoda znacznie zwiększająca wykrywalność zmian przednowotworowych, wczesnych postaci raka szyjki macicy oraz infekcji HPV (wirus brodawczaka ludzkiego). Umożliwia też dokładną ocenę pozostałych części dolnego odcinka narządów rodnych kobiety. Na czym dokładnie polega wziernikowanie szyjki macicy? Kiedy warto wykonać kolposkopię?

spis treści

1. Czym jest kolposkopia?

Kolposkopia, czyli wziernikowanie szyjki macicy to badanie umożliwiające dokładną obserwację dolnej części układu rozrodczego. Wykonuje się je za pomocą kolposkopu. To mikroskop mający zdolność powiększającą od 5- do 50-krotnie. Za jego pomocą uzyskuje się obraz trójwymiarowy.

Kolposkop jest wyposażony również w różne filtry ułatwiające ocenę budowy badanych narządów. Poza tym wiele obecnych kolposkopów ma możliwość robienia zdjęć, a niektóre nawet nagrywania filmów z przebiegu badania (wideoskopy).

2. Wskazania do kolposkopii

Zobacz film: "Bóle ginekologiczne"

Kolposkopia pozwala na precyzyjne badanie szyjki macicy. Za pomocą kolposkopu można dokładnie obejrzeć dolne piętra układu rozrodczego kobiety (część szyjki macicy znajdującą się w pochwie, pochwę oraz srom). Czasami w kolposkopii obserwuje się również okolicę odbytu, ujście cewki moczowej a nawet nabłonek prącia.

Głównym celem badania jest wykrywanie zmian przedrakowych szyjki macicy, pochwy i sromu. Za pomocą kolposkopii szuka się też objawów infekcji HPV (najważniejszy czynnik ryzyka raka) oraz różnicuje inne zakażenia dróg rodnych (grzybicze, bakteryjne, wirusowe, pierwotniakowe).

Wskazaniami do przeprowadzenia badania kolposkopowego są:

Hans Hinselmann
Hans Hinselmann

Hans Hinselmann (1884-1959) był niemieckim ginekologiem i wynalazcą badania kolposkopowego.

zobacz galerię

3. Jak przebiega badanie kolposkopowe? Czy kolposkopia boli?

Kolposkopię przeprowadza się na fotelu ginekologicznym w takiej samej pozycji jak przy badaniu ginekologicznym. Najpierw lekarz wkłada wziernik dopochwowy, aby uwidocznić szyjkę macicy. Następnie zbliża obiektyw kolposkopu do pochwy (nie wkłada go do środka) i ogląda wydzielinę. Potem przemywa szyjkę płynem fizjologicznym (0,9% NaCl), w celu usunięcia śluzu, po czym ocenia się nabłonek szyjki oraz jej naczynia. Aby ułatwić obserwację ewentualnych zmian w unaczynieniu stosuje się filtry.

Kolejnym etapem jest przemycie szyjki 3% kwasem octowym. W ten sposób można zobaczyć niewidoczne wcześniej zmiany patologiczne w nabłonku. Aby uzyskać pewność, w następnej kolejności przemywa się szyjkę jodkiem potasu (płyn Lugola), co powinno potwierdzić zaobserwowane wcześniej zmiany lub ich brak. Jeżeli w czasie kolposkopii lekarz zobaczył podejrzane obszary, od razu może pobrać z nich małe wycinki do badania histopatologicznego.

Kolposkopia jest nieinwazyjna, bezbolesna i trwa zaledwie kilka – kilkanaście minut. Wynik otrzymuje się właściwie od razu po jej zakończeniu.

3.1. Przeciwwskazania i możliwe powikłania po kolposkopii

Kolposkopia jest badaniem nieinwazyjnym i bezpiecznym. Powikłania po badaniu praktycznie nie występują. W przypadku, gdy wykonywana jest kolposkopia z weryfikacją histopatologiczną, czyli kolposkopia z biopsją kanału szyjki macicy (pobranie wycinka z tarczy pochwowej) mogą pojawić się np. plamienia lub infekcja.

Przeciwwskazaniem do badania kolposkopowego jest uczulenie na jod, który wykorzystywany jest w próbie jodowej (próba Schillera). O uczuleniu należy zawsze poinformować lekarza.

