Kora dębu – właściwości i zastosowanie

Kora dębu (Quercus cortex) to surowiec o wielu cennych właściwościach leczniczych wykorzystywany w medycynie naturalnej. Najcenniejsza jest kora pozyskana z dębu szypułkowego (Quercus robur, Q. pedunculata) i dębu bezszypułkowego (Quercus sessilis, Q. petraea). Drzewa te są rozpowszechnione w lasach Europy oraz Azji Zachodniej. Najpopularniejszą odmianą w Polsce jest dąb szypułkowy.

Dąb jest drzewem liściastym należącym do rodziny bukowatych. Ma okazały pień i rozłożystą koronę. Jego owocami są żołędzie. Osiąga imponujące rozmiary, jest symbolem siły i długowieczności. Ceni się go z uwagi na twarde, trwałe drewno.

Wykorzystywana w celach leczniczych kora dębu jest zbierana z młodych pni i gałęzi wczesną wiosną (na przełomie marca i kwietnia), przed pojawieniem się liści. Następnie suszy w zacienionych i przewiewnych pomieszczeniach. Na skalę przemysłową pozyskuje się ją z młodych pni i gałęzi drzew z plantacji dębowych.

Suszoną korę można kupić w sklepach zielarskich i aptekach. To także składnik wielu mieszanek ziołowych, produktów aptecznych i kosmetyków, takich jak płyny i żele do higieny intymnej, szampony włosów przetłuszczających się oraz ciemnych, kosmetyków do pielęgnacji cery tłustej i trądzikowej, kremów do stóp czy antyperspirantów.

Kora dębu stanowi źródło wielu substancji aktywnych, takich jak:

• garbniki hydrolizujące (galotaniny i elagotaniny – połączenia estrowe kwasu galusowego i elagowego) i niehydrolizujące (skondensowane),
• flawonoidy (m.in. kwercetyna, kwercytryna),
• kwasy fenolowe (np. galusowy i elagowy),
• polifenole,
• triterpeny,
• katechiny,
• pektyny,
• żywice fenolowe,
• fitoncydy,
• kwercytol,
• sole mineralne.

W największych ilościach w korze dębu występują garbniki, które decydują o jej działaniu ściągającym i antyseptycznym. Ponadto kora dębu, dzięki substancjom, które zawiera, ma działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze oraz antyoksydacyjne.

Ze względu na cenne właściwości, kora dębu jest wykorzystywana w leczeniu wielu schorzeń. Popularne są nie tylko nasiadówki z kory dębu, ale również odwary i napary, z których można robić płukanki i okłady czy kąpiele.

Kora dębu jest stosowana przede wszystkim zewnętrznie w postaci odwarów i naparów. Można ją wykorzystać do:

• płukania jamy ustnej objętej stanem zapalnym (jako płukanka do leczenia stanów zapalnych jamy ustnej, dziąseł lub gardła),
• łagodzenia objawów hemoroidów, świądu i krwawienia z hemoroidów (nasiadówki na hemoroidy),
• irygacji w przypadku upławów,
• lewatyw w chorobach zapalnych odbytnicy,
• kąpieli łagodzących choroby skórne czy nadpotliwość,
• przemywania lub wykonania okładów na skórę z egzemą, stanem zapalnym, owrzodzeniami,
• hamowania niewielkiego krwawienia,
• przemywania skóry w stanach zapalnych, odmrożeniach, oparzeniach (to doskonałe okłady na problemy skórne).

Wewnętrznie wyciągi z kory dębu stosuje się przy zatruciach pokarmowych i w leczeniu ostrych biegunek wywołanych przez bakterie i wirusy.

Napar z kory dębu - jak zrobić?

Wyciąg z kory dębu można przygotować na dwa sposoby: w postaci naparu lub odwaru. Aby przygotować napar z kory dębu, wystarczy łyżkę rozdrobnionej kory dębu zalać szklanką wrzątku, odczekać 10-15 minut, po czym odcedzić.

Odwar z kory dębu - jak zrobić?

Aby przygotować odwar z kory dębu, wystarczy łyżkę kory dębu zalać szklanką wody i gotować 5 minut. Następnie odstawić na 15 minut, po czym przecedzić.

Kora dębu nie powinna być stosowana u dzieci i młodzieży, także kobiet w ciąży i karmiących piersią. Nie mogą po nią sięgać także osoby z nadwrażliwością na substancje czynne zawarte w korze dębu.

Inne przeciwwskazania do stosowania kory dębu to infekcje przebiegające z gorączką, choroby zakaźne, niewydolność serca oraz nadciśnienie tętnicze, uszkodzenia na dużej powierzchni skóry, duże oparzenia, sączące wypryski, otwarte rany i zakażenia.

Wyciągi z kory dębu nie są zalecane do stosowania doustnego przez dłuższy czas, ponieważ hamują wchłanianie wielu ważnych składników pokarmowych (głównie minerałów i witamin). Doustnie napary z kory dębu powinny być stosowane nie dłużej niż 3 dni.

Stosując korę dębu doustne należy pamiętać, że może to mieć wpływ na wchłanianie leków. By uniknąć interakcji, wystarczy zachowanie przerwy między przyjmowanymi preparatami.