Koronawirus. Czy można zachorować na COVID-19 drugi raz? Prof. Marek Jutel tłumaczy

Czy ponowne zakażenie koronawirusem SARS-CoV-2 jest możliwe? Do tej pory na świecie zarejestrowano kilkanaście takich przypadków. Immunolog prof. Marek Jutel tłumaczy, czy mamy czego się obawiać.

Artykuł jest częścią akcji Wirtualnej Polski #DbajNiePanikuj

1. Przypadki reinfekcji koronawirusem w Europie

Pierwszy na świecie przypadek ponownego zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2 został zarejestrowany 24 sierpnia 2020 r. w Hongkongu. Dzień później przypadki reinfekcji potwierdzono w Europie. W październiku do podobnej sytuacji również doszło w USA. Łącznie na świecie jest znanych kilkanaście przypadków ponownego zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2.

Zobacz film: "Dbaj, nie panikuj. Akcja specjalna Wirtualnej Polski"

Co wiadomo o pacjentach z reinfekcją? Potwierdzono, że część z nich zakaziła się dwoma różnymi wariantami SARS-CoV-2, co wyklucza teorie o tym, że koronawirus cały czas był obecny w organizmie, tylko w stanie "uśpionym". Niepokojącym jest fakt, że część reinfekcji przebiegała w cięższej formie niż za pierwszym razem. W Holandii reinfekcja zakończyła się zgonem pacjentki. 89-latka zakaziła się ponownie dwa miesiące po opuszczeniu szpitala.

Na łamach prestiżowego czasopisma "The Lancet" opisano przypadek 25-latka z USA. Mężczyzna z Nevady nie miał wcześniej żadnych kłopotów ze zdrowiem ani deficytów odporności. Pierwszy raz zachorował na COVID-19 w kwietniu. Chorobę przeszedł łagodnie, z typowymi objawami - stan podgorączkowy, kaszel, nudności i rozwolnienie. W maju dwa testy dały wynik negatywny. W czerwcu jednak objawy powróciły i tym razem były zdecydowanie silniejsze. 25-latek wymagał hospitalizacji i pilnej tlenoterapii. Obecnie powrócił do zdrowia.

2. Czy można ponownie się zakazić?

- Pojawiają się różne doniesienia o osobach, które ponownie zachorowały na COVID-19. Podchodzimy jednak do tych rewelacji bardzo ostrożnie, ponieważ nie możemy mieć pewności co do tego, czy test w kierunku SARS-CoV-2 został przeprowadzony poprawnie. Zawsze istnieje ewentualność, że wynik jest fałszywie dodatni - opowiada prof. Marek Jutel, prezydent Europejskiej Akademii Alergologii i Immunologii Klinicznej.

- Obecnie nie ma twardych naukowych dowodów na to, że ponowne zakażenie się koronawirusem jest możliwe. Wiele jednak wskazuje na to, że odporność na SARS-CoV-2 może kształtować się w podobny sposób jak w przypadku wirusa grypy. Oznacza to, że osoba zdrowa, z prawidłowo układem immunologicznym, po przejściu infekcji raczej nie powinna się zakazić w ciągu najbliższych miesięcy. Natomiast w kolejnym sezonie – owszem, jest takie ryzyko – mówi prof. Marek Jutel.

3. Jak kształtuje się odporność na koronawirusa?

Jak wyjaśnia prof. Marek Jutel, po zetknięciu się z nowym patogenem nasz organizm wytwarza odporność swoistą, czyli nabytą. Limfocyty B zaczynają produkować białka-przeciwciała, które są zdolne rozpoznawać i neutralizować konkretny patogen. Wówczas jest to odpowiedź swoista. Ta reakcja nazywa się również humoralną odpowiedzią układu odpornościowego.

Problem polega na tym, że z czasem poziom przeciwciał koronawirusa we krwi zaczyna spadać. Naukowcy z King’s College London wykazały, że 60 proc. osób chorych na COVID-19 przejawiło silną odpowiedź przeciwciał w szczytowym momencie walki z COVID-19, ale tylko 17 proc. miało tak samo wysoką odpowiedź trzy miesiące po zakażeniu. U większości badanych poziomy przeciwciał spadły 23-krotnie w tym okresie. W niektórych przypadkach były wręcz niewykrywalne.

- Wyniki badań nie są pocieszające, ale przeciwciała to jeszcze nie wszystko - mówi prof. Jutel. Istnieje także odpowiedź swoista komórkowa, która także jest bardzo skuteczna w zwalczaniu patogenów. Jest ona zależna od limfocytów T. Po pierwszym kontakcie z wirusem taka odpowiedź w formie pamięci immunologicznej może pozostawać na całe życie.

- Organizm wykorzystuje także odpowiedź nieswoistą, która może zwalczać większość wirusów niezależnie czy jest to wirus SARS-COV-2 czy grypy. Najskuteczniej działają tutaj cytokiny z grupy interferonów. Jednak właśnie nadmierna odpowiedź nieswoista (burza cytokinowa - przyp. red.) może odpowiadać za uszkodzenie tkanek płucnych u chorych na COVID-19. U wielu ludzi wzmożona odpowiedź nieswoista zabezpiecza przed chorobą wywołaną innym wirusem. Jednak trwa to krótko - od kilku do kilkunastu tygodni - opowiada prof. Jutel.

4. Układ odpornościowy "zapamięta" koronawirusa?

Zdaniem eksperta to, jak długo będziemy chronieni przed ponownym zakażeniem koronawirusem, będzie zależało również od samego wirusa.

- Ważne jest, jaka będzie zmienność SARS-CoV-2. Przykładowo wirus grypy nieustannie mutuje, dlatego nie mamy na niego odporności swoistej. Nowy koronawirus wykazuje się jednak dość dużą stałością. Jest więc nadzieja, że jeśli uzyskana odporność będzie bardziej trwała, dzięki pamięci immunologicznej osiągniemy odporność stadną — podkreśla prof. Jutel.

Czym jest pamięć układu odpornościowego? Tu najlepszym przykładem jest wirus odry. Wystarczy raz zakazić się albo przyjąć szczepionkę, a organizm "zapamięta" wirus i będzie go neutralizował za każdym razem, jak tylko go rozpozna, uniemożliwiając ponowny rozwój choroby. Wiadomo, że w przypadku SARS-CoV-2 tak silnej odpowiedzi nasze organizmy nie kształtują. Jednak prof. Jutel nie wyklucza, że pamięć układu odpornościowego, zapewniająca odpowiedni poziom przeciwciał, może trwać kilka lat lub nawet przez całe życie.

Jednak dokładną odpowiedź na temat odporności na koronawirusa poznamy nie wcześniej, niż za kilka lat, ponieważ tyle trzeba, żeby przeprowadzić rzetelne badania. Do tej pory eksperci radzą nie lekceważyć zagrożenia. Osoby, które przeszły COVID-19 muszą tak samo przestrzegać norm bezpieczeństwa - nosić maseczki i utrzymywać dystans społeczny, jak pozostali.

Zobacz także: Czy można podnieść swoją odporność na koronawirusa? Eksperci dementują powszechne mity

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.