Pozostałe ograniczenia, mogące wpływać na odroczenie badania to:

  • miesiączka,
  • zabiegi chirurgiczne (w obrębie dolnego odcinka narządów moczowo-płciowych), które zostały wykonane na mniej niż miesiąc przed badaniem,
  • leczenie preparatami dopochwowymi.

W niektórych przypadkach ograniczeniem podczas badania mogą być różne zmiany na szyjce macicy (w budowie, zmiany bliznowate) powstałe po zabiegach w tej okolicy lub po menopauzie. Utrudniają one dokładną ocenę szyjki macicy mniej więcej u 2% kobiet.

4. Jak przygotować się do kolposkopii?

Aby uzyskać wiarygodne wyniki, przed badaniem kolposkopowym trzeba zastosować się do pewnych zasad. Na kilka dni przed badaniem nie powinno się współżyć, wykonywać irygacji pochwy ani poddawać badaniu ginekologicznemu. Mogłoby to spowodować trudności w ocenie budowy narządów.

Przed wziernikowaniem pochwy należy poinformować lekarza o uczuleniu na jod oraz skłonnościach do krwawień (o ile występują). Przed badaniem kolposkopowym lekarz zwykle wykonuje cytologię, aby zwiększyć wykrywalność zmian patologicznych.

5. Kolposkopia w ciąży: czy jest bezpieczna?

Kolposkopia jest badaniem bezpiecznym, dlatego też w razie wskazania można ją wykonywać także u kobiet ciężarnych. U pacjentek w ciąży wskazaniem do badania kolposkopowego może być np. nieprawidłowy wynik badania cytologicznego czy obecność zmian guzowatych na szyjce macicy.

Badanie kolposkopii jest zalecane także w przypadku niewyjaśnionych plamień u ciężarnych. Z uwagi na to, że po badaniu nie występują żadne powikłania, w razie potrzeby może być ono przeprowadzane ponownie.

6. Jak interpretować wyniki badania kolposkopowego?

Wyniki kolposkopii dostępne są praktycznie zaraz po zakończonym badaniu. Jeśli przeprowadzana była biopsja (wycinek z szyjki macicy), na jej wynik trzeba będzie poczekać od 1 nawet do 4 tygodni. Warto pamiętać o tym, że interpretacja wyników badania kolposkopowego należy do lekarza, który jest w stanie powiedzieć, czy podczas badania zauważył jakiekolwiek nieprawidłowe obszary.

Wyróżnia się cztery grupy wyników badania kolposkopowego. Grupa pierwsza to obrazy kolposkopowe prawidłowe. W drugiej grupie znajdują się obrazy kolposkopowe nieprawidłowe. Grupa trzecia to obrazy niejasne, a czwartą grupę stanowią inne obrazy kolposkopowe.

6.1. Co zrobić, gdy wynik kolposkopii jest nieprawidłowy?

Kolposkopia to bardzo dobra metoda poszukiwania raka szyjki macicy. W połączeniu z badaniem cytologicznym wykrywalność tej choroby sięga nawet 100%. Niewątpliwą zaletą kolposkopii jest możliwość natychmiastowego pobrania wycinków do badania histopatologicznego dokładnie ze zmienionego miejsca.

Pomimo wszystkich zalet na podstawie kolposkopii nie można postawić jednoznacznej diagnozy obserwowanej nieprawidłowości. To metoda wyłącznie wskazująca na możliwość obecności zmian patologicznych, dlatego też konieczne może być jej potwierdzenie dalszymi badaniami (m.in. biopsją).

7. Cena kolposkopii, czyli ile kosztuje badanie kolposkopowe

Kobiety objęte ubezpieczeniem mogą wykonać badania kolposkopowe refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) w ramach profilaktyki raka szyjki macicy. Panie, którym kolposkopia nie przysługuje w ramach NFZ, mogą wykonać badanie prywatnie.

Ile kosztuje badanie prywatne przy użyciu kolposkopu? Cena kolposkopii waha się od 150 zł do nawet ponad 500 zł. Uzależniona jest ona od wielu zmiennych, jak chociażby region, doświadczenie lekarza, czy indywidualny cennik danego gabinetu ginekologicznego.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze