Koroner – czym się zajmuje i kto może nim zostać?
Koroner to osoba stwierdzająca zgon i wystawiająca akt zgonu. O ile w krajach anglosaskich instytucja ta znana jest od XII wieku, w Polsce koroner jako odrębny zawód funkcjonuje od 2002 roku. Co warto wiedzieć?
1. Kim jest koroner i gdzie go szukać?
Koroner (ang. coroner) jest osobą, która stwierdza zgon i wystawia akt zgonu. W krajach anglosaskich to także urzędnik - lekarz medycyny sądowej bądź biegły sądowy, prowadzący śledztwo w sprawie nagłego, niespodziewanego lub przypadkowego zgonu, który nastąpił w sposób nienaturalny, w podejrzanych lub brutalnych okolicznościach.
Do jego zadań należy wyjaśnienie okoliczności zdarzenia, ustalenie przyczyn śmierci, a także czasu, kiedy do niej doszło. Gdzie szukać koronera? Dane osób zatrudnionych na tym stanowisku powinny być udostępnione na stronie wojewody danego regionu.
Można je również uzyskać za pomocą telefonu do Wojewódzkiego Centrum Zarządzania Kryzysowego, natomiast w przypadku zgonu z powodu zakażenia koronawirusem można skontaktować się z dyspozytorem pod numerem 112 lub 999, który wyśle lekarza na podany adres.
2. Koroner w Polsce
W Anglii instytucja koronera pojawiła się już w XII wieku. W Polsce koroner jako odrębny zawód funkcjonuje od 2002 roku. To lekarz medycyny sądowej, który stwierdza zgon pacjenta.
Do obowiązków koronera w Polsce należy:
- stwierdzenie zgonu,
- ocena przyczyn śmierci (naturalne lub o podłożu kryminalnym),
- wystawienie odpowiednich dokumentów,
- prowadzenie ewidencji zgonów.
Funkcję koronera w Polsce wprowadzono głównie po to, by odciążyć lekarzy pogotowia ratunkowego, lekarzy rodzinnych, nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej oraz by zapobiec pogrzebowej korupcji i handlowi zwłokami.
Warto jednak pamiętać, że do stwierdzenia zgonu wciąż może zostać wezwany lekarz rodzinny, a w nagłych przypadkach stwierdzenia zgonu dokonuje lekarz z pogotowia ratunkowego.
3. Koroner w Polsce – zasady powoływania od 2021
Dotychczas na mocy ustawy z 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych zgon stwierdzał lekarz, który udzielał zmarłemu ostatniego świadczenia zdrowotnego.
Projekt ustawy z dnia 21 listopada 2019 r. o stwierdzaniu, dokumentowaniu i rejestracji zgonów, zwanej potocznie „ustawą o koronerach”, zakłada powołanie opłacanych z budżetu państwa urzędników z tytułem lekarza, którzy zajmą się orzekaniem śmierci. Nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2021 roku.
Kto może zostać koronerem? Okręgowa Izba Lekarska informuje, że zadanie koronera może wypełniać właściwie każdy medyk, który ma prawo wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Zgodnie z nowymi przepisami koronerem może być lekarz, który:
- ma prawo wykonywania zawodu lekarza na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- ma pełną zdolność do czynności prawnych,
- nie był skazany prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe.
Ponadto osoba taka musi posiadać specjalizację z zakresu medycyny sądowej, patomorfologii, anestezjologii i intensywnej terapii, medycyny ratunkowej (koroner studia) albo co najmniej 3-letni staż pracy w zawodzie lekarza oraz odbył szkolenie w zakładzie medycyny sądowej uczelni medycznej, albo będący w trakcie specjalizacji z zakresu medycyny sądowej lub patomorfologii, po ukończeniu 2. roku szkolenia specjalizacyjnego i uzyskaniu zgody kierownika specjalizacji.
4. Ile zarabia koroner?
Koroner, czyli lekarz, który ma nie tylko stwierdzić zgon, ale i zadbać o transport zwłok do najbliższego prosektorium lub zakładu medycyny sądowej, gdy trzeba ustalić przyczynę śmierci, będzie otrzymywał wypłatę z budżetu państwa.
Wynagrodzenie koronera za każdorazowe stwierdzenie zgonu ma wynosić 15% kwoty przeciętnej płacy w gospodarce narodowej w roku kalendarzowym, poprzedzającym przeprowadzenie te czynności.
Za każdorazowe stwierdzenie zgonu oraz sporządzenie protokołu zgonu i karty zgonu wojewoda ze środków z budżetu państwa zapłaci koronerowi 738 zł (wspomniane 15 procent kwoty przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej).
Za samo stwierdzenie śmierci koroner otrzyma około 492 zł (to jest 10 procent kwoty przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej). Po stronie koronera pozostaje ubezpieczanie się od następstw wypadków oraz zdarzeń niepożądanych, jakie mogą wyniknąć podczas wykonywania czynności.
Koroner może też liczyć na zwrot ryczałtowy, jaki zostanie wypłacony za zakup jednorazowego zestawu środków ochrony indywidualnej użytego przy wykonywaniu zadań oraz zwrot kosztów dojazdu do miejsca wezwania. Za powołanie koronera będzie odpowiadał wojewoda. Na jego barkach będzie spoczywać również prowadzenie wykazu koronerów i jego aktualizacja.
5. Koroner w czasach pandemii i wzrost zapotrzebowania na jego usługi
Zawód koronera w Polsce istnieje od 2002 roku, niestety nie rozpowszechnił się on na szeroką skalę i wciąż do stwierdzenia zgonu konieczna jest wizyta lekarza (medycyny rodzinnej, nocnej lub świątecznej opieki zdrowotnej).
Podczas pandemii koronawirusa okazało się, że formalności związane ze śmiercią stanowią problem i coraz częściej zdarza się, że na potwierdzenie zgonu trzeba czekać kilka, a nawet kilkanaście godzin.
Dużym wyzwaniem było również znalezienie osoby, która chciałaby przyjechać w celu potwierdzenia śmierci. Część lekarzy wolała unikać bezpośredniej styczności z osobami zakażonymi, inni informowali o ogromnej liczbie pacjentów w kolejce i braku czasu.
Z tego względu zgodnie z ustawą z 2 marca 2020 roku wojewodowie mogli mianować koronerem różne osoby, nawet dentystów. Na szczęście pandemia nie posunęła się na tyle gwałtownie i działania tego rodzaju nie miały miejsca, stało się jednak jasne, że konieczne są zmiany w tym zakresie.
6. Koroner i jego obowiązki w świetle nowej ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych
Zmiany w zakresie obowiązków koronera miały funkcjonować od 1 stycznia 2021 roku, niestety ustawa utknęła na etapie konsultacji społecznych. Wojewoda razem z Okręgową Radą Lekarską oraz konsultantem w dziedzinie medycyny sądowej miał wyznaczał koronera dla każdej gminy.
Jakie obowiązki ma mieć koroner według nowej ustawy? Osoba ta musi pojawić się na miejscu zgonu w celu dokonania oględzin ciała i badań pośmiertnych, a także podjęcia działań pomocnych w ustaleniu tożsamości osoby zmarłej.
Koroner musiałby przyjechać w ciągu 4 godzin od przyjęcia wezwania o zgonie, natomiast nie byłby wzywany do każdego przypadku. Stwierdzenie śmierci w pierwszej kolejności uzupełniałby lekarz POZ lub kierownik zespołu ratownictwa medycznego.
W związku z tym obecność koronera byłaby konieczna w przypadku wątpliwości co do przyczyny zgonu przez uprawnione osoby, a także, gdyby został on wezwany przez prokuratora, Policję, Straż Pożarną, Służbę Więzienną, Straż Graniczną, Morską Służbę Poszukiwania i Ratownictwa, a także kierownika domu pomocy społecznej.
Zobacz także:
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